Ik las laatst ergens dat 95 procent van ons gedrag op een onbewust niveau plaatsvindt. En dat het bewust maken van dat onbewuste gedrag helpt om tot ander bewust gedrag te komen. Ik moest onmiddellijk denken aan bewustwordingsposters nog uit mijn tijd in het ziekenhuis: stroop je mouwen op, geen sieraden en was je handen na elk contact. Allemaal in de strijd tegen infecties en, laten we eerlijk zijn, het ziet er ook gewoon netjes uit.
Onverwachte rondes van de hygiënist en zelfs gele kaarten waren onderdeel van het verhogen van bewustwording: beseffen dat deze kleine moeite echt opweegt tegen de gezondheidsrisico’s voor de patiënten. Eigenlijk heel erg logisch, want alles wat we kunnen doen om goede of veiligere zorg te leveren, moeten we als het even kan niet nalaten. En inmiddels, als gevolg van corona, weet ik zeker dat ook u veel vaker en inmiddels vast ook wel eens onbewust uw handen extra wast of desinfecteert.
Nieuwe dreigingen
Zoals u allang weet is de juiste informatie op de juiste plek enorm belangrijk voor de juiste zorg. En door de enorme digitalisering van die informatie liggen meteen ook nieuwe dreigingen op de loer. Er gaat geen week voorbij of er valt een cruciaal zorginformatiesysteem uit. Of iemand heeft ongeautoriseerd meegekeken in een dossier. Of patiëntengegevens zijn in een winkelmandje achtergelaten.
De vaardigheid (het vermogen om een handeling bekwaam uit te oefenen) van zorgverlener, maar ook bestuurder en informatieprofessional, speelt hier in een cruciale rol - naast maatregelen op techniek en organisatie). Reken maar dat je extra let op het handen wassen als door jou iemand besmet is geraakt in de afgelopen periode.
Minder in systeem
En ook al weten we best wel dat zorgvuldige omgang met informatie ook belangrijk is voor goede zorg voor de patiënt, zit het vaardig en veilig omgaan met informatie nog altijd minder in ons systeem dan consequent de handen wassen. We doen onbewust nog niet altijd het juiste met informatie. Terwijl de impact niet minder groot kan zijn op patiënten of medewerkers.
De aandacht die we hebben voor het handen wassen; de manieren waarop we daarover communiceren en in gesprek gaan; gele kaarten geven en onderdeel maken van training en opleiding. We zouden deze elementen we net zo goed moeten hebben voor informatievaardigheid. Om elkaar zo van het onbewuste gedrag bewust maken en de consequenties bespreken.
Maar ook incidenten die ontstaan (digitale infecties) moeten we net zo behandelen als infecties die ontstaan door niet hygiënisch handelen. Misschien zoals we incidenten gewend zijn te bespreken in incidentcommissies met analyses, zodat we in het zelfde stramien dat we gewend zijn ook kunnen leren. Maar ook veel gerichter het gesprek aan te gaan waar risico’s van eigen handelen liggen.
Onderdeel opleidingen
En als we het dan eens zijn dat informatievaardigheid net zo belangrijk is voor goede zorg als handen wassen, zullen we het dan ook gewoon als gelijkwaardig onderdeel opnemen in al die opleidingen? Vooruit, met accreditatiepunten.
