Ik kan me goed mijn eerste baan herinneren, direct na mijn studie. Het werkende leven begon en ik vond het fascinerend om te merken dat iedereen met wie ik op de werkvloer stond in dezelfde levensfase zat. Zo merkte ik weinig verschil tussen de mensen van mijn leeftijd en degenen die bijna met pensioen gingen. We waren gewoon in goede harmonie bezig een gezamenlijk doel te bereiken en iedereen dronk met iedereen koffie en maakte met iedereen praatjes. Heel anders dan tijdens mijn studie, waarbij je eigenlijk bijna alleen met leeftijdsgenoten omging. Pas later kwam ik er achter dat er per generatie vaak anders tegen werkgerelateerde zaken aangekeken wordt.
We onderscheiden vanaf de Tweede Wereldoorlog een aantal verschillende generaties. Allereerst de babyboomers, grofweg geboren tussen 1945 en 1955. Karakteristiek voor deze generatie is dat zij zijn opgegroeid in een tijd met toenemende welvaart. Er waren door de babyboom ook relatief gezien veel jongeren in de jaren ‘60, waardoor progressievere denkbeelden een breder draagvlak kregen.
Generatie X, Y, Z
Daarna kwam generatie X, grofweg geboren tussen 1956 en 1980. Zij maakten juist economische crises mee met veel werkloosheid, waardoor zij vaak als nuchterder dan de babyboomers worden beschreven. Generatie Y volgde, ook wel de millennials genoemd. Geboren tussen 1981 en 1995 en opgegroeid met veel minder broers en zussen. Zij worden daardoor vaak als een wat meer verwende generatie beschreven. Millennials kregen jarenlang te horen dat zij ‘alles kunnen worden, wat ze maar willen’. Dat betekent dat ze dóór willen groeien, hard willen werken, en altijd op zoek zijn naar zelfontplooiing.
Generatie Z, geboren tussen 1995 en 2010, betreedt nu en in de nabije toekomst de arbeidsmarkt. Omdat deze generatie weer in andere omstandigheden is opgegroeid, hebben zij hun eigen karakteristieken. Het lijkt mij interessant om met de arbeidsmarktproblematiek in de zorg in gedachten na te gaan wat wij kunnen leren van deze generatie. Hier kunnen we mogelijk ook ons voordeel mee doen om juist deze generatie warm te laten lopen voor de zorg. Ik sprak hierover met Linde van Vlijmen, adviseur bij The New Crew.
Digital natives
Wat zijn nu de karakteristieken van deze generatie? Om te beginnen zijn dit de mensen die als digital native zijn opgegroeid. Zij kennen geen leven zonder internet en de wereld om hen heen heeft nooit beperkingen gekend. Elk jaar werd er wel weer een nieuwe technologie geïntroduceerd die ze snel leerden kennen. Dat verklaart ook hun zeer goede digitale skills.
Daarnaast hebben ze de financiële crisis meegemaakt en gemiddeld genomen een enorme studieschuld. Ze zien ook dat de planeet aarde langzaam achteruitgaat en zullen ook echt de gevolgen van de klimaatverandering meemaken. Tegelijkertijd kunnen ze relatief moeilijk met tegenslagen omgaan omdat ze dat als kind niet geleerd hebben. Je moet altijd het beste uit jezelf halen! Dit alles heeft invloed naar wat zij zoeken in hun werk.
Wat voor gevolgen heeft dat nu voor hun werk en hoe kunnen we daarop inspelen? Ik bespreek graag drie thema’s.
1. Geef de vrijheid om het werk zelf in te richten
Generatie Z is opgegroeid met de onbegrensde mogelijkheden van internet. Denk aan streamingdiensten als Netflix en Spotify. Plaats en tijd spelen daar geen rol, waardoor jongeren veel bewuster bezig zijn met hoe ze hun leven willen inrichten. Deze regie zoeken ze ook in hun werk. Ze willen meebepalen hoe hun werk er uit ziet zodat het goed aansluit op hoe ze hun leven willen leven.
Omdat ze altijd online zijn lopen deze zaken overigens wel vaak door elkaar. Het zijn ondernemende types: 72 procent van Generatie Z zegt voor zichzelf te willen beginnen. Geef ze uitdaging door ze hun eigen projecten te laten starten en vooral veel (nieuwe) dingen uit te laten proberen. Laat dat nou net hartstikke nodig zijn om de zorg te verbeteren, dus dat komt mooi van pas!
2. Wees als leidinggevende authentiek en behandel iedereen gelijk
Generatie Z is door de bijna universele beschikbaarheid van internet gewend dat iedereen gelijk is en heeft niks met hiërarchie of autoriteit. Of je nu met een vriend, een leraar of je leidinggevende praat. Dat iemand ouder is, een hogere functie heeft of het werk al langer doet dan zij, maakt hen niets uit.
Generatie Z is namelijk vooral onder de indruk van mensen die authentiek overkomen en inhoudelijk overwicht hebben. Ze verwachten dan ook dat hun leidinggevende verbindt, hen gelijkwaardig behandelt en tussen de mensen staat. Dat is nog wel een aandachtspunt als ik terugdenk naar mijn ervaringen toen ik in opleiding was tot ziekenhuisapotheker. En als ik de berichten mag geloven is dat nog steeds geen gemeengoed. Trouwens, volgens mij vindt elke generatie gelijkwaardigheid prettig!
3. Faciliteer Generatie Z met goede randvoorwaarden
Jongeren zijn in de basis veeleisend over het werk zelf, maar dat betekent niet dat de randvoorwaarden geen rol spelen. Generatie Z heeft de financiële crisis (2007-2011) meegemaakt, een torenhoge studieschuld en is ook nog eens erg gewild door een krappe arbeidsmarkt. Jongeren willen dan ook op zijn minst een hoog salaris, maar het gaat verder dan dat. De randvoorwaarden moeten goed geregeld zijn en zijn een ‘stille vereiste’ om een aantrekkelijke werkgever te kunnen zijn.
Besteed dus extra aandacht aan goede lunches, een barista of hospitality-medewerker om zo de jongere generatie te pleasen. En als er overgewerkt moet worden, moet de werkgever natuurlijk het uitstekende eten verzorgen.
Drie thema’s die van groot belang zijn voor onze toekomstige zorgcollega’s. Doe er uw voordeel mee, maar lees ook vooral het whitepaper dat ik gebruikte voor deze blog.
Ontzettend bedankt Linde van Vlijmen voor de leuke gesprekken!
