De NZa schrijft in zijn NZa-special 5 over een lokaal initiatief om het afschalen van reguliere zorg in de tweede coronagolf zoveel mogelijk te voorkomen. Hier was onder meer het Amsterdamse OLVG bij betrokken, dat in het voorjaar al samen met Luscii de Corona Check-app ontwikkelde. Hiermee konden mensen uiteindelijk landelijk laagdrempelig en zonder test nagaan of zij mogelijk met corona besmet waren. Het regionale initiatief heeft mede geleid tot het deze week gelanceerde portaal Zorgbeeld.
Het laten doorgaan van de reguliere zorg in een crisisperiode – zoals nu met de COVID-19 pandemie – vraagt volgens Maurice van den Bosch om sturing van het volledige zorgpad: vanaf het moment dat de patiënt de huisarts bezoekt tot aan de overdracht van de patiënt vanuit het ziekenhuis naar thuis, het verpleeghuis of een revalidatie-instelling. Volgens de bestuursvoorzitter van het OLVG bleek de groeiende uitval van zorgpersoneel in de tweede coronagolf een extra probleem in de ambitie om én de crisis te managen én te waarborgen dat de reguliere zorg zoveel mogelijk overeind kon blijven.
Vooral voor de vier meest kritische groepen patiënten wilde het OLVG dit toch realiseren: hart- en vaatziekten, longziekten, kanker en gewricht en pijn. “Die mogen niet tussen de wal en het schip vallen”, stelt Van den Bosch in de NZa-special, “en dat is in de eerste golf wel gebeurd.” Het zo goed mogelijk spreiden van COVID-19-patiënten – zowel klinisch als op de IC – volgens het fair-share principe was cruciaal om de druk op een individueel ziekenhuis te verlichten en samen met andere zorgaanbieders - van huisartsen tot VVT-instellingen - in de regio te sturen op het hele zorgpad.
Medewerking NZa, verzekeraar nodig
Volgens Van den Bosch was de medewerking van de NZa en de primaire zorgverzekeraar in de regio (in dit geval Zilveren Kruis) onontbeerlijk. “Je moet data delen en patiënten overdragen, je moet weten welke organisatie ruimte heeft voor patiënten”, legt Van den Bosch uit. “Zaken die vereisen dat we soepel omgaan met de regels op dit gebied. En de zorgverzekeraar moet akkoord gaan met het financieren van de zorg volgens het principe van onderaannemerschap, want het OLVG fungeert in deze samenwerking als hoofdaannemer.
In deze crisis hebben alle betrokken partijen commerciële belangen op de achtergrond gesteld, stelt de OLVG-bestuursvoorzitter. "Zilveren Kruis heeft dat goed opgepakt en heeft ervoor zorggedragen dat het namens de andere zorgverzekeraars met ons en met de NZa kon overleggen.” Met de NZa en Zilveren Kruis is afgesproken dat het proces één-op-één mag worden gedeeld, zodat zorgaanbieders op andere plaatsen in het land het kunnen kopiëren.
Planbare zorg toegankelijk houden
Volgens Karina Raaijmakers, directeur toezicht & handhaving NZa, laat het voorbeeld van het OLVG laat zien dat samenwerking in de regio om ook de planbare zorg in coronatijd toegankelijk te houden grote meerwaarde oplevert voor patiënten. Sinds de start van de pandemie heeft de NZa in opdracht van VWS nog meer in ingezet op de regionale samenwerking tussen ziekenhuizen, klinieken, huisartsen en de VVT-sector.
"Zo willen we voorkomen dat de beperkingen in de toegankelijkheid van de planbare zorg leiden tot onherstelbare gezondheidsschade. Er is niet één manier van samenwerken succesvol. Steeds zal het afhangen van bestaande netwerken, de zorgvraag en andere specifieke kenmerken van de regio wat werkt. Wat in alle gevallen wel geldt, is dat een overlegstructuur, waarin alle zorgaanbieders in de regio en de grootste zorgverzekeraar(s) zijn vertegenwoordigd, de kans op succes vergroot. Én dat alle partijen het maatschappelijk belang boven het eigen belang durven te plaatsen.
Daar waar ondersteuning van de NZa bijdraagt aan het van de grond tillen van nieuwe samenwerkingsinitiatieven, biedt de toezichthouder die ondersteuning, benadrukt Raaijmakers. "In onze regelgeving zit veel ruimte voor maatwerk en innovatie. Dat bleek in het voorbeeld van het OLVG ook zo te zijn."
Van regionaal naar landelijk: Zorgbeeld
Het regionale initiatief heeft mede geleid tot het deze week gelanceerde Zorgbeeld-portaal. Dit ontsluit van data over de toegankelijkheid van planbare zorg. Hierin werkt de toezichthouder samen met het Landelijk Centrum Patiëntenspreiding (LCPS). Het portaal geeft zorgaanbieders en zorgverzekeraars sturingsinformatie om de beschikbare zorgcapaciteit in de regio zo goed mogelijk te benutten.
Raaijmakers: "In tijden waarin de COVID-druk op de gezondheidszorg groot is, kan zo gestuurd worden op het zeker stellen van de toegang tot (semi-)acute zorg en planbare zorg die dringend moet plaatsvinden om gezondheidsschade te voorkomen. In tijden waarin de druk minder groot is, moet het dataportaal eraan bijdragen dat beter zichtbaar is waar capaciteit vrij is om uitgestelde zorg alsnog te verlenen.”
OLVG: voortbouwen voor toekomst
De betrokken partijen kijken ook al voorbij de nu zo snel tot stand gekomen samenwerking. “De wens is natuurlijk dat we hierop kunnen voortbouwen”, zegt senior adviseur strategieteam Linde Jacobs van het OLVG, die samen met manager zorgverkoop Eva de Bres een belangrijke rol speelde in de voorbereiding van het regionale spreidingsinitiatief. “De goede relatie tussen de betrokken partijen is er en we weten dat het kwalitatief verantwoord is wat we doen. In deze regio zijn we sowieso afhankelijk van samenwerking. Dit is echt de toekomst.”
