Er is een Vici-beurs toegekend aan het onderzoek naar ethische AI van dr. A. Lemmens van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hiermee is zij een van de 35 wetenschappers uit de wetenschapsdomeinen Exacte en Natuurwetenschappen (ENW), Technische en Toegepaste Wetenschappen (TTW), Sociale en Geesteswetenschappen (SGW) en Zorgonderzoek en Medische Wetenschappen (ZonMw) die een Vici-financiering van maximaal 1,5 miljoen euro krijgen.
Met het geld van de Vici-beurs kan dr. Lemmens in de komende vijf jaar een vernieuwende onderzoekslijn ontwikkelen en haar eigen onderzoeksgroep verder uitbouwen. Naarmate AI steeds meer taken op zich neemt die eerder door mensen werden uitgevoerd, zijn zorgen over ‘algorithmic bias’ toegenomen.
Ethische AI kwesties
Schandalen met discriminerende algoritmen komen vaak voor, ook in Nederland, waar we onlangs nog te maken kregen met de ‘toeslagenaffaire’. Het onderzoeksproject van dr. Lemmens introduceert een nieuw methodologisch kader om de complexe balans tussen nauwkeurigheid en eerlijkheid te bewaren en discriminatie actief te voorkomen in elke fase van het proces waar algoritmen worden gebruikt. De aanpak kan worden toegepast met veel verschillende definities van eerlijkheid en is als zodanig geschikt voor uiteenlopende publieke en private domeinen.
Het effect van AI-toepassingen op zorg en medische wetenschappelijk onderzoek moet net zo goed voldoen aan een medisch-ethisch raamwerk als nu al het geval is bij klinische studies naar het effect van medicijnen en andere behandelingen. Het ontwikkelen van dit medisch-ethische raamwerk is een van de doelen van het ethieklab voor AI in de zorg van het Erasmus MC en de TU Delft, dat vorig jaar werd geopend. In dit lab werken verpleegkundigen, artsen, datascientists, dataengineers en ethici samen om te zorgen dat kunstmatige intelligentie veilig ingezet kan worden in de zorg voor patiënten.
Vici’s
Vici is een van de grootste persoonsgebonden wetenschappelijke premies van Nederland en is gericht op gevorderde onderzoekers. Het financieringsinstrument maakt het mogelijk onderzoek naar eigen keuze te doen. Zo krijgt vernieuwend onderzoek een impuls en wordt de doorstroom bij wetenschappelijke onderzoeksinstellingen bevorderd. De wetenschappers doen onderzoek naar uiteenlopende onderwerpen. Denk aan onderzoek over het ontstaan van zwarte gaten tot het peilen van de gezondheid van onze ecosystemen. De Vici-financiering maakt samen met de Veni- en Vidi-beurzen deel uit van het NWO-Talentprogramma.
De Vici’s worden jaarlijks door NWO toegewezen. Er werden 337 vooraanmeldingen en 110 uitgewerkte aanvragen ingediend. Van de 110 aanvragen zijn er 48 (44%) door vrouwen en 62 (56%) door mannen ingediend. Er zijn 35 Vici-beurzen toegewezen: 20 aan vrouwen en 15 aan mannen. De toewijzingspercentages voor de Vici-ronde 2023 zijn hiermee 14 procent bij vrouwen en 8 procent bij mannen.
