Elektronische beschikbaarheid van zorginformatie is nog niet vanzelfsprekend. Om dit te veranderen draagt ook de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) mogelijk helpende interventies aan om deze verder te onderzoeken. Voor zorgverleners en patiënten is het hebben van de juiste informatie op het juiste moment essentieel in het zorgproces. De Nza deed de verkenning naar mogelijke oplossingen samen met het Zorginstituut Nederland (ZiN) en de Autoriteit Consument en Markt (ACM).
Het ministerie van VWS publiceerde in 2023 het Actieplan Zorg-ICT-markt. Als vervolg op dit Actieplan heeft het ministerie van VWS aan de NZa gevraagd een eerste, brede verkenning te starten. De resultaten daarvan staan in het rapport ‘Sturing op kwaliteit en betaalbaarheid zorg-ict’.
Knelpunten en interventies
Uit het actieplan van 2023 bleek dat een van de redenen dat elektronische gegevensuitwisseling en databeschikbaarheid nog onvoldoende gebeurt, een niet optimaal functionerende zorg-ict-markt is. De NZa heeft deze en andere knelpunten gesignaleerd en draagt mogelijk helpende interventies aan voor zowel de marktdynamiek als voor de kwaliteit en de betaalbaarheid van de zorg-ict.
Een overzicht van alle door de NZa gesignaleerde knelpunten:
- Vendor lock-in
- Marktmacht ict-leveranciers
- Internationale toetredingsdrempel ict-leveranciers
- Hoge kosten voor implementatietrajecten zorg-ict
- Gebrek aan regulering en toezicht op zorg-ict
- Onvolwassenheid standaarden en standaardisatieproces
- Druk op planning en capaciteit ict-leveranciers
- Onvoldoende financiële middelen bij zorgaanbieders
- Onbekendheid met (zorg-)ict bij zorgaanbieders
- Gebrek aan kwalitatief goede vraagarticulatie
In de verkenning worden interventies voor de korte en lange termijn voorgesteld, waarbij het belangrijk is te vermelden dat er nog geen gegevens zijn over het (verwachte) effect – en eventuele nadelige gevolgen - van deze interventies. De NZa adviseert VWS dan ook om de hieronder genoemde interventies nader te laten onderzoek op effectiviteit, uitvoerbaarheid en toekomstbestendigheid.
Korte termijn interventies:
- Verbeteren kennis omtrent (zorg-)ict bij zorgaanbieders (bestuurders en zorgverleners)
- Vraagbundeling en -articulatie zorgaanbieders richting ict-leveranciers
- Inrichten signaleringstafel
- Inrichten gezamenlijke planning gewenste ict-veranderingen vanuit wettelijke uitvoeringsorganisaties
- Ontwikkelen van landelijk test- en validatieplatform
Lange termijn interventies:
- Volledige aansluiting op (open) internationale standaarden
- Uitbreiding rollen en taken van toezichthouders
Samenwerking
Voor het veranderen van de elektronische beschikbaarheid van informatie is volgens de NZa en haar partners een samenwerking op alle niveaus een belangrijke factor. Zowel binnen ziekenhuizen als daarbuiten en met en tussen softwareleveranciers, zorgprofessionals, patiëntenorganisaties en zorgverzekeraars. Ook zien ze dat een goede marktdynamiek, regulering en toezicht en een nauwe samenwerking tussen de betrokken overheidspartijen essentieel is. Een van de conclusies in de verkenning is dat alleen met een mix van effectieve interventies, op individueel niveau én in samenhang, de elektronische gegevensuitwisseling en de beschikbaarheid van data verbetert.
Zorg anders organiseren
Ook wordt er door de zorg anders te organiseren, geprobeerd om het gat tussen zorgaanbod en zorgvraag te dichten. Maar de NZa liet in oktober afgelopen jaar al weten dat er meer moet gebeuren om die kloof te dichten. Als het aan de NZa ligt komen er overkoepelende gezondheidsdoelen waaraan overheid en samenleving gericht gaan werken. De NZa kwam daarom met de Stand van de zorg 2024 voor het wettelijk vastleggen van niet-vrijblijvende gezondheidsdoelen. De Stand van de zorg is een jaarlijkse publicatie waarin de NZa haar visie geeft op het toegankelijk en betaalbaar houden van de zorg.
