Dit jaar start het tweede deel van het Leven Lang Leven-programma van VWS, ontwikkeld door Kennisland. Medewerkers, naasten en cliënten van deelnemende organisaties vormen een innovatieteam. Ze leren van andere vernieuwers binnen en buiten de zorg en krijgen coaching en budget om goede ideeën verder te ontwikkelen en te laten landen in de organisatie. Onder meer Carinova heeft zich bij het programma aangesloten, vertelt Wencke Eijkelkamp. Innovatie gaat volgens de manager innovatie & transformatie zorg thuis bij Carinova vooral over veranderen.
Fien Hebly is adviseur zorginnovatie bij Kennisland, een organisatie die werkt aan maatschappelijke vooruitgang. In het eerste deel van het programma Leven Lang Leven daagde de organisatie middels een landelijke challenge iedereen in Nederland uit om hun innovatieve idee voor de ouderenzorg in te sturen. Dit deed bijvoorbeeld Tom van Eijk, die met Stichting JOW! een matchingsapp voor jong en oud ontwikkelde. “Met ons programma versterken we de innovatiekracht van zorgorganisaties en stimuleren we vernieuwing van onderaf”, aldus Hebly.
Zorgsysteem vernieuwen
Het programma moet we mensen die dicht op het vraagstuk staan meer betrekken en samen met hen het zorgsysteem vernieuwen”, vervolgt Hebly. Verandering in de zorg is immers hard nodig, “Er is een grote druk op de ouderenzorg, onder meer door de dubbele vergrijzing. Maar afgelopen jaar heeft ook corona duidelijk gemaakt welke uitdagingen er zijn.”
Leven Lang Leven moet de innovatiekracht van deelnemende zorgorganisaties versterken en vernieuwing van onderaf stimuleren. Hebly hierover: “We leiden betrokkenen op door ze een skills-set voor sociale innovatie mee te geven, zodat ze heel concreet kunnen werken aan een project, mét impact. Denk aan: hoe kom je tot een goed idee, hoe zorg je voor draagvlak, hoe betrek je de juiste mensen en hoe zorg je dat het haalbaar is?”
Deelname aan Leven Lang Leven
Zorgorganisatie Carinova heeft zich aangemeld voor het programma Leven Lang leven. Innovatie is één van de vijf speerpunten in het meerjaren strategisch beleidsplan van de organisatie, vertelt Eijkelkamp. ”Het programma sluit perfect aan bij waar wij op dit moment staan in de organisatie. We noemen het trouwens specifiek geen innovatie, omdat mensen dan heel vaak denken aan allerlei technologische gadgets. Maar het gaat ook om anders en slimmer werken.”
Zo gebruikt Carinova nu een druppelbril, waarmee mensen zelf gemakkelijk hun ogen kunnen druppelen. Die bril kan tot 70 zorgmomenten per cliënt besparen. Vooral extramurale zorgmedewerkers vinden het volgens Eijkelkamp een fantastisch middel, omdat ze hun kostbare tijd kunnen inzetten voor mensen die echt fysieke zorg nodig hebben. “We noemen innovatie bij Carinova daarom nieuw denken en doen.”
Vragen, knelpunten, kansen
Mooi aan het veranderaarsprogramma is dat deelnemers een coach krijgen toegewezen die samen met de zorgorganisatie teams gaat helpen om de vraag op te halen, de knelpunten, maar ook de kansen. “En samen met cliënten en het netwerk om die cliënt heen gaat kijken: hoe kunnen we de zorg bottom-up gaan verbeteren?” vervolgt Eijkelkamp.
Carinova heeft als organisatie heel snel, in alle lagen van de organisatie, de neuzen dezelfde kant op gekregen”, vult Hebly van Kennisland aan. “Dat zegt wel wat over hoe hoog innovatie op de agenda staat, en hoeveel bereidheid er is om met dat hele netwerk om die cliënt heen te werken aan toekomstbestendige ouderenzorg.”
Dat is ook nodig, vindt Eijkelkamp: “Als we doorgaan hoe we nu met elkaar werken, dan kun je over vijf jaar de zorg niet meer leveren zoals we gewend zijn die te leveren. Er is heel veel proven technology voor de cliënt, maar er zijn ook manieren om processen slimmer te maken. Zo werken we aan een slimme capaciteitsplanner voor de thuiszorg, met een slim algoritme en een app-ontwikkelaar. Daarmee kunnen we straks optimaal plannen en veel reistijd reduceren. Als je op allerlei vlakken dat soort innovaties toevoegt, dan is daar gigantisch veel winst te halen.”
Implementatie lastigst bij innovatie
Implementatie van innovaties is vaak het lastigste onderdeel, merkt Eijkelkamp: “Technologische innovatie is belangrijk en kan winst opleveren, maar je hebt ook de sociale kant van innovatie nodig: hoe implementeer je het en hoe ga je ermee aan de slag? En hoe zorg je dat het écht aansluit bij zorgprofessionals en bewoners of cliënten.”
De adoptie van technologie blijft weerbarstig, ziet ook Hebly. “Er zijn 1001 redenen te noemen waarom jouw cliënt niet gebaat is bij een bepaalde oplossing. Dat zijn vaak vooroordelen of het is angst bij een zorgmedewerker om iets in te zetten, omdat ze het bijvoorbeeld niet kennen. Dat zien we met name gebeuren bij digitale zorg. Hoe meer techniek, hoe moeilijker het wordt om het breed te implementeren. Maar innovatie is ook iets moois en waardevols, en hoeft helemaal niet ingewikkeld te zijn.”
Tips voor vernieuwers:
- Als je als zorgmedewerker wilt bijdragen aan vernieuwing, zorg dan dat je met een bestuurder aan de praat raakt en draagvlak zoekt voor alle lagen in de organisatie.
- Werk aan innovatie, niet alleen met zorgprofessionals maar ook met bewoners en hun familie. Zoek gelijkgestemden, maak daar een plan mee en kijk wat je anders kunt doen
- Deel kennis en ervaringen met elkaar, binnen en buiten de organisatie. Daarmee kun je veel tijd besparen die je voor nieuwe dingen kunt gebruiken of voor opschalen of borging van innovaties.
