Hoewel er geen slingers waren opgehangen, rode lopers werden uitgerold of champagnekurken knalden, was de publicatie van NEN 7540 begin maart wel degelijk een klein feestje waard. Het gaat een beetje te ver om de volledige zeventig pagina’s van de norm hier weer te geven, die uiteraard wel beschikbaar is via de website van NEN. Dr. Michiel Sprenger, voorzitter van de werkgroep NEN 7540, is wel bereid een toelichting te geven op het ontstaan en belang van deze norm. Hij was eerder betrokken bij Nictiz, het expertisecentrum voor informatievoorziening in de zorg.
Op 1 juli 2023 is de Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (Wegiz) in werking getreden, zo stelt het voorwoord van de beschrijving van de NEN 7540-norm. De Wegiz is een kaderwet die wordt ingevuld door algemene maatregelen van bestuur (AMvB’s). De AMvB’s verwijzen naar NEN-normen waarin eisen worden vastgelegd voor specifieke gegevensuitwisselingen. Normen voor bijvoorbeeld de uitwisseling van de BgZ.
Nog een relevante passage uit het voorwoord: ‘In het kader van de landelijke gegevensuitwisseling in de zorg wordt de verwerking van de BgZ binnen en de uitwisseling ervan tussen instellingen voor medisch specialistische zorg in de voorgenomen AMvB ingevuld met een verwijzing naar NEN 7540. De norm heeft als doel het maximaliseren van de interoperabiliteit van de elektronische verwerking en specifiek de elektronische uitwisseling van de BgZ tussen zorginstellingen voor medisch specialistische zorg. NEN 7540 bevat eisen waaraan zorginformatiesystemen en elektronische uitwisselingssystemen moeten voldoen.’
De oorsprong van BgZ
De BgZ is niet speciaal ontwikkeld voor de Wegiz, maar bestaat al veel langer, stelt Michiel Sprenger. “Een jaar of 10-15 geleden werd binnen de samenwerking van de universitair medische centra en een aantal topziekenhuizen de behoefte onderkend aan een breed afgesproken standaard als basisgegevensset voor gebruik binnen en tussen de ziekenhuizen, die toen allemaal een elektronisch patiëntendossier aan het introduceren waren.”
Nictiz is toen behulpzaam geweest bij het ontwikkelen van deze basisgegevensset, inhoudelijk gebaseerd op de International Patient Summary (IPS), die op dat moment binnen Europa en wereldwijd ontwikkeld werd. Deze BgZ is vastgelegd door Nictiz in de informatiestandaard BgZ, en opgebouwd uit zorginformatie bouwstenen (zib’s).
"Elke medewerker in het zorgveld heeft behoefte aan de juiste informatie op het juiste moment"
Inmiddels past deze BgZ prima in de manier waarop de politiek en de overheid met het in het leven roepen van de Wegiz en de daaraan gekoppelde meerjarenagenda de informatievoorziening in de zorg nu heel voortvarend aan hebben gepakt. Voor de AMvB’s waarmee de Wegiz verder wordt ingericht, zijn NEN-normen noodzakelijk. NEN 7540, gebaseerd op de informatiestandaard van Nictiz en de aanpalende kwaliteitsstandaard van de medisch specialisten, is na NEN 7503 ‘Voorschrijven en ter hand stellen van medicatie’ nu de tweede norm die in het kader van de Wegiz is opgesteld.
Het belang van BgZ
Sprenger: “Gebruik van informatie- en communicatietechnologie maakt verbetering van de ondersteuning van de gezondheidszorg mogelijk en is niet meer weg te denken in het behandeltraject. Elke medewerker in het zorgveld, van verpleegkundige tot medisch specialist, heeft behoefte aan de juiste informatie op het juiste moment en elke patiënt heeft er belang bij dat deze informatie ook daadwerkelijk voorhanden is.”
De BgZ kan alleen maar werken als we allemaal dezelfde taal spreken en daarmee gegevens vastleggen op overeenkomstige wijze in medische dossiers, vervolgt Sprenger. “Dat klinkt misschien makkelijk, maar neem als voorbeeld een hernia. De meeste mensen zullen dan denken aan een aandoening in de rugwervels, maar een hernia is bijvoorbeeld ook een scheur in de baarmoeder of een liesbreuk. Je hebt niet veel voorstellingsvermogen nodig om te begrijpen waarom het zowel voor de medische professionals als voor de patiënt essentieel is om te weten welke hernia precies wordt bedoeld.”
Worden we er beter van?
Sprenger is ook de auteur van ‘Elektronische informatie voor gezondheid en zorg: hoe worden we daar beter van?’, een rapport uit 2018 dat een weergave is van de stand van zaken in de Nederlandse Zorg-ICT op dat moment. In het rapport stelt hij dat de invoering van Zorg-ICT bepaald ingewikkeld is en dat er bij zorgspecialisten een zekere professionele autonomie heerst.
Nu we zes jaar verder en de Wegiz en NEN 7540 rijker zijn, is Sprenger natuurlijk de aangewezen persoon om te vragen hoe hij er nu tegen aankijkt en wat zijn mening is over de ontwikkelingen in de Nederlandse Zorg ICT. Zijn glimlach is bijna door de telefoon hoorbaar, maar hij hoeft niet lang na te denken over zijn antwoord.
“Zorgprofessionals zullen altijd hun autonomie blijven koesteren. De patiënt is een stuk mondiger geworden en ICT-leveranciers zullen altijd zo hun eigen prioriteiten blijven houden, maar de verschillen zijn kleiner dan zes jaar geleden en de bereidheid om structureel samen te werken is zonder meer aanwezig. Dus we zijn er nog lang niet, maar we zijn wel goed onderweg!”
Wegiz is meer dan NEN7540
Het publiceren van de norm NEN 7540 is opnieuw een mooie mijlpaal voor de Wegiz en het NENEGIZ-project, maar bepaald niet het enige wat er gebeurt. NEN is samen met stakeholders erg actief in het geven van voorlichting en informatiedeling over het EGIZ -project.
Verder was NEN samen met het ministerie van VWS, Zorginstituut Nederland, Nictiz, VZVZ, en Stichting Medmij in een paviljoen aanwezig op de Zorg & ICT-beurs van 9 tot en met 11 april in de Jaarbeurs in Utrecht. Daarnaast is men bij NEN al druk bezig met de organisatie van het jaarlijkse NEN EGIZ Congres, dat in september wordt gehouden.
