Uit de Nederlandse Kankerregistraties op basis van voorlopige diagnoses in de pathologiedatabase PALGA blijkt dat door de coronacrisis wekenlang een kwart minder kankerdiagnoses gesteld zijn. In het medisch wetenschappelijk tijdschrift Lancet Oncology beschrijven Avinash Dinmohamed van Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) en Sabine Siesling van IKNL en de Universiteit Twente (TechMed Centrum) deze daling, samen met collega's.
De Nederlandse data met betrekking tot het aantal kankerdiagnoses dienen ook een internationaal belang omdat niet overal een landelijk registratiesysteem bestaat zoals we dat in Nederland kennen van het IKNL.
Dat de reguliere zorg door de coronacrisis achterstand heeft opgelopen is geen nieuws. Honderdduizenden uitgestelde behandelingen, een forse afname van het aantal (nieuwe) hartpatiënten waren al eerder onderwerp van discussie. En nu blijkt dus ook het aantal kankerdiagnoses fors afgenomen te zijn.
De achterstanden zijn deels ook ontstaan omdat mensen niet naar het ziekenhuis gingen, dan wel uit angst of omdat ze de overbelaste ziekenhuizen niet wilden ontzien. De cijfers omtrent de terugval van het aantal kankerdiagnoses is daarmee de volgende aanwijzing dat de reguliere zorg de komende periode voor heel wat uitdagingen zal komen te staan.
Landelijke registratie kankerdiagnoses
“Deze voorlopige kankerdiagnoses in Nederland zijn internationaal uniek vanwege de landelijke dekking en de snelheid van oplevering. Op basis van deze data kan men snel ingrijpen op dalende diagnoses. Ook andere landen kunnen op basis van de trends in Nederland mogelijk vermoedens van effecten in hun eigen land bevestigen en hierop maatregelen treffen, opdat reguliere zorg weer breed wordt opgepakt", zegt Sabine Siesling. Doordat Nederland over een actuele landelijke registratie beschikt, werd de daling van het aantal kankerdiagnoses snel gesignaleerd. Dit leidde vervolgens tot een oproep dat mensen met klachten zich bij voorkeur toch moeten melden bij de huisarts.
Met de publicatie van de Nederlandse gegevens in de Lancet Oncology kunnen landen waar geen actuele registratie bestaat toch al rekening houden met een vergelijkbare daling van het aantal kankerdiagnoses. Hiermee kunnen onderzoekers en zorgprofessionals in die landen direct actie ondernemen om ervoor te zorgen dat ondanks de coronapandemie de kankerzorg tocht op peil gehouden kan worden. In de publicatie zijn de Nederlandse resultaten tot en met week 15 verwerkt/
Uitstel bezoek aan (huis)artsen
Zoals bij andere zorggebieden ook al vermoed, en aangetoond, werd, lijkt de oorzaak voor het dalende aantal kankerdiagnoses te liggen bij de uitgestelde huisartsbezoeken en doorverwijzingen alsmede uitstel van diagnostiek in de ziekenhuizen. Om eventuele negatieve gevolgen van een verlate kankerdiagnose te voorkomen is het belangrijk dat de achterstand die nu opgelopen is zo snel mogelijk ingelopen wordt.
Bijzonder is dat bij huidkanker de daling nog groter is, een halvering van het aantal diagnoses in vergelijk tot voor de coronacrisis. Het feit dat de meest voorkomende vormen van huidkanker, zoals plaveiselcelcarcinomen, met name veel voorkomen bij ouderen. Een doelgroep die juist nu veel minder of helemaal niet naar de huisarts gaat vanwege de angst voor COVID-19. Omdat deze vormen van kanker zelden levensbedreigend zijn, lijkt de gezondheidsschade door een verlate diagnose in deze gevallen beperkt te blijven.
