Met spoed beschikbaar stopt, implementeren gegevensuitwisselingen gaat door

Schade aan de gezondheid of overlijden van een patiënt voorkómen als gevolg van een acute levensbedreigende aandoening of een ongeval. Dat is hét doel van acute zorg. Elke seconde is dan van levensbelang, maar vaak zijn de patiënten niet in staat om belangrijke medische informatie over zichzelf te geven. De partijen in de acute zorg hebben daarom in de Richtlijn Gegevensuitwisseling acute zorg vastgelegd welke gegevens van belang zijn om direct digitaal te kunnen uitwisselen in dergelijke spoedsituaties. Het implementeren van deze richtlijn was voor augustus 2023 een verplichting voor de spoedzorg. Dit is aangegeven in het Kwaliteitskader Spoedzorgketen (Zorginstituut Nederland).

Alle zorgaanbieders in de spoedzorg moeten in 2023 conform de Richtlijn Gegevensuitwisseling acute zorg digitaal gegevens kunnen delen, met als doel:

• inzicht en beschikbaarheid van actuele medische en relevante gegevens;
• betere gezondheidsuitkomsten;
• een efficiënter en sneller (keten)zorgproces;
• meer werkplezier voor zorgverleners;
• kwaliteitsverbetering van het zorgproces.

Gestandaardiseerde gegevensuitwisselingen voor databeschikbaarheid in de acute zorg zorgen ervoor dat zorgverleners altijd over juiste en actuele gegevens van de patiënt beschikken. De informatiestandaard Acute Zorg is dé landelijke norm voor digitale informatie-uitwisseling binnen de spoedzorgketen en sluit aan op het Kwaliteitskader Spoedzorgketen (Zorginstituut Nederland) waarin normen, richtlijnen en aanbevelingen zijn vastgelegd die de sector stimuleren iedere patiënt met een acute zorgvraag 24/7 zorg van goede kwaliteit te bieden. 

In totaal gaat het om 23 berichten die de informatievoorziening tussen de huisartsenpost, huisarts, spoedeisende hulp, meldkamer en ambulance ondersteunen (zie illustratie rechts). Door toedoen van de informatiestandaard dragen alle acute zorgverleners via hun eigen computersysteem, op voor iedereen begrijpelijke manier, informatie aan elkaar over.

Ondersteuning implementatie

Het landelijke programma Met spoed beschikbaar heeft daarom de zorg de afgelopen drie jaar lang ondersteund met deze implementaties. Hoewel dit programma afgelopen juli is geëindigd, betekent dit niet dat ook de implementaties stoppen. Binnen Met spoed beschikbaar werkten de landelijke branche- en beroepsorganisaties van de betrokken spoedzorgaanbieders, het ministerie van VWS, Zorgverzekeraars Nederland, Patiëntenfederatie Nederland, VZVZ en Nictiz samen om de richtlijn versneld te implementeren. 

Naast de met VZVZ gedeelde verantwoordelijkheid voor de programma-organisatie, is de informatiestandaard Acute Zorg van Nictiz een belangrijk onderdeel van de activiteiten om digitale gegevensuitwisseling in de acute zorg te realiseren.

Koplopertrajecten

Tijdens het programma Met spoed beschikbaar werkte men met zogenaamde koplopertrajecten. Een koplopertraject is een implementatietraject van een zorgorganisatie dat als voorbeeld dient voor organisaties die dezelfde gegevensuitwisseling willen implementeren. 

Dergelijke trajecten starten weliswaar nog steeds, maar het einde is in zicht. Daarom is het nu aan de andere organisaties om alle andere beschikbare berichten in gebruik te gaan nemen. Met spoed beschikbaar fungeerde als vliegwiel voor de implementatie van de richtlijn. Maar nog niet alle organisaties werken al met álle beschikbare berichten van de informatiestandaard Acute Zorg. 

Organisaties hebben verschillende redenen om berichten nog niet in gebruik te nemen. Om een goed beeld te krijgen van die redenen, heeft Nictiz contact met diverse regionale netwerken binnen de acute zorg. Deze organisaties kunnen een belangrijke spil zijn in de implementaties van de berichten van de informatiestandaard. Samenwerking met deze netwerken helpt om meer eenheid in en borging van de implementaties te bewerkstelligen.

Wat komt er nog aan? 

Nictiz blijft intussen werken aan het verbeteren van de huidige uitwisselingen en zorgt periodiek voor nieuwe releases van de informatiestandaard. Zo blijft deze voldoen aan de laatste versie van de Richtlijn Gegevensuitwisseling acute zorg. Dat houdt onder andere in: 

• Ontwikkeling van de twee nieuwe berichten;
• Verwijzing AMB-verpleegkundige naar huisarts (nummer 23); 
• Verwijzing AMB-verpleegkundige naar HAP (nummer 24). 
• Herziening en verbetering van het bericht Ambulanceoverdracht naar SEH: 
• Gestandaardiseerd overzicht van toegediende medicatie volgens de G-standaard;
• Diverse kleine technische aanpassingen om het proces te verbeteren.
• Verbetering van de spoedsamenvatting: 
• De historie voor SOEP-verslagen, meetwaarden en correspondentie wordt uitgebreid van tien dagen naar vier maanden;
• Toevoeging van behandelaanwijzingen(behandelgrenzen), zoals in het bericht Spoedeisende hulp-rapportage (nummer 14).

Wens uit praktijk

Onder andere de verbetering van de spoedsamenvatting is vooral een wens die voortkwam uit de praktijk. Want naast de inhoud van de richtlijn is met name die input uit de praktijk (de afspraken die men daar met elkaar maakt) een zeer belangrijk onderdeel voor het telkens verbeteren van de informatiestandaard. Nictiz verzamelt deze vernieuwingen, kijkt naar de bevindingen in de praktijk en legt dat voor aan de zogenaamde redactieraad van de informatiestandaard die uiteindelijk beslist wat wel en niet in de informatiestandaard moet worden opgenomen.

Deze raad bestaat uit de verschillende zorg- instellingen en koepelorganisaties: NVSHA (Nederlandse Vereniging van Spoedeisende Hulp Artsen), Ambulancezorg Nederland, het NHG (Nederlands Huisartsen Genootschap), InEen en (NVZ) Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen. Daarbij leidt ook samenwerking met softwareleveranciers tot verbeteringen. Zo is het versturen van de terugkoppeling vanuit het ziekenhuis naar de ambulance zo veel mogelijk geautomatiseerd, zodat er minder handwerk en tijd van zorgverleners nodig is.