Er is sinds kort een innovatieve online risicocalculator ontwikkeld waarmee het verloop van een bepaalde soort huidkanker kan worden voorspeld. Epidemioloog Loes Hollestein en dermatoloog Marlies Wakkee, werkzaam bij het Erasmus MC Kanker Instituut, hebben samen met bio-informaticus Barbara Rentroia-Pacheco en hun team dit model gecreëerd. Deze risicocalculator kan gepersonaliseerde risico-inschattingen maken voor uitzaaiingen van het cutane plaveiselcelcarcinoom (PCC). Deze vorm van huidkanker is helaas wijdverbreid in Nederland, waar huidkanker in snel tempo epidemische proporties aanneemt.
Het nieuwe risicomodel is ontwikkeld op basis van gegevens uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) en is vervolgens extern gevalideerd met gegevens uit Engeland. Het is een mooie stap voorwaarts, zeker ook omdat het PCC een veelvoorkomende vorm van huidkanker is met jaarlijks gemiddeld 10.583 diagnoses in Nederland tussen 2011 en 2020.
Een van de uitdagingen in het behandelen van PCC is dat de huidige stadiëringsystemen niet altijd effectief zijn in het identificeren van patiënten met een verhoogd risico op metastasen. Deze systemen categoriseren patiënten namelijk in te heterogene groepen, wat tot suboptimale behandelkeuzes kan leiden.
Gepersonaliseerde inschattingen
Het door de onderzoekers ontwikkelde model maakt gebruik van diverse algemeen beschikbare klinische en pathologische gegevens, waaronder geslacht, leeftijd, het aantal eerdere PCC's, differentiatiegraad, tumordiameter, locatie van de tumor, invasie in of voorbij de dermis of het subcutane vet, en de aanwezigheid van perineurale of lymfovasculaire invasie. Met behulp van deze gegevens kunnen artsen en zorgverleners nu gepersonaliseerde risico-inschattingen maken, waardoor ze beter geïnformeerde beslissingen kunnen nemen over de behandeling en het vervolgbeleid voor PCC-patiënten.
Online risicocalculator ondersteunt arts
Dit nieuwe predictiemodel is niet alleen effectief in het onderscheiden van patiënten die hoogstwaarschijnlijk wel of juist geen uitzaaiingen zullen ontwikkelen, maar presteert in de praktijk ook beter dan de huidige stadiëringsystemen. Dit betekent dat artsen met deze online risicocalculator nu een krachtig hulpmiddel in handen hebben om specifieke patiënten te voorzien van een concrete inschatting van hun uitzaaiingsrisico. Meer informatie over het model kunt u vinden in de rapportage op PubMed.
Volgens Marlies Wakkee, dermatoloog bij het Erasmus MC Kanker Instituut, heeft dit model het potentieel om de behandelkeuzes en het vervolgbeleid voor PCC-patiënten aanzienlijk te verbeteren. "Dit is iets wat we nog nooit eerder tot onze beschikking hebben gehad. Het nieuwe risicomodel kan helpen bij het maken van meer evidence-based, gepersonaliseerde keuzes voor aanvullende behandelingen, zoals radiotherapie, of voor intensievere follow-up en beeldvorming. Dit is met name waardevol voor patiënten bij wie de vervolgstappen complexer zijn, met inbegrip van oudere en kwetsbare patiënten. Het bevordert ook het samen beslissen in de spreekkamer en maakt gepersonaliseerde zorg voor patiënten met plaveiselcelcarcinoom mogelijk.
Deze mooie ontwikkeling komt op een moment waarin huidkanker in Nederland snel groeit en een groeiend gezondheidsprobleem vormt. Het vraagt om gepaste aandacht voor preventie, vroege diagnostiek, behandeling en follow-up van patiënten met huidkanker.
Risicomodellen voor kanker
Naast dit specifieke risicomodel voor PCC, zijn er ook vergelijkbare initiatieven voor andere vormen van kanker, zoals borstkanker. Onderzoekers van verschillende Nederlandse instellingen, waaronder het LUMC, hebben bijvoorbeeld een nieuw rekenmodel ontwikkeld om het risico op borstkanker te voorspellen. Dit nieuwe model kan het bevolkingsonderzoek voor borstkanker effectiever en efficiënter maken. Het voorspelmodel is reeds geëvalueerd in een studie met meer dan 6.500 vrouwen.
Duidelijk is dat slimme risicomodellen een essentieel instrument worden in de strijd tegen kanker maar zeker ook bij andere ziekten zoals hartfalen. Ze helpen niet alleen bij het voorspellen van uitzaaiingen, maar ook bij het identificeren van risicofactoren voor het ontstaan van kanker, waardoor vroegtijdige interventie en preventie mogelijk worden.
Kortom, het nieuwe online risicomodel voor PCC vertegenwoordigt een belangrijke stap voorwaarts in de behandeling van deze vorm van huidkanker. Het stelt artsen in staat om geïndividualiseerde behandelkeuzes te maken en biedt patiënten de kans op gepersonaliseerde zorg.
