Het nieuwe boek Zorg voor transitie is sinds eind maart 2023 op de markt en werd onlangs uitgereikt aan minister Kuipers van VWS. Prof. dr. Peter van der Voort (UMCG) vertelt op de website van Vilans over het ontstaan van het boek: “Het idee is gekomen door dat Mirella, Nardo en ikzelf docenten zijn bij de zorgmanagementopleidingen van TIAS. Door dit boek te maken is veel basiskennis over de zorg, het leidinggeven en de actuele vraagstukken gebundeld. Daarmee kunnen de lezers zich een goed beeld vormen van de theoretische achtergronden en interpretatie van theorie en praktijk.”
Transitie op meerdere fronten
In het boek komt goed naar voren dat de transitie van de zorg zich op vele fronten moet voltrekken. De benodigde transformatie raakt aan digitalisering, politiek, eerste, tweede en derdelijnszorg maar ook aan het sociaal domein en vraagstukken rond leidinggeven. De uitdagingen in de zorg zijn dan ook niet mals. Tegenover een snel toenemende zorgvraag en toenemende zorgzwaarte staat een chronisch tekort aan mensen en middelen.
In een brief aan de Tweede Kamer in de vierde week van maart 2023 liet minister Conny Helder bijvoorbeeld nog weten dat, ondanks allerlei maatregelen, het personeelstekort in de zorg de komende tien jaar zorgwekkend toeneemt. In 2032 wordt zelfs een tekort verwacht van 155.000 zorgmedewerkers. Als die prognose wordt aangepast aan de effecten van onder meer IZA en WOZO, blijft het verwachte tekort nog steeds 138.000 medewerkers.
Vermaatschappelijking van de zorg
‘Zorg voor transitie’ is dus actueler dan ooit en een must read voor iedereen die betrokken is bij de zorgsector. Prof dr. Mirella Minkman (Vilans): “Zorgorganisaties bevinden zich in een dynamische omgeving. Leidinggevenden en bestuurders van zorginstellingen moeten zich bewust zijn van de continu veranderende wereld om hen heen en het effect hierop voor de gezondheidszorg."
"Zij moeten werken in een wereld van inflatie en indexatie, van tekorten aan mensen en middelen en een bevolking die gewend is geraakt aan de vanzelfsprekendheid van goede zorg. De verwevenheid van (zorg)vraagstukken met alle aspecten van de samenleving, vraagt, zoals ook in het boek staat aangegeven, om een meervoudige blik. Maar ook om vermaatschappelijking van de zorg en een meer voor elkaar zorgende maatschappij.”
Verbinding theorie en praktijk
Volgens de auteurs hebben zorgprofessionals, leidinggevenden en bestuurders de verantwoordelijkheid om een balans te vinden tussen vraag en aanbod. Zij moeten daarbij ook rekening houden met verwachtingen vanuit de maatschappij. Dit vraagt van hen een meervoudige blik op de vraagstukken, waarmee de zorgsector dagelijks wordt geconfronteerd. Het boek geeft vanuit verschillende invalshoeken informatie en kennis over de huidige stand van zaken en biedt handreikingen om binnen de eigen organisatie en in samenwerkingsverbanden een strategie te ontwikkelen.
Technologische en sociale innovatie
Volgens prof. dr. Nardo van der Meer (Catharina Ziekenhuis) is het boek relevant voor leidinggevenden, bestuurders en beleidsmakers in de zorg. Ze wijst er expliciet op dat de druk op de zorg zich in vrijwel alle sectoren ontwikkelt. Dus niet alleen in de ziekenhuizen of bij de huisartsenpraktijk maar ook in de geestelijke gezondheidszorg, mantelzorg, thuiszorg en zorgcentra ontstaat er steeds meer druk op de ketel. Van der Meer: “Iedereen gaat dat merken als we niet op afzienbare termijn de gehele zorg fundamenteel anders gaan organiseren. We moeten andere manieren van werken introduceren en sneller en op grotere schaal innovaties implementeren. Zowel op het gebied van technologie, als sociale- en procesinnovaties.”
