Meer dan de helft van de hardlopers krijgt te maken met blessures. Vaak gaan ze daardoor minder sporten of stoppen ze zelfs helemaal met sporten. Dat leidt echter weer tot andere gezondheidsrisico’s. Daarom onderzocht bewegingswetenschapper Bas Van Hooren van het Maastricht UMC+ of blessures kunnen worden voorkomen met slimme zooltjes. Hij onderzocht ook welke krachtoefeningen het meest effectief zijn voor dit doel. Op 17 juni promoveerde Van Hooren, zelf ook topsporter, op zijn onderzoek naar blessurepreventie en het verbeteren van sportprestaties.
Veel hardlopers krijgen te maken met knie-, achillespees- en scheenbeenproblemen. Deze blessures zijn vaak het gevolg van overbelasting. De kracht die wordt uitgeoefend op de botten, spieren en pezen is dan groter dan wat die weefsels aankunnen. Die balans is op twee manieren te herstellen: door de belasting te verminderen of door de spieren, pezen en botten te versterken. De belasting en kracht van de spieren, pezen en botten kunnen nauwkeurig worden gemeten met een 3D-beweeganalyse. Maar niet iedere hardloper kan zomaar naar het lab voor zo’n analyse. Daarom onderzocht Van Hooren of deze technologie naar de mensen kan worden gebracht met behulp van slimme zooltjes.
Feedback op looptechniek en snelheid
De speciale zooltjes meten tijdens het hardlopen onder andere hoe groot de passen zijn, hoe lang de voet de grond raakt en hoe lang de voet los is van de grond. Op basis daarvan geven ze feedback op de looptechniek en snelheid. In een vergelijking met de 3D-analyses uit het lab toonde Van Hooren aan dat de zooltjes de belasting op de knieën, achillespees, en schenen vrij nauwkeurig kunnen meten. Nauwkeuriger dan traditionele sporthorloges, die het blessurerisico vaak flink overschatten.
Tijdens het lopen krijgt de hardloper via een app feedback wanneer de belasting op bijvoorbeeld de knie te hoog is, in de vorm van tips zoals ‘probeer je paslengte te verkorten’ of ‘probeer meer op je voorvoet te landen’. Na verloop van tijd hadden de lopers die deze feedback ontvingen minder en minder ernstige blessures dan hardlopers die deze feedback niet ontvingen. De zooltjes kunnen dus daadwerkelijk blessures voorkomen.
Krachttraining om blessures te voorkomen
Naast het verminderen van belasting deed Van Hooren ook onderzoek naar het verbeteren van de belastbaarheid door middel van krachttraining. Hij richtte zich daarbij specifiek op de hamstrings, omdat blessures aan deze spieren vaak voorkomen bij teamsporten waarbij hardlopen een rol speelt. Het explosieve rennen leidt geregeld tot hamstringblessures, die ook vaak terugkeren.
Deze blessures zijn relatief makkelijk te voorkomen door de hamstrings gericht te trainen. Daarbij moet dan zowel de spierkracht als de lengte van de spiervezels worden verbeterd middels krachtoefeningen. Er zijn echter zo'n honderd verschillende oefeningen die allemaal verschillend effectief zijn.
Van Hooren onderzocht de effectiviteit van de drie meest gebruikte krachtoefeningen met behulp van een 3D-bewegingsanalyse en echografie. De ‘nordic hamstring curl’ bleek van deze drie het meest effectief. Deze oefening verbeterde de kracht van twee van de vier hamstringspieren en vergrootte de vezellengte van de hamstringspier die het meest geblesseerd raakt.
Verder onderzoek
Van Hooren vervolgt zijn onderzoek naar blessurepreventie door na te gaan welke oefeningen de belastbaarheid van de achillespees kunnen vergroten. Ook wil hij zijn onderzoek naar het slimme zooltje uitbreiden: “We onderzoeken de mogelijkheid om het zooltje een betrouwbare schatting te laten geven van de benodigde hersteltijd na het sporten. Die kunnen we dan gebruiken om een gepersonaliseerd sportprogramma op te stellen. Ook willen we nagaan of het zooltje kan worden ingezet in de revalidatie, zowel bij sportblessures als bij aandoeningen zoals artrose, om het herstel te bevorderen.”
Een andere innovatie, die niet bedoeld is voor de recreatieve sporter, maar wel topsporters vooruit helpt, is het 3D-spierechografieonderzoek. Dit onderzoek moet meer inzicht geven in het vermogen dat spieren kunnen leveren en hoe dat door middel van training te verbeteren is. Hieraan werkt het PSV Top Performance Center in samenwerking met de Vrije Universiteit Amsterdam en InnoSportsLab Zwemmen.
