De EIT Health Summit 2022 in Stockholm van dit jaar wierp meer licht op de innovaties in de gezondheidszorg die het post-COVID-gezondheidszorgsysteem vormgeven. Er is een zichtbare verandering in de benadering van data en de financiering van nieuwe technologieën, betoogde onder meer health innovator Lucien Engelen tijdens de EIT Health Summit 2022.
De afgelopen jaren lag de focus op het creëren van digitale zorgfundamenten, waaronder technische infrastructuur, wetgeving en interoperabiliteit. Patiënt en zorgprofessionals zijn geleidelijk aan gewend geraakt aan nieuwe technologieën zoals elektronische medische dossiers, telezorg en mobiele gezondheidsapps. Deze langzame sociale en technologische evolutie werd tijdens de COVID-19-pandemie enorm versneld, zodat we ons vandaag op een heel andere plaats bevinden dan 2 tot 3 jaar geleden.
Digitale tools bewijzen waarde
De 'e' verdwijnt uit 'e-health', omdat sommige technologieën een natuurlijk onderdeel zijn geworden van de gezondheidszorg. Digitale tools hebben hun waarde bewezen, ook al werd die waarde soms overschaduwd door coronacrisis. Het is nu aan de besluitvormers om de volledige kracht van digitalisering te benutten.
Het gaat er niet om om nog meer digitale puzzels in het systeem te gooien, maar om een nieuw wetgevend kader te creëren voor een modern gezondheidszorgsysteem op basis van virtuele diensten, digitale therapieën, patiëntenbetrokkenheid en preventie.
Evolutie zichtbaar
Wat nu al zichtbaar is, is een evolutie van een 'medische faciliteit' naar een hybride 'gezondheidsecosysteem'. Met het huidige tempo van digitalisering zullen over enkele jaren de verhoudingen tussen offline en online zorg verschuiven, waarbij het laatste overheerst.
Op de EIT Health Summit 2022 sprak Engelen, CEO van Transform.Health, over een nieuwe trend – de laatste jaren lag de focus uitsluitend op digitalisering. Toch is het tijd voor retailisering van de gezondheidszorg – een verschuiving van grote zorgbedrijven, zoals enorme systemen die voor de patiënten onbegrijpelijk zijn, naar ecosystemen en gezondheidsplatforms. Dit houdt in dat medisch personeel wordt voorbereid op nieuwe vormen van contact met de patiënten. Als we ervoor zorgen dat digitalisering voor mensen gebruiksvriendelijk is, zullen ze het snel accepteren.
“Technologie waarmee we betere behandelresultaten kunnen behalen en preventie kunnen verbeteren, is al beschikbaar", stelde Bogi Eliasen van Copenhagen Institute For Future Studies. "Maar we durven de manier waarop de gezondheidsstelsels werken niet te veranderen. De politiek kan niet bijhouden wat digitalisering te bieden heeft.”
Patiënt beslist over gezondheid
Bettina Ryll, de oprichter van het Melanoma Patient Network, merkte tijdens een sessie op dat het overdragen van verantwoordelijkheid aan patiënten hen meer mogelijkheden geeft om beslissingen te nemen over hun gezondheid. Het brengt echter ook een grotere verantwoordelijkheid met zich mee, en patiënten moeten daar klaar voor zijn. Margrietha Vink (Erasmus Medisch Centrum) heeft ziekenhuizen aangemoedigd om open te staan voor oplossingen van startups, die mogelijk het antwoord zijn op veel problemen waar medische voorzieningen al jaren mee te maken hebben.
Andrzej Ryś, die de Europese Commissie vertegenwoordigt, sprak over het versnellen van de totstandkoming van een digitale interne gezondheidszorgmarkt in Europa. Dankzij het wetgevingsvoorstel om de European Health Data Space (EHDS) te creëren, zal een samenvatting van de belangrijkste medische gegevens de patiënt volgen om de zorgstandaard te verbeteren, ongeacht de verblijfplaats van de patiënt.
Bovendien zal Europa grootschalig gezondheidsgegevens kunnen hergebruiken als regulering rond de European Health Data Space wordt ingevoerd. Bijvoorbeeld voor onderzoeksdoeleinden en om innovaties te creëren op basis van AI-algoritmen. Hierdoor krijgen patiënten meer controle over wie hun gegevens verwerkt en voor welke doeleinden.
Lucht voor democratie
Audrey Tang, minister van Digitale Zaken van Taiwan, twijfelt er niet aan dat digitalisering lucht is voor democratie, omdat het de transparantie van de processen garandeert en iedereen in staat stelt deel te nemen aan het openbare leven en op gelijke wijze gebruik te maken van gezondheidsdiensten.
De gegevensveiligheid en privacy van de patiënt moeten altijd standaard zijn ingebed in de gegevensverzamelings- en verwerkingssystemen. Veiligheid en privacy kunnen echter niet als argument worden gebruikt om de digitalisering af te remmen, omdat daarmee de voordelen voor patiënten worden geblokkeerd. En dit is al onethisch.
Delen gegevens patiënt
Torie Robinson van Epilepsy Sparks, die de patiëntengemeenschap vertegenwoordigt, deed een directe oproep om onze gegevens te delen, die levens kunnen redden en zieke mensen en hun families kunnen helpen. "Er is geen voordeel voor gegevens wanneer ze worden gesloten in afzonderlijke databases die worden bijgehouden door medische dienstverleners, gezondheidsorganisaties en bedrijven." Zo wordt het delen van gegevens een nieuw symbool van solidariteit voor de decentrale gezondheidszorg van de 21e eeuw.
De ontwikkeling van het mRNA-vaccin tegen corona in een recordtijd is een enorme mijlpaal voor de geneeskunde. Triomfen worden ook gevierd door moleculaire biologie, bio-engineering en big data, wat ons hoop geeft dat preventie, diagnostiek, behandeling en patiëntresultaten kunnen worden verbeterd.
Strategisch nationaal goed
Volgens Anna Sandström (AstraZeneca) worden gezondheidszorg en innovaties niet langer gezien als een kostenpost die geminimaliseerd moet worden, maar eerder als een strategisch nationaal goed waarin we moeten investeren.
De COVID-19-pandemie had een forse impact op de financiering van de zorg. Als gevolg hiervan hebben regeringen niet alleen veel geïnvesteerd in het versterken van de overbelaste systemen, maar hebben ze ook geld toegewezen aan de ontwikkeling van digitale technologieën in een poging de continuïteit van de behandeling te waarborgen.
Wat ook kon worden waargenomen, was dat de zorgsector werd omhelst door particuliere investeerders - in 2021 verdubbelden de investeringen in startups voor digitale gezondheidszorg in de VS ten opzichte van 2020, tot een recordbedrag van 29,1 miljard dollar.
Samen in gezondheid investeren
Jean-Marc Bourez, CEO van EIT Health, wees erop dat de EU-lidstaten samen in gezondheid moeten investeren om de stabiliteit van de gezondheidszorgstelsels te waarborgen. "We hebben een strategisch publiek-privaat partnerschap nodig en een groter bewustzijn van de impact die de volksgezondheid heeft op andere aspecten van de economie, inclusief economische prestaties."
“Patiënten willen toegang tot de best mogelijke zorg. Het gebrek aan systeeminteroperabiliteit en terugbetalingsmechanismen voor e-services mogen niet in de weg staan” – deze woorden van Torie Robinson vatten de EIT Health Summit 2022 van dit jaar het beste samen.
