Digitale kwakzalverij?

29 augustus 2016
Blog
In de Volkskrant van 21-8 stond in de gastcolumn een prikkelend artikel betreffende het spreekwoordelijke over het paard tillen van e-health. Daarin ging behoorlijk de knuppel in het hoenderhok. De auteur Steven van de Vijver haalde termen aan als:

  • Digitale kwakzalverij (uitspraak James Madara voorzitter van een artsenorganisatie in de VS).
  • Wie zich zelf als moderne arts, gezondheidswetenschapper of bewindspersoon tegenwoordig een beetje serieus wil nemen en innovatie hoog in het vaandel heeft, moet met regelmaat de term 'e-health' laten vallen.
  • Minister Edith Schippers van Volksgezondheid en staatssecretaris Martin van Rijn zijn zelfs zo enthousiast dat ze stellen dat e-health ervoor zal zorgen dat binnen een paar jaar de parkeerplaatsen bij alle grote Nederlandse ziekenhuizen leeg zijn.
  • Op het moment is e-health nog een soort wilde westen waar iedereen een aantrekkelijke medische app of gadget kan aanbieden, zonder enige vorm van bewijs of studie.
  • Ondeugdelijk apps moesten met dwang van de markt gehaald worden.

Dan spitst de lezer zijn oortjes en komt er een leuk ingezonden reactiesausje dat de onbetrouwbaarheid, stiekeme bezuinigingen en kille onmenselijkheid van digitale relaties onderschrijft.
Natuurlijk is ook uw redactionele blogger niet vies van het onder de neus wrijven dat e-health allerminst een panacee is, een hypedoel niet de middelen heiligt, de cliënt centraal dient te staan en dat wij kwaliteit plus meer onderzoek naar de betrouwbaarheid en kwaliteit nodig hebben.

Daarbij moet je natuurlijk niet te ver doorslaan. Het is de verantwoorde gebruiker die e-health maakt of breekt. Dat gold immers ook voor de introductie van:

  • Antibiotica. Niet gebruiken tegen virussen en ongevoelige micro-organismen.
  • Beeldvormende apparatuur. Geen scankiekjes maken omdat je toch nooit zeker weet of dat de uitslag de patiënt zelf niet verder helpt.
  • DNA- en immuuntherapie. Dat moet geen modeverschijnsel worden.
  • De negentiende -eeuwse collega Semmelweis die het handen wassen bij chirurgische ingrepen propageerde, werd aanvankelijk ook door collega’s uitgelachen.

Er ontstaat regelmatig angst voor het nieuwe dat tot afwijzende kritieken leidt. En echte digitale kwakzalverij gooit de glazen bij het gebruik van e-health in.

Gelukkig is er bij de auteur geen angst voor innovatie. De column besluit met ‘De vraag is óf, en op welke manier, e-health de huidige zorg kan vervangen door hogere kwaliteit en minder kosten. Niet alleen voor nieuwsgierige patiënten, maar ook voor bejaarde digibeten en laaggeletterden die vaak veel zorg nodig hebben. Hiervoor is het belangrijk eerst goed onderzoek te doen naar de weerbarstige praktijk van e-health, en te kijken hoe het aansluit bij de huidige zorg zonder deze direct af te serveren.’

Daar is ICT&health het grondig mee eens. Echter wel met de aanvulling dat wij de hoopvolle potentie van e-health zeker niet vanwege het kaf onder het koren moeten afserveren. Meten is weten en verstandig uitproberen is ontdekken. Dan kan e-health voor de positieve gezondheid, preventie en curatie eenzelfde effect op de medische wereld hebben als de ontdekking van antibiotica, de werking van vaccins en röntgenapparatuur.