Het LUMC gaat informatie over het genetisch profiel van bepaalde patiënten automatisch in het voorschrijfsysteem van het ziekenhuis zetten. Voortaan komen de gegevens over genen die belangrijk zijn voor medicijngebruik direct in de computersystemen van artsen en apothekers in het ziekenhuis terecht. Het academisch ziekenhuis is naar eigen zeggen het eerst ziekenhuis die deze stap zet.
Artsen en apothekers werken al sinds 2005 aan adviezen over hoe medicijngebruik kan worden afgestemd op het DNA-profiel van patiënten. Het LUMC stelt deze kennis nu verder in de praktijk brengen. Het gaat overigens niet om informatie van alle patiënten, benadrukt klinisch geneticus Marjolein Kriek.
Extra service voor specifieke groep
“Het is eigenlijk een extra service voor patiënten wiens DNA we vanwege een andere reden in kaart brengen, zoals kinderen met een ontwikkelingsachterstand en hun ouders. Bij deze patiënten testen we heel veel genen, waaronder ook genen die te maken hebben met hoe medicijnen worden afgebroken in het lichaam. Eerst deden we niks met die informatie, en dat was eigenlijk zonde.”
Het automatisch delen van de genetische informatie is volgens het LUMC het gevolg van een samenwerking tussen de afdelingen Klinische Genetica, Klinische Farmacie en Toxicologie en het Laboratorium voor Diagnostische Genoomanalyse.
Grote vooruitgang
Ziekenhuisapotheker Jesse Swen spreekt over een grote vooruitgang. “We koppelen de genetische gegevens aan de adviezen die we al klaar hadden liggen. Op die manier krijgt een arts een pop-up in het scherm als bij een bepaalde patiënt iets moet worden aangepast.” Zo’n aanpassing kan van alles zijn. Bijvoorbeeld dat een bepaald antidepressivum langzamer dan gemiddeld afbreekt bij iemand. De dosis moet dan omlaag om bijwerkingen te voorkomen.”
Zulke aanpassingen zijn geen zeldzaamheid, vervolgt Swen. “We hebben gezien dat 95 procent van de Nederlanders een variant heeft in een van de genen waarvan we weten dat ze betrokken zijn bij verwerking van medicijnen in het lichaam. En stel, we hadden de farmacogenetische informatie van alle Nederlanders, dan hadden dit jaar 200.000 medicijnrecepten aangepast moeten worden.”
Goede eerste stap
Swen noemt medicijngebruik aanpassen op basis van beschikbare genetische gegevens een goede eerste stap. “Maar voordat we iedereen die begint met een geneesmiddel gaan testen, moet met onderzoek worden aangetoond dat die aanpassing ook daadwerkelijk leidt tot minder bijwerkingen.”
De ziekenhuisapotheker hoopt dat dit wordt gerealiseerd tijdens het U-PGx-project, dat startte in 2016. Hierin wordt in Europees verband getest of medicatie afgestemd op het DNA van de patiënt haalbaar en effectief is. Recent bereikte de onderzoeksgroep een mijlpaal met het in kaart brengen van het genetisch profiel van de duizendste patiënt. “Maar we zijn er nog niet, want in totaal willen we dat voor 8100 patiënten doen”, aldus Swen.
