‘Innoveren is cyclus van leren, vernieuwen, verbeteren en evalueren’

Onze samenleving wordt steeds meer data-gedreven. Een goede analyse van verzamelde data kan waardevolle inzichten opleveren. Dat is ook één van de belangrijkste bevindingen van het 3D Lab van het RadboudUMC. Sinds 2006 verzamelen medische engineers informatie over patiënten vanuit diverse bronnen, zoals 3D-foto’s en andere imaging-bronnen. Met als gevolg nieuwe inzichten en behandelmethodieken. In combinatie met innovatieve technieken als 3D-print en Augmented Reality (AR) levert dit waardevolle kennis en best practices op, die diagnose en behandelingen voortdurend verbeteren.

Het is voor iedere patiënt een zegen om weer voluit te kunnen lachen, een geslaagde borstreconstructie achter de rug te hebben of een nieuwe kaak of zelfs schedel te krijgen die precies op maat is gepland en eventueel ook gemaakt. Personalized behandelen, waarbij de patiënt centraal staat, wordt beter mogelijk door de inzet van 3D-technologie. Het gaat daarbij niet alleen om 3D-print. Ook door Augmented Reality en Virtual Reality in te zetten, worden resultaten bereikt die eerder niet mogelijk waren. Het 3D Lab van Radboudumc is steeds op zoek naar innovaties die processen sneller en efficiënter maken en die patiëntenwelzijn verbeteren. ‘Hoewel we mooie resultaten halen met 3D-print, heb ik nog veel hogere verwachtingen van AR, zegt Stefaan Bergé, Hoogleraar Mond-, Kaak- en Aangezichtschirurgie van Radboudumc. Hij kwam in 2005 over vanuit Bonn om in Nijmegen aan een 3D project te werken, dat uiteindelijk resulteerde in het 3D Lab, dat sinds 2006 in die vorm bestaat.. ‘We hebben sinds 2006 enorme stappen gemaakt. We delen onze kennis en ervaring inmiddels met andere afdelingen in het ziekenhuis én met andere academische ziekenhuizen in Nederland. Inmiddels wordt zo’n 85% van de klinische patiënten van onze afdeling met behulp van 3D techniek voorbereid voor behandeling. Zorg op maat is geen toekomst meer, maar realiteit’, zegt hij. Patiënten welzijn Dat de inzet van 3D-technologie tijd bespaart en efficiënter is, staat volgens Stefaan Bergé als een paal boven water. Maar nog aansprekender vindt hij het feit dat de inzet van deze technologie het welzijn van patiënten enorm verbetert. ‘Wij zetten hiervoor de 3D-technieken op verschillende wijzen in. We vonden het geweldig toen we 3D-printen konden zetten voor toepassingen in de zorg. Wij gebruiken het bijvoorbeeld om een mal te maken voor kaakoperaties. Inmiddels zien we dat Augmented Reality weer andere voordelen heeft. Want door een planning te projecteren op bijvoorbeeld de schedel, heb je helemaal geen geprinte malletjes meer nodig. We kijken dus bij elke ingreep en in ieder proces welke techniek we het beste kunnen inzetten. Maar het is zonneklaar dat de nieuwe technologie werkt en processen verbetert.’ Innovatie vergt lef Bergé kan niet voldoende benadrukken hoe belangrijk het is om de deuren wagenwijd open te zetten voor innovatie. ‘Het is onze academische en maatschappelijke plicht om innovatie steeds op het netvlies te hebben.’ Het bestuur van RadboudUMC toont met daadkrachtige organisatorische en financiële ondersteuning dat zij vierkant achter ons staan. Want onderzoeken naar de beste en efficiëntste behandelmethoden kost nu eenmaal tijd. Maar nu zijn we zover dat we de financiële voordelen zwart op wit kunnen laten zien. Om nog niet te spreken over een sterk verbeterde gezondheidsbeleving van de patiënt. Ruimte bieden aan innovatie vergt allerdings een moedig management en een moedig bestuur. En ja, er is een kans dat dingen mislukken. Maar als wij een kaakoperatie terug kunnen brengen van vijf naar drie uur, dan moet toch voor iedereen duidelijk zijn wat de voordelen zijn?’, bepleit Bergé. Data, data, data ‘Software is eating the world’, is de bekende uitspraak van LinkedIN investeerder Marc Andreessen, die hij deed in 2011. Steeds meer producten en diensten worden aangestuurd door software en sturen data. Door deze big data slim te gebruiken, kunnen hele nieuwe product-dienst combinaties worden gemaakt. Tien jaar geleden stond daarom de eerste medical engineer mede aan de wieg van het 3D-lab. Sinds enkele jaren werkt een compleet team van medical engeneers aan oplossingen voor niet alleen de MKA-afdeling, maar in totaal voor 16 afdelingen van RadboudUMC, waaronder Plastische chirurgie, Keel- Neus- en Oorheelkunde, Neurochirurgie, Orthodontie, Orthopedie, Interne geneeskunde. De samenwerking vindt zowel op klinisch, als op wetenschappelijk vlak plaats. De opgedane kennis wordt ook buiten het Radboudumc gedeeld. In andere academische ziekenhuizen profiteren artsen en onderzoekers van de inmiddels opgedane kennis. Om dit voor elkaar te krijgen, worden zelfs medewerkers uitgeleend. ‘Het is onzin om overal het wiel opnieuw uit te vinden. Op deze manier versnellen we en leren we van elkaar. Dus 3D-technologie blijft, daar ben ik van overtuigd. Of dat nu een 3D-geprinte klikprothese is, of een kaakoperatie met AR. Binnen het 3D LAB zijn er aardig wat PhD-studenten die promoveren op deze nieuwe technologieën. We proberen continu de cyclus van leren, vernieuwen en verbeteren op te schalen.’ 3D technieken voor alle domeinen van gezondheidszorg Het 3D-lab zet de technieken en de kennis uit Big Data in op alle vier domeinen van de gezondheidszorg: diagnose, evaluatie, planning en behandeling. Deze samen zorgen voor Personalized medicine die binnen een Shared Decission Making proces met de patiënt wordt besproken en gedeeld. Diagnose Met behulp van 3D fotografie bouwt het team een virtuele patiënt. Deze is niet alleen een visuele weergave van een patiënt, maar er kunnen ook metingen gedaan worden. Dit brengt het probleem van de patiënt beter in kaart en maakt een betere diagnose mogelijk. ‘We bouwen met deze techniek aan een enorme databerg, die wij vervolgens ook voor nader onderzoek inzetten. Zo hebben we door middel van Big Data tegenwoordig inzichten, die we vroeger nooit voor elkaar hadden gekregen. We weten bijvoorbeeld nu, hoe een gemiddeld gezicht eruit ziet. Wat voor profiel zo’n gezicht heeft. We kunnen de problemen in een gezicht met een afwijking, nu vrijwel automatisch analyseren’, zegt Stefaan Bergé. Planning Iedere patiënt krijgt een individuele 3D-planning, waarbij zijn of haar wensen worden meegenomen. Ook krijgt de patiënt meer inzicht in de behandeling doordat een simulatie wordt gemaakt van de postoperatieve situatie. Dat kan doordat de operatiestappen virtueel worden uitgevoerd. Dat is een belangrijk voordeel voor het verwachtingsmanagement naar de patiënt. Behandeling In de behandeling maken de uitvoerend arts en chirurg gebruik van navigatie geassisteerde chirurgie en van boor- en zaagmallen die 3D-geprint zijn. De operaties verlopen door deze en door AR-technieken steeds preciezer, waardoor complicaties en secundaire correcties teruglopen. Evaluatie Het hele 3D-lap werkt volgens een iteratief proces. Iedere fase wordt geëvalueerd, en nieuwe inzichten worden meteen meegenomen in de volgende stappen. Bij iedere patiënt bekijkt het team of de planning is gehaald en waar in het proces ruimte is voor verbetering, automatisering of versnelling. ‘Evaluatie is een belangrijk onderdeel voor verbeteringen. Heel belangrijk daarbij is, dat we in dit proces onszelf steeds de vraag stellen of er nieuwere technieken voorhanden zijn, zodat het proces nog sneller en/of meer geautomatiseerd wordt. Dat betekent dat wij continu moeten denken aan innoveren.’ en