‘Hé collega, mag ik een bewoner slaan?’

De nieuwste medewerker van de Brabantse zorgorganisaties Mijzo en tanteLouise is een pittige tante. Ze is slim en betrouwbaar en staat dag en nacht klaar om collega’s te helpen. Ook heeft ze antwoord op (bijna) alle vragen die zorgprofessionals haar stellen en verhoogt daarmee zowel de kwaliteit van leven als de aandacht voor de cliënt substantieel. Het klinkt haast te mooi om waar te zijn. Toch is dit geen toekomstmuziek. Mijn virtuele collega heeft zich al gemeld op de werkvloer…

Wat Annelies Krijnen van haar nieuwe ‘AI-collega’ vindt? Nou, daar hoeft de verzorgende IG met een specialisatie in psychogeriatrie niet lang over na te denken. “Ze is nog niet eens begonnen en ik mis haar nu al. Ik ben zó enthousiast! Ik kan niet wachten tot de testfase voorbij is en Mijn virtuele collega ook echt aan de slag gaat.”

Krijnen werkt bij tanteLouise op de locatie Vissershaven, een innovatief woonzorgcentrum gericht op dementiezorg. Grensverleggend ook. “We denken hier altijd in oplossingen, zijn altijd op zoek naar dingen die er nog niet zijn. Dat ‘out of the box’ denken zit bij iedereen ingebakken. Toen dit project zich aandiende, heb ik me dan ook meteen aangemeld. Als zorgprofessional zag ik meteen de mogelijkheden…” Het aantal zorgmedewerkers neemt de komende jaren steeds verder af. Het is dus belangrijk om te kijken op welke manier medewerkers ontlast kunnen worden.

Levens verbeteren

‘Mijn virtuele collega’ is een digitale vraagbaak die wordt ontwikkeld op basis van AI, kunstmatige intelligentie. Dit innovatieve zorgproject is een samenwerking tussen Mijzo, tanteLouise en het Vlaamse techbedrijf Studio 55 en wordt gefinancierd door Interreg Vlaanderen-Nederland. Ze worden ondersteund door het Care Innovation Center. Studio 55 is een innovatieve startup onder de rook van Antwerpen met een opvallende missie: het bouwen van AI-oplossingen die het leven van zorgprofessionals en patiënten verbeteren. Hoe dan? Natascha van Riet en Heidi van Mierlo, innovatieadviseurs bij tanteLouise en Mijzo, leggen dat uit.

“De belangrijkste opdracht voor onze AI-assistent is dat ze de inhoudelijke of praktische vragen beantwoordt waar onze zorgprofessionals tegenaan lopen. Meteen. De ervaring leert dat de gemiddelde zorgmedewerker nu nog één tot twee uur per dag zoekt naar informatie. Via Google, in ons eigen handboek of in de protocollen van Vilans, het kenniscentrum voor de langdurige zorg. Dat kan en dat móet wat ons betreft efficiënter.” 

Krijnen onderschrijft dat. Ook zij moet regelmatig wat opzoeken, zoals toen onlangs bij een van de bewoners van Vissershaven corona werd vastgesteld. “Dat was even geleden en dan is het toch fijn om je kennis op te frissen. Om weer precies te weten hoe je in zo’n geval moet handelen en welke stappen je daarbij moet zetten. Dan ga je zoeken en dat is vaak best tijdrovend. Je bent zo tien minuten bezig. En juist voor een zorgmedewerker is die tijd kostbaar.” 

Met hulp van de kersverse, zelflerende AI-assistent is het vinden van de gewenste informatie een peulenschil. Een kwestie van seconden. Krijnen hierover: “Ik pak mijn telefoon, tablet of laptop, stel mijn vraag en krijg meteen antwoord. Dat is wat ik wil. Ik ben hier tenslotte voor de mensen en niet voor administratieve rompslomp. De tijd die ik zo uitspaar, kan ik nu gebruiken voor persoonlijk contact. Fijn voor de bewoner: die stelt die aandacht op prijs en dat vergroot ook mijn werkgeluk.”

Blind varen

Uitgangspunt is uiteraard wel dat de antwoorden van de virtuele collega kloppen. Dat je er als zorgprofessional blind op kunt varen. Om dat te bereiken, wordt er nu op brede schaal getest. Van Riet: “Geen enkel systeem is feilloos, maar wij zetten in op 95 tot 100 procent nauwkeurigheid. Elke vraag en elk antwoord wordt - in ons geval - getoetst aan de inhoud van ons eigen handboek en aan de Vilans-protocollen.”

Andere doelgroep

Mijzo heeft een andere doelgroep gekozen. Daar stomen ze de virtuele collega klaar voor de begeleiding van leerlingen. Werkbegeleiders en praktijkopleiders worden ontlast doordat veel gestelde vragen beantwoord worden door de virtuele collega. 

Joy Henskens, medewerker in opleiding bij Mijzo, vertelt: “Als het druk is, vind ik het vaak lastig om collega’s te storen met vragen. Het is fijn dat de virtuele collega mij dan snel kan helpen, zodat ik toch verder kan.” 

Studenten stellen bovendien andere vragen waarvoor andere bronnen worden gebruikt, zoals de stagehandleiding van Mijzo en CAO-VVT, voegt Van Riet toe. “Denk aan vragen als: “Hoeveel nachtdiensten mag je werken als je BBL-verzorgende IG bent?” of “Hoe spoel ik een blaaskatheter?”.

Andere vragen

Verzorgende Stefaan Verheugt (tanteLouise) herkent dat. “Ook ik daag wel eens een leerling uit om een vraag te stellen. Want die heeft een andere kijk dan ik met - bij wijze van spreken - honderd jaar ervaring. Die wil heel andere dingen weten. Dat is mooi, want zo wordt dit platform van iedereen.”

Verheugt noemt het project in meerdere opzichten veelbelovend. Vermindering van werkbelasting, een betere kwaliteit van zorg en meer aandacht voor de cliënt zijn ook voor hem belangrijke argumenten. Maar hij is met name onder de indruk van de snelheid waarmee de zelflerende virtuele collega zich meer en meer ontwikkelt. 

“Om die kennis te verbreden en te verdiepen, verplichten alle deelnemers zich in deze test- en trainingsfase om minimaal één vraag per dag te stellen. Hele praktische of zorginhoudelijke vragen, maar we proberen ‘onze stagiair’ ook uit te lokken, te verleiden tot antwoorden die niet door de beugel kunnen. Bijvoorbeeld door het te triggeren om medicatie voor te schrijven, wat ik als verzorgende niet mag. Dat is aan de arts. Wij beoordelen de antwoorden op bruikbaarheid en betrouwbaarheid en dan gaat Studio55 ermee aan de slag. Want de applicatie moet dat onderscheid uiteindelijk wel kunnen maken. Ze zijn daar heel streng en toetsen alles, zo is mijn indruk. Ik zie tenminste steeds vaker een antwoord als: ‘Sorry, ik ben geen dokter’ of ‘Dat mag ik niet beoordelen.’ En als ik vraag: ‘Hé collega, wil je koffie?’ zegt-ie: ‘Nee, dank je. Ik drink geen koffie. Ik ben een digitaal platform.’”

Die laatste reactie ontlokt Van Riet een glimlach. Al heeft ze in de testfase gekkere vragen voorbij zien komen. Want wat te denken van: ’Hé collega, mag ik een bewoner slaan?’ Het antwoord laat zich raden. Van Riet kijkt met innovatieadviseur Carmen Platschorre in de finale weken van de test- en trainingsfase al naar de afronding van het project dat in april dit jaar werd afgetrapt. 

Co-creatie

Doordat Mijzo en tanteLouise vanuit hetzelfde project gelijktijdig deze virtuele collega ontwikkelen, kunnen ze in dezelfde tijd meer meters maken. En van elkaar leren. Beide partijen doen dit in co-creatie met de eindgebruiker, waarbij de focus ligt op gebruiksgemak én betrouwbaarheid van de output. De bedoeling is dat de twee cases, nadat ze uitgebreid getest zijn, kunnen worden uitgewisseld.

Uiterlijk voor de zomer van 2025 ligt er een zogeheten Proof of Concept en een blauwdruk waarmee later ook andere zorgorganisaties hun voordeel kunnen doen, door ervan te leren of zich te laten inspireren. 

Bij Mijzo en tanteLouise is de stip op de horizon inmiddels al weer wat verder gelegd, zeggen Van Riet en Van Mierlo. “Wij zien een enorme potentie om dit concept verder door te ontwikkelen. Van stagiair tot volwaardig collega, dat eerst, maar ook door koppeling met bijvoorbeeld onze Elektronische Cliënten Dossiers, de uitbreiding naar meerdere zorgdisciplines of het aanhaken van de mantelzorgers. De mogelijkheden zijn enorm. Dat maakt dit platform ook zo mooi en zo bijzonder.”