'Elk nadeel heb zijn voordeel'. Het is een geweldig groot cliché, maar kijkend naar de ontwikkeling van de digitalisering in de zorg wel een die van toepassing is. De uitbraak van het coronavirus ontwricht de samenleving, zet het leven van velen op zijn kop en kost in Nederland nu al vele honderden doden. Maar deze pandemie zorgt er ook voor dat de digitalisering van de zorg in een paar weken tijd met zevenmijlslaarzen vooruit gaat.
In Nederland wordt al jaren bepleit dat de zorg moet veranderen. Digitale toepassingen (e-health) moeten sneller ontwikkeld en geïmplementeerd worden. Er waren, en zijn, al talloze initiatieven, maar in veel gevallen kabbelde het gebruik daarvan een beetje voort. Dat is nu wel anders. In twee weken tijd schiet de digitalisering en het gebruik van toepassingen voor e-consults, beeldbellen, behandeling op afstand en dergelijke als een raket omhoog.
Boost voor digitalisering van de zorg
Het klinkt misschien wat cru, maar de coronacrisis lijkt noodgedwongen tot een boost van de digitalisering te zorgen. Vóór deze crisis, was het argument 'ik heb ervoor gekozen om met mensen te werken', een van de veel gehoorde redenen waarom zorgverleners die digitalisering niet meteen wilden omarmen. Dat argument is nu voor nagenoeg de gehele zorg verplicht opzij gezet.
Sterker nog, de afgelopen weken zijn binnen de zorg veel WhatsApp-groepen en andere initiatieven gestart waar zorgverleners kennis met elkaar delen. Denk aan handleidingen, over beeldbellen, tips en tricks voor handige applicaties, gratis webinars. "Waar er voorheen een twijfel was om zulke tools te gebruiken, is iedereen nu druk bezig om zich dit soort technologieën eigen te maken", aldus Suzanne Verheijden, ECP’er en programmamanager digitale vaardigheden in de zorg.
Nieuwe vaardigheden rap aanleren
De versnelling van de digitalisering van de zorg is voor veel zorgmedewerkers nog wel even wennen. Suzanne Verheijden, verwoordt de ontwikkelingen als volgt. "In de zorg was digitalisering nog lang niet zo vanzelfsprekend als in andere sectoren. Als gevolg is een deel van de zorgmedewerkers ook niet voldoende digitaal vaardig. Zowel zorgbegeleiders als behandelaren moeten nu in rap tempo wennen aan de nieuwe manier van werken. Online behandelen en digitaal vergaderen krijgt hierdoor een enorme boost."
De vraag is wel of de nu versneld uitgerolde digitale zorginitiatieven ook na de coronacrisis stand zullen houden. Verheijden denkt van wel. "Veel mensen in de zorg hadden vooral een aarzeling om digitale middelen te gebruiken omdat ze het nog nooit hadden gedaan. Aangezien ze nu wel moeten, worden ze eigenlijk gedwongen om over die drempel heen te stappen. Dat is mooi, want de ervaringen en kennis die men nu op doet gaat nooit meer weg."
Levering apparatuur
De versnelling van de digitalisering brengt ook nieuwe uitdagingen met zich mee: de levering van apparatuur. Zoals bijvoorbeeld de enorme groei in de vraag naar tablets. Die zijn veelal nodig voor oplossingen als beeldbellen, e-consulten en de zorg voor ouderen. Nog los van de financiële implicatie van de aanschaf van grote hoeveelheden tablets. Daarvoor heeft VWS al een subsidieregeling, of beter gezegd een noodregeling, in het leven geroepen waar zorginstellingen aanspraak op kunnen maken.
Een ander probleem dreigt de levering van middelen als tablets te worden. De vraag naar die apparaten is de afgelopen weken zo exponentieel gestegen dat VWS leveranciers, waaronder Coolblue, gevraagd heeft om voldoende voorraad te reserveren voor de inzet voor zorg op afstand. Daarnaast heeft het ministerie ervoor gezorgd dat Samsung de levertijd van 9.000 nieuwe tablets van vier weken naar een week heeft weten terug te brengen.
