Zorg die betaalbaar en toegankelijk blijft, vraagt om structuur en samenwerking in de informatievoorziening. Anders ontstaan versnipperde oplossingen en krijgen zorgverleners te maken met informatiesystemen die niet op elkaar aansluiten. Dit kan leiden tot tijdverlies, dubbele registraties en zelfs fouten in de overdracht van zorg. Situaties zoals onjuiste overdracht van medicatiegegevens tussen ziekenhuizen en apotheken tonen de urgentie van dit probleem: in Nederland worden wekelijks ruim 1.200 mensen in het ziekenhuis opgenomen door medicatie-incidenten, waarvan bijna de helft vermijdbaar is.
Maar hoe zorg je ervoor dat gezondheidsgegevens op het juiste moment en de juiste plek beschikbaar zijn? En hoe ondersteun je patiënten en zorgverleners digitaal, zonder extra administratieve lasten. Denk aan het meermaals overtypen van gegevens of het opnieuw uitvragen van de voorgeschiedenis.
Verbetering, versterking samenhang
Nictiz draagt, als tijdelijk stelselbeheerder, samen met diverse partners bij aan de aanpak van deze uitdagingen. Allereerst met de verbetering en versterking van de samenhang tussen de verschillende standaarden in het gezondheidsinformatiestelsel. Dit zodat de verschillende zorgsectoren en domeinen gegevens met elkaar kunnen uitwisselen. Daarnaast krijgt de samenhang met generieke voorzieningen steeds meer aandacht, zoals: toestemming, adressering, lokalisatie, en de digitale infrastructuur.
Hét doel van stelselbeheerder Nictiz is een informatiestelsel dat werkt voor mensen én technologie. Maar wat betekent stelselbeheer in de praktijk? Hoe draagt het bij aan betere zorg? En waarom is samenwerking hierin cruciaal? Wouter de Haan, manager stelselbeheer bij Nictiz, geeft uitleg in ICT&health 1.
Wat is stelselbeheer?
Stelselbeheer gaat over het coördineren en beheren van een samenhangend geheel van standaarden die digitale uitwisseling van gezondheidsgegevens mogelijk maken. Dat omvat zowel generieke standaarden die breed inzetbaar zijn, als specifieke standaarden die ontwikkeld zijn voor usecases en domeinen.
Maar hoe zorgen we ervoor dat deze samenhang in de praktijk wordt bereikt? “Het draait vooral om het creëren van samenhang tussen verschillende typen standaarden”, aldus De Haan. "Stelselbeheer gaat niet over het beheren van afzonderlijke standaarden, maar om het zien van het grotere geheel. Het is belangrijk dat standaarden, zowel generieke standaarden voor bijvoorbeeld eenheid van taal, zoals SNOMED, als specifieke standaarden voor een bepaald zorgproces, op elkaar aansluiten.”
Alleen zo kunnen zorgverleners efficiënter samenwerken, benadrukt De Haan. “Denk aan een huisarts die een recept doorstuurt naar de apotheek. Als beide systemen dezelfde taal spreken en gegevens op dezelfde manier uitwisselen, kan de apotheek direct de juiste informatie verwerken. Zo krijgt de patiënt op tijd de juiste medicijnen en beperken we de administratieve lasten voor huisarts en apotheek.”
Hoewel er veel goede standaarden beschikbaar zijn, ontbreken soms duidelijke afspraken over hoe deze op elkaar aansluiten. Zo worden zorginformatiebouwstenen binnen de informatiestandaarden gebruikt, maar verschilt de interpretatie van de bouwstenen. Dit kan leiden tot misverstanden of zelfs blokkades in gegevensuitwisseling.
Inspirerend hulpmiddel
Om de kwaliteit en de samenhang van standaarden te waarborgen, heeft Nictiz stelselcriteria ontwikkeld. Deze criteria vormen een objectief toetsingskader waarmee standaarden worden beoordeeld en verbeterpunten kunnen worden gedetecteerd.
Hoe helpen deze criteria om standaarden verder te verbeteren? De Haan hierover: “Na een toetsing vragen we aan de houder van zo’n standaard om een verbeterplan op te stellen. Desgewenst helpt Nictiz daarbij. We hebben met de ontwerp-stelselcriteria nu bijna 10 proeftoetsingen uitgevoerd. Die waren aanleiding tot waardevolle dialogen. De stelselcriteria boden (en bieden) daarbij een effectief handvat om samen knelpunten te identificeren die verbetering behoeven.”
Lees het hele artikel in ICT&health 1, die halverwege februari verschijnt.
