Het coronadashboard van de Rijksoverheid beschikt vanaf vandaag over de rioolwaterdata van 80 meetlocaties. Dankzij die uitbreiding is nu voor het coronavirus relevante data beschikbaar van 10 miljoen mensen. Het betreft data van rioolwateronderzoek van het RIVM waarmee eventuele besmettingshaarden van het virus op regionaal niveau ontdekt kunnen worden.
Uit eerder onderzoek bleek al dat veel besmette personen het coronavirus via de ontlasting uitscheiden. Dat gebeurt ook al voordat de besmette personen klachten ervaren. Daardoor kan de rioolwaterdata een eventuele regionale uitbraak mogelijk al in een zeer vroeg stadium ontdekken. De mate van de concentratie waarin het virus in het rioolwater aangetroffen wordt, kan iets zeggen over de omvang van een uitbraak in een specifieke regio.
Rioolwaterdata als 'coronamelder'
In april is het RIVM gestart met wekelijks onderzoek naar de aanwezigheid van het coronavirus in rioolwater. Daarvoor wordt rioolwater getest dat elke week over een periode van 24 uur verzameld is. Begin juli werd de rioolwaterdata aan het coronadashboard toegevoegd, om te beginnen van 29 meetpunten. Vandaag is het aantal meetpunten uitgebreid naar 80. Dankzij die uitbreiding is op regionaal niveau steeds beter te zien of het virus ergens opduikt.
Uiteindelijk moet de rioolwaterdata van alle ruim 300 rioolwaterzuiveringsinstallaties via het coronadashboard beschikbaar komen. Maar met de 80 meetpunten die nu actief zijn wordt het rioolwater van ruim de helft van de Nederlandse bevolking, 10 miljoen mensen, gecontroleerd op aanwezigheid van het coronavirus.
Let wel, het rioolwateronderzoek wordt uitgevoerd met rioolwater van grotere groepen mensen. Daarom is het niet mogelijk om besmettingen te herleiden tot individuele personen. Daarvoor zou het rioolwater van elk huishouden apart onderzocht moeten worden en dat is niet mogelijk, noch wenselijk. Het rioolwater dat op de meetpunten onderzocht wordt is alleen te herleiden naar een bepaald verzorgingsgebied, of regio.
Geen conclusies, wel trends
Hoewel de rioolwaterdata waardevolle informatie over mogelijke (nieuwe) besmettingshaarden kan opleveren, kan de data nog niet gebruikt worden voor bestuurlijke conclusies. Daarvoor is verder onderzoek nodig. Bijvoorbeeld naar de invloed die regen heeft op de meetwaarden.
Er is ook nog een andere factor die daarbij een rol speelt. Het coronavirus is niet bij alle besmette mensen in de ontlasting aan te tonen. En de concentratie van het virus in de ontlasting verschilt. Sommige mensen die besmet zijn met het coronavirus hebben meer virusdeeltjes in hun ontlasting dan andere.
Inmiddels is wel duidelijk dat de concentratie van het virus in rioolwater, in combinatie met andere testresultaten, een virusuitbraak kunnen 'bevestigen'. In diverse regio's - Zuid-Holland, Noord-Holland en Noord-Brabant - is gebleken dat het stijgende aantal virusdeeltjes in rioolwater overeenkomt met het oplopende aantal besmettingen.
Coronadashboard verder uitbreiden
Het coronadashboard wordt geregeld uitgebreid, zo wordt in de nabije toekomst ook zichtbaar hoeveel testen er in totaal afgenomen zijn door de GGD’en.
"Met het dashboard brengen we in kaart hoe het coronavirus zich verspreidt, ook op lokaal niveau. En dat is belangrijk, want als je lokaal goed zicht hebt op nieuwe besmettingen, kun je ook daar maatregelen nemen. Kortom: hoe meer data, hoe sneller we kunnen ingrijpen, als het virus ergens oplaait. Daarom is het goed dat we het dashboard op deze manier blijven aanvullen", aldus minister de Jonge.
