Tijdens hun opleiding worden studenten verpleegkunde ook getraind in het reanimeren van patiënten. Voor het aanleren van de basisvaardigheden wordt naast theorie gebruik gemaakt van een reanimatiepop. Om ervoor te zorgen dat studenten de kennis en vaardigheden in een (hectische) praktijksituatie ook goed kunnen toepassen en op de juiste manier handelen bedacht docent Truus Kooiman een virtual reality training (VR). Die is zo levensecht dat studenten vaak met het zweet in hun handen staan.
Kooiman (Amsterdam UMC, locatie VUmc) zag na haar reanimatielessen vaak dat veel studenten nog onzeker waren of ze in een echte situatie ook goed zouden kunnen handelen. Vervolgens is zij daar dieper op in gegaan in haar thesis 'Leren en innoveren'. Ze bedacht een nieuwe, levensechte, reanimatietraining door het reanimatieonderwijs aan virtual reality te koppelen en onderzocht of het trainen van human factors een aanvulling zou kunnen zijn op de huidige lesvorm. Feit is dat je met behulp van virtual reality veel meer kunt trainen dan hetgeen met alleen een pop mogelijk is.
Levensechte reanimatietraining
Voor de VR-training zijn levensechte situaties gecreëerd waar studenten 'in rondlopen'. "Sommige applicaties met VR zijn zo levensecht dat zelfs bij praktijkopleiders het zweet in de handen stond”, aldus Kooiman. Een ander groot voordeel van het inzetten van VR is dat het mogelijk wordt om met studenten naar plekken te 'gaan' waar ze tijdens de gewone opleiding moeilijk terecht kunnen. “Je kunt bijvoorbeeld op de OK rondkijken of het volledige lichaam van binnen zien. Dat geeft de verpleegkunde studenten een veel beter beeld dan wanneer ze dit van een plaatje oefenen”, vertelt Truus.
Voor haar onderzoek, ‘Virtual Reality in het basic life support onderwijs’, koos Kooiman een VR-toepassing om de beleving van een reanimatie te vergroten. Het trainen van de human factors helpt de student om op de juiste wijze te kunnen handelen in situaties van stress en paniek. Uit het onderzoek blijkt dat VR absoluut van toegevoegde waarde is. “Op deze manier kun je studenten onder heel gecontroleerde en levensechte omstandigheden trainen. En als iets onveilig of ongemakkelijk voelt, dan zet je de bril gewoon af”, aldus Kooiman.
Onlangs werd in Friesland ook gestart met een opleidingstraject waarbij VR een belangrijke rol speelt. Onderdeel van de training COVID-19-COACH is een VR-training module waarin twee praktijksituaties, in de thuiszorg en in een zorginstelling, aan bod komen.
Voorwaarden bij inzet VR-training
Het inzetten van VR-training in het onderwijs is wel onderhevig aan bepaalde voorwaarden. Omdat het ontwikkelen van een VR-applicatie vaak kostbaar en tijdrovend is, zijn opleiders grotendeels afhankelijk van bestaand materiaal. Feit is dat dit materiaal niet altijd volledig aansluit bij de lesdoelen.
Daarnaast moet ook rekening gehouden worden met de impact die een VR-training, en dan vooral de levensechtheid van de virtuele situatie, op studenten kan hebben. “Bij studenten komen soms heftige emoties los. Daarom is het belangrijk een goede debriefing of verwerkingsopdracht aan de les te koppelen. In de huidige situatie van het online leren moet je daar als opleider wel rekening mee houden. Je kunt VR niet zomaar even inzetten in je lessen, want je moet goed nadenken over de toegevoegde waarde ervan”, vertelt Truus.
Voordat Truus Kooiman de overstap maakte naar praktijkopleider bij de obstetrie en gynaecologie en vervolgens naar opleider kinderverpleegkunde aan de Amstel Academie heeft zij meer dan vijftien jaar op de kinder intensive care gewerkt. Om hier meer invulling aan te geven, volgde ze de onderwijsmaster ‘Leren en innoveren’. Haar onderzoek ‘Virtual Reality in het basic life support onderwijs’ rondde ze dit jaar met goed gevolg af.
