De positionpaper Diagnostiek: koersbepalend van de Federatie Medisch Specialisten geeft het belang van diagnostiek aan voor zowel de individuele patiënt en behandelaar als voor het opvangen van de veranderende en toenemende zorgvraag. Diagnostiek vormt daardoor de basis voor het bepalen van de best passende zorg.
Veel ziekenhuisbestuurders lijken echter de opvatting te hebben dat laboratoriumdiagnostiek iets is dat ze makkelijk bij een externe (commerciële) partij kunnen inkopen en dus gaan outsourcen. Ze gaan daarbij voorbij aan het gegeven dat deze diagnostiek een integraal onderdeel van het totale zorgproces is. Het gaat niet alleen om de test, maar vooral om een juiste duiding van de uitslag. Dit is essentieel in de spreekkamer en in het multidisciplinair overleg. Op basis hiervan worden beslissingen genomen over de behandeling van de patiënt. Ook speelt de diagnostiek een onderdeel in onderzoek en opleiding.
De diagnostiek op afstand van het zorgproces zetten, betekent weliswaar potentieel winst op de korte termijn, omdat het door de schaalgrootte die een externe aanbieder biedt mogelijk goedkoper kan. Maar wie wat verder kijkt, ziet dat iedereen die met die diagnostiek en de uitslag daarvan te maken heeft ermee in het nadeel is, de patiënt voorop.
De marktwerking in de zorg heeft goede dingen gebracht maar is niet zaligmakend. Dat wordt de laatste tijd steeds duidelijker, nu op meerdere fronten commerciële partijen in de zorg hun opwachting maken. Hetzelfde gebeurt bijvoorbeeld in de huisartszorg.
Verandering dient de kwaliteit ten goede te komen en niet primair gedreven te worden door financiële overwegingen. Dat is wel wat nu gebeurt. De positionpaper beschrijft in heldere bewoordingen de benodigde samenhang tussen de verschillende vormen van diagnostiek, de nauwe samenwerking met zorgprofessionals en wat op basis daarvan in de kliniek gebeurt, en brengt de toegevoegde waarde van diagnostiek en de diagnostisch medisch specialist in beeld. Er komen steeds meer nieuwe dure geneesmiddelen en antibiotica. Die dienen gericht te worden ingezet. Niet alleen uit oogpunt van kosteneffectiviteit maar ook – en primair – om tot optimale patiëntenzorg te komen en patiëntschade te vermijden. Dat vraagt om diagnostiek al een integraal onderdeel van zorg. De urgentie om de ontwikkeling in laboratoriumdiagnostiek ten goede te keren is hoog. Gelukkig wordt dit politiek ook gezien. Ook de politiek heeft het onderwerp al geagendeerd. Bij de Nederlandse Vereniging Van Ziekenhuizen ontbreekt het opvallend genoeg nog wel wat aan gevoel voor urgentie. Dialoog met deze partij is dus nodig.
Dit positionpaper geeft het belang van diagnostiek weer voor kwaliteit van zorg. Het is duidelijk dat daarvoor nog meer aandacht nodig is. De politiek en de zorgverzekeraars moeten inzien dat achter de marktwerking grote partijen schuilgaan met diepe zakken. Focus ligt met name op productie tegen lage kostprijs. Goedkope diagnostiek zonder goede duiding kan echter leiden tot overdiagnostiek en risico’s voor de patiëntveiligheid. We hebben met geneesmiddelen gezien waartoe dit kan leiden omdat ook daar vooral op prijs wordt gestuurd. Als dit scenario zich nu voor de laboratoriumdiagnostiek herhaalt, kan de minister straks weer Kamervragen verwachten als ‘Hoe heeft het kunnen gebeuren dat…’. Dat moeten we voorkomen en de sleutel daarvoor ligt in in gesprek gaan met de professionals, voordat beslissingen worden genomen die niet meer kunnen worden teruggedraaid.
