Om patiënten te helpen om te gaan met angst en pijn tijdens een ziekte of behandeling wordt steeds vaker gebruik gemaakt van Virtual Reality headsets. Bijvoorbeeld om de angst voor een operatie of andere (ingreep) weg te nemen door de patiënt met behulp van een virtuele omgeving voor te bereiden. Een andere toepassing is het ‘afleiden’ van patiënten die met pijn kampen door ze met een VR-headset en scenario naar een andere, rustgevende, virtuele wereld te brengen. Nieuw onderzoek laat zien dat deze vorm van pijnverlichting ook met succes ingezet kan worden voor de pijnverlichting bij kankerpatiënten.
Aan het onderzoek, uitgevoerd bij het Roswell Park Comprehensive Cancer Center, deden 41 kankerpatiënten mee. Zij kregen een VR-headset waarmee ze naar een onderwaterwereld werden ‘gebracht’ en daar realistische scènes konden verkennen. Vervolgens werd hen gevraagd de actuele pijnscore te beschrijven. De rapportages die daaruit voortkwamen werden ondersteund door real-time neurobeeldvorming. Daarbij constateerden de onderzoekers dat er veranderingen te zien waren in de communicatie tussen de neurale netwerken die verantwoordelijk zijn voor pijnperceptie.
Potentie van virtual reality
De hersenactiviteit van de deelnemers werd gemeten met functionele nabij-infraroodspectroscopie, wat aantoonde dat de VR-ervaring niet alleen de waargenomen pijn verlichtte, maar ook de pijnsignalen in de hersenen beïnvloedde. Meer dan drie kwart van de patiënten die VR gebruikten, rapporteerden een significante pijnvermindering van meer dan 30 procent. Goede resultaten die bovendien betekenden dat de drempel voor klinische relevantie overschreden werd..
Hoofdonderzoeker Somayeh Besharat Shafiei, assistent-professor oncologie aan het Roswell Park Comprehensive Cancer Center, verklaarde dat deze studie het potentieel van VR in precisiegeneeskunde benadrukt. “VR kan de klinische protocollen voor pijnbeheersing hervormen, de afhankelijkheid van opioïden verminderen en zo de kwaliteit van leven voor miljoenen kankerpatiënten verbeteren”, zo zei hij.
De studie, gepubliceerd in Scientific Reports, toont volgens de onderzoekers dan ook aan dat VR kan fungeren als een effectieve afleidingstechniek voor pijnbestrijding, wat een belangrijke ontwikkeling is in de zorg voor kankerpatiënten, vooral gezien het feit dat naar schatting 60-80 procent van de pijn bij kanker niet goed behandeld wordt.
Andere VR-toepassingen voor pijn- en angst
Er zijn zoals gezegd al meerdere voorbeelden waarbij virtual reality therapie ingezet wordt om patiënten te ondersteunen bij het omgaan met en verlichten van angst en pijn. Zo introduceerde Gelre Ziekenhuizen vorig jaar nieuwe virtual reality headsets om pijn en angst bij patiënten te verlichten. De VR-technologie wordt gebruikt voor patiënten in de pré- en postoperatieve fasen en tijdens behandelingen, zoals voor het verlichten van angst bij bloedafnames of bij operaties. De brillen bieden afleiding door middel van rustige, ontspannende beelden en geluiden, wat kan bijdragen aan een vermindering van pijn en stress. Dit innovatieve gebruik van VR past binnen de bredere trend van het inzetten van technologie om de patiëntervaring te verbeteren en het herstelproces te ondersteunen.
Ook het Wilhelmina Ziekenhuis Assen (WZA) is in 2024 gestart met het inzetten van virtual reality (VR) voor pijnbestrijding bij patiënten voor en na operaties. Patiënten kunnen via VR-afleidingstechnieken stress en pijn verminderen door ontspannende, rustige beelden en geluiden. Deze digitale ondersteuning helpt patiënten om beter met pijn en angst om te gaan, wat bijdraagt aan een sneller herstel en een verbeterde patiëntervaring. Het WZA speelt hiermee in op de groeiende behoefte aan innovatieve technologieën in de zorg, die de effectiviteit van traditionele pijnbestrijding kunnen aanvullen en de afhankelijkheid van medicatie kunnen verminderen.
