Ouder worden gaat vaak gepaard met meer kwetsbaarheid. Denk aan geheugenverlies, chronische ziekten zoals COPD, hartfalen of diabetes, maar ook co-morbiditeit (een combinatie van aandoeningen). Waardig oud worden is één van de speerpunten van de huidige coalitie in Den Haag. Hier werd de afgelopen jaren al op ingezet met programma’s zoals iZi Gezond Lang Thuis. Dit vraagt om een gerichte gemeentelijke visie, vertellen de betrokken wethouders Saskia Bruines en Kavita Parbhudayal. Zij zien digitale zorginnovatie als tweesnijdend zwaard: ondersteuning van de groeiende groep senioren in Den Haag én het ontwikkelen van de gemeente tot innovatiehub die economische bedrijvigheid ondersteunt.
Den Haag vindt een visie op e-health belangrijk in het kader van ‘Waardig oud worden in een seniorvriendelijke stad’. Dat stelt wethouder Kavita Parbhudayal, als we haar vragen naar de speerpunten van de gemeente op het gebied van e-health, economie en seniorvriendelijke stad. Naar verwachting zijn er in 2021 ruim 80.000 Hagenaars van 65 jaar en ouder (15% van de bevolking). Meer ouderen dus, die vaak langer thuis blijven wonen.
Langer thuis wonen kan onder meer gerealiseerd worden met innovatieve aanpassingen in woningen en in de openbare ruimte, inzetten op dementievriendelijke wijken en het handhaven van goede thuiszorg. Bij de ondersteuning van oudere en kwetsbare groepen hebben mantelzorgers een belangrijke maar ook zware taak. Passende technologie in en rondom het huis kan hen en zorgverleners om hen heen ondersteunen en ontlasten.
Kavita Parbhudayal: “Al deze speerpunten uit de coalitie hebben raakvlakken met het thema Gezond lang thuis. Daarom heb ik zorginnovatie tot een belangrijk speerpunt binnen mijn portefeuille benoemd. We verwachten een toename van vraag om maatschappelijke en medische zorg, maar in de zorg kampen we met arbeidstekorten. Al deze vraagstukken vereisen een passend antwoord van de gemeente en onze partners en Hagenaars zelf. Gezond zijn en voelen zijn geen doelen op zich, maar voorwaarden om een zinvol leven te leiden en bij te dragen aan de samenleving.”
Nu is het moment voor markt-partijen om in te stappen
Langer thuis wonen kan onder meer gerealiseerd worden met innovatieve aanpassingen in woningen en in de openbare ruimte, inzetten op dementievriendelijke wijken en het handhaven van goede thuiszorg. Bij de ondersteuning van oudere en kwetsbare groepen hebben mantelzorgers een belangrijke maar ook zware taak. Passende technologie in en rondom het huis kan hen en zorgverleners om hen heen ondersteunen en ontlasten.
Kavita Parbhudayal: “Al deze speerpunten uit de coalitie hebben raakvlakken met het thema Gezond lang thuis. Daarom heb ik zorginnovatie tot een belangrijk speerpunt binnen mijn portefeuille benoemd. We verwachten een toename van vraag om maatschappelijke en medische zorg, maar in de zorg kampen we met arbeidstekorten. Al deze vraagstukken vereisen een passend antwoord van de gemeente en onze partners en Hagenaars zelf. Gezond zijn en voelen zijn geen doelen op zich, maar voorwaarden om een zinvol leven te leiden en bij te dragen aan de samenleving.”
Waar wordt voor uitvoering van dit beleid samengewerkt?
Saskia Bruines: “Op verschillende gebieden – zoals cybersecurity – werken overheden, ondernemers, universiteiten en (zorg)instellingen samen om te komen tot innovatieve producten en oplossingen.”
Parbhudayal: “Het is belangrijk dat burgers zoveel mogelijk in hun eigen kracht worden gezet zodat ze zo lang mogelijk kunnen meedoen. Professionals in zorg, welzijn, jeugdhulp, onderwijs en maatschappelijke opvang willen samen met ons dat de cliënt meer centraal komt te staan. Dit moeten we samen en in samenhang oppakken.”
Randvoorwaarden
Daarbij moet volgens de wethouder goed gekeken worden naar de randvoorwaarden, met als uitgangspunten:
- Starten bij de Hagenaar, met een bepaalde zorg en ondersteuningsvraag;
- Van daaruit kijken wat we willen en kunnen innoveren;
- Daarna kijken naar de verschillende ‘systemen’ waarin die innovaties gaan landen;
- Vervolgens kijken wat domeinoverstijgend georganiseerd moet en kan worden om al beschikbare innovaties bij innovatieve bedrijven goed te laten landen in die héle keten.
In welke mate wordt ingezet op preventie van zorgvraag?
Parbhudayal: “Preventie is één van onze doelstellingen om gezond langer thuis wonen tot stand te brengen. Met de focus op preventie en digitale zorgtechnologie vergroten we de zorgeffectiviteit en de zelfredzaamheid van kwetsbare burgers.”
“Voor wat betreft ‘Gezond lang thuis’ kijken we nu hoe we de successen van iZi verder kunnen uitrollen en kunnen leren van andere innovatieve initiatieven. Zo bestaat er ook een innovatieregeling WMO, waarin we gecontracteerde zorgaanbieders de kans hebben geboden om meer innovatief samen te werken.”
Zijn er drempels of leerpunten die oorspronkelijke voornemens in een andere richting geduwd hebben?
Parbhudayal: “IZi heeft ons veel gebracht. Samen met bewoners zijn de technologische oplossingen voor de betrokken woningen geselecteerd. Daarin is Den Haag onderscheidend. Die samenspraak met ouderen is één van de ‘geheimen’ van ons succes met iZi. Dit willen wij voortzetten.”
“Ook mensen matchen met technologie is een les waar we van geleerd hebben. Als er iets duidelijk is geworden in de afgelopen drie jaar, is het wel dat je naar elkaar moet blijven luisteren. Wij hebben nog steeds iedere vrijdag koffieochtenden in de iZi-woning. Iedereen is welkom. Verder heeft de gemeente een ecosysteem van ondernemers, onderzoekers en andere stakeholders rond het programma gecreëerd door actief in te zetten op ontwikkeling van relaties en samenwerkingsverbanden - door de organisatie van events. Een voorbeeld is de Health Challenge, waar startups zijn betrokken om zorguitdagingen op te lossen.”
Het programma iZi Gezond Lang Thuis won in november 2018 de Smart City Award. Hoe vertalen jullie deze stimulans naar de praktijk?
Bruines: “Dit is een erkenning van iZi Gezond Lang Thuis en de doelen die we daarin nastreven qua zorgtechnologie. Waar mogelijk willen we aan de hand van valide onderzoeksresultaten opschalen, zodat meer mensen in Den Haag deze oplossingen en vernieuwing kunnen gebruiken. Den Haag kan dit niet alleen en zal dus optrekken met partijen uit de zorgketen, vastgoed en woningbouworganisaties, zorgverzekeraars, ondernemers en verschillende innovatieclusters in de regio.”
iZi is inmiddels bijna 3 jaar oud. Hoe nu verder?
Parbhudayal: “Om de continuïteit van iZi te borgen, is samenwerking die gedragen wordt door de markt en minder door de gemeente belangrijk. Nu is het moment voor marktpartijen om in te stappen en zich eigenaar te gaan voelen van dit onderwerp. Dat betekent ook: meefinancieren - ‘in cash’ of ‘in kind’. We kunnen dit programma alleen blijven draaien als het economisch goed is voor de stad en bijdraagt aan verdere zorginnovatie en welzijn.”
“Er is voldoende ruimte voor het verder ontwikkelen van nieuwe innovaties in de zorg. Lessen en opbrengsten uit iZi kunnen nu een weg vinden naar onze inwoners in de vorm van vernieuwende generieke oplossingen die resulteren in maatwerk voor de verschillende doelgroep.”
