Haperende ICT-voorzieningen in ziekenhuizen zorgen voor problemen in de communicatie over patiënten. Dat heeft gevolgen voor de werkdruk van toch al overbelaste verpleegkundigen. Daarnaast zijn er gevolgen voor de veiligheid van patiënten. Dat stelt de NOS op basis van een rondvraag onder honderden zorgmedewerkers.
Soms ontstaan door niet communicerende ICT-systemen gevaarlijke situaties. Zo vertelt een verpleegkundige over een patiënt die overkwam uit een ander ziekenhuis, maar onduidelijk was waarvoor. "Pas na twee uur werd duidelijk dat de patiënt met spoed moest worden gedialyseerd en dat hij daarom was overgekomen naar ons ziekenhuis." Andere verpleegkundigen
vertellen over communicatieproblemen waardoor mensen te lang medicatie of de verkeerde medicijnen kregen.
Dubbele administratie
Verpleegkundigen klagen over te veel administratie omdat computersystemen niet op elkaar aansluiten. Dat kan leiden tot fouten zoals verkeerde doseringen of zelfs onnodige ingrepen. Sonja Kersten van beroepsvereniging V&VN stelt dat dit komt omdat elke zorgaanbieder, van huisarts en wijkverpleging tot apotheek en ziekenhuis, een eigen systeem heeft ingericht. Gebrek aan interoperabiliteit betekent vaak dubbel invoeren van gegevens. Zo worden fouten gemaakt of gaan gegevens verloren, stelt zij
ook in andere berichtgeving van de NOS.
Vooral bij overdracht van medische gegevens tussen zorgaanbieders gaat het mis. Kersten noemt het beschamend dat dit gebeurt, ondanks alle technische mogelijkheden die er zijn. Volgens veel gebruikers van zorgsystemen letten fabrikanten van softwaresystemen er niet op dat hun toepassingen interoperabel zijn. Er wordt apart gepraat met afnemers en zo worden er telkens andere accenten gelegd in een systeem, wat 'met andere systemen praten' lastiger of onmogelijk maakt.
Informatie op papier
Omdat de zorgsystemen nog vaak niet goed communiceren, wordt veel informatie nog per verwijsbrief of fax overgedragen. Wanneer een patiënt een verwijsbrief kwijtraakt, is de informatie niet altijd meer (direct) opvraagbaar.
Een veelgehoord probleem onder zorgverleners is dat het missen van informatie over ziektes en gebruikte medicatie leidt tot gevaarlijke situaties. Patiënten kunnen verkeerde medicatie krijgen, die niet past bij medicijnen die ze al slikken. Of iemand komt in het ziekenhuis terecht en had al bepaalde problemen, maar de behandelaars weten dat niet, waardoor ze de verkeerde beslissingen nemen.
Zo geeft een medisch specialist in een academisch ziekenhuis het voorbeeld van een patiënt die binnenkwam met een herseninfarct. "We gaven hem toen bloedverdunners, maar die hadden we in zijn situatie niet moeten geven," laat de specialist weten. Verpleegkundigen en artsen vragen wel aan patiënten wat voor medicijnen ze gebruiken, maar die weten dat ook niet altijd precies. Ook allergie voor medicatie wordt vaak niet overgedragen.
Impact haperende ICT-systemen onduidelijk
Het is volgens de NOS niet goed in te schatten of de communicatieproblemen door gebrek aan interoperabiliteit leiden tot onnodig meer complicaties of zelfs doden. Er wordt verwezen naar eerdere berichtgeving van RTL Nieuws dat veel dodelijke missers in de zorg komen door het slecht bijhouden van dossiers en communicatiefouten. Onbekend is of dat komt door een gebrekkige ICT-infrastructuur.
Volgens onderzoek van GfK in opdracht van Liferay uit juni 2018 bleek dat
slecht samenwerkende IT-systemen zoals EPD’s leiden tot fouten in de zorg voor patiënten en cliënten. Het betrof een enquête onder zorgmanagers, IT-managers en consumenten over knelpunten op het gebied van informatiedeling. Als deze knelpunten niet worden aangepakt, komt de digitalisering van de zorg in gevaar, zo was de conclusie.
78 procent van de zorgmanagers geeft volgens GfK aan dat huidige informatiesystemen zorgen voor slechte communicatie en/of vertraging in de zorg. Dit leidde volgens 62 procent van hen het afgelopen jaar zelfs tot fouten waar de patiënt of cliënt last van heeft ondervonden. Nog eens 12 procent geeft aan dat er nog geen fouten zijn gemaakt, maar deze in de toekomst wel te verwachten.
Standaardisatie, afspraken
Via programma's zoals
VIPP en vergelijkbaar (ziekenhuizen, zorginstellingen, ggz), Registratie aan de Bron en
MedMij, werken partijen in de zorgsector aan standaardisatie en gezamenlijke afspraken over definities en informatie-uitwisseling. Uiterlijk in 2020 moet dit er toe leiden dat informatiesystemen ongeacht leverancier of doel met andere systemen kunnen communiceren. Minder administratie en werklast en meer veiligheid voor patiënten zijn belangrijke doelen.
Openingsmanifestatie van de e-healthweek 2019
Meer weten over hoe, waarmee en met wie de zorg haar toekomst implementeert? Bezoek dan op 21 januari 2019 de jaarlijkse ICT&health Openingsmanifestatie van de e-healthweek. Entreekaarten zijn gratis, dus wacht niet en meld u snel aan want op is op!
