Lang bleven de hoge verwachtingen uit als het gaat om de implementatie van e-mental health-applicaties, bijvoorbeeld voor psychotherapie. Volgens Thewissen en Gunther is het aanbod weliswaar groot maar bleek de integratie van e-mental health in de klinische praktijk toch nog wel lastig te zijn. Beide onderzoekers verwachten dat daar nu verandering in zal komen nu zich een definitieve doorbraak begint af te tekenen van een structurelere inbedding van online psychologische hulp.
Wetenschappelijk onderzoek
Met hun bevindingen waarover zij in het Tijdschrift voor Psychotherapie publiceerden, geven Thewissen en Gunther een overzicht van het wetenschappelijk onderzoek van de laatste jaren naar volledig online behandelingen voor diverse psychische aandoeningen en leeftijdsgroepen. Daarbij werd door hen vooral gekeken naar zowel online cognitieve gedragstherapie, als andere therapeutische oriëntaties zoals interpersoonlijke psychotherapie en psychodynamische psychotherapie.
Goede resultaten online psychotherapie
Met online behandelingen voor diverse aandoeningen blijken, vooral bij volwassenen, bij wie ook het meeste onderzoek is gedaan, goede resultaten te worden geboekt. Uit onderzoeken naar online cognitieve gedragstherapie blijkt dat middelgrote tot grote effecten worden gevonden. Bijvoorbeeld bij depressieve stoornissen, angststoornissen en posttraumatische-stressstoornis. De effecten van online behandelingen bleken vergelijkbaar met die van traditionele face-to-face behandeling voor depressieve stoornissen en verschillende angststoornissen.
Als het gaat om de behandeling van eetstoornissen zijn de resultaten minder eenduidig. Zo ook als het gaat over de effecten van online behandelingen van kinderen, adolescenten en ouderen doordat daarvoor veel minder data beschikbaar zijn. Toch laten de beschikbare resultaten zien dat er ook hier sprake is van een kentering waaruit al enigszins kan worden geconcludeerd dat e-mental health-behandelingen ook bij deze groepen hun vruchten afwerpen.
Effecten in de klinische praktijk
Psychologische zorg kan veel efficiënter en toegankelijker gemaakt worden door toepassing van digitale mental health. Al moet het volgens de onderzoekers ook niet als wondermiddel worden gezien. Zo komt non-respons (oftewel geen verbetering) voor bij ongeveer een kwart van de deelnemers aan online cognitieve gedragstherapie. Daarnaast is een lage therapietrouw een veelvoorkomend probleem.
Ook wordt de kanttekening gemaakt dat de resultaten in een onderzoekssituatie niet alles zeggen over de daadwerkelijke effecten in de dagelijkse klinische praktijk. Toch is er de afgelopen jaren sprake geweest van een inhaalslag gemaakt met real world-onderzoek. Zo zijn de eerste studies die de effecten van online behandeling van depressie en angst in routinematige klinische zorg onderzoeken positief.
Thewissen en Gunther zijn van mening dat online behandelingen na de pandemie niet meer weg te denken zullen zijn uit de psychologiepraktijk. Voor de komende jaren zullen vooral de zogenaamde blended behandelingen, waarin digitale hulp op afstand gecombineerd wordt met face-to face sessies, onderwerp van onderzoek zijn.
