Patiënten met chronisch hartfalen hoeven dankzij een sensor in hun longslagader aanzienlijk minder vaak naar het ziekenhuis. Het aantal opnames kan dankzij deze innovatieve wijze van thuismonitoring zelfs vrijwel worden gehalveerd. Dit blijkt uit onderzoek van Erasmus MC dat ondersteund wordt door het ministerie van VWS. De uitkomsten van dit bijzondere onderzoek zijn gepubliceerd in The Lancet en werden op 20 mei 2023 gepresenteerd op het Europees congres voor cardiologen.
Met de minuscule sensor in de longslagader kan het functioneren van het hart bij patiënten met chronisch hartfalen op afstand worden uitgelezen, waardoor het aantal ziekenhuisopnamen kan worden gehalveerd. In het onderzoek dat in The Lancet is gepubliceerd kregen 348 hartfalenpatiënten uit 25 centra in Nederland een sensortje in de longslagader en een kussen met meetapparatuur voor thuis. Op het moment dat de patiënt op het kussen ligt, wordt de longdruk gemeten. Deze longdruk geeft een goede indicatie voor de ‘vullingsdruk’ van het hart. Vervolgens worden de gegevens via een beveiligd systeem (CardioMEMS) naar het ziekenhuis gestuurd.
Thuismonitoring hartfalen steeds succesvoller
Deze innovatieve wijze van thuismonitoring van hartfalen is een nieuw voorbeeld van hoe zorg op afstand vorm kan krijgen. De afgelopen jaren zijn al diverse voorbeelden de revue gepasseerd van ziekenhuizen en zorginstellingen, die telemonitoring zijn gaan inzetten als onderdeel van de zorg voor patiënten met hartfalen.
Het was al bekend dat ziekenhuisopnamen van patiënten met hartfalen vaak voorkomen kan worden door optimale medicatie, betere zelfzorg, goede voorlichting en monitoring. Dit blijkt onder andere ook uit recent grootschalig onderzoek naar het op afstand controleren van hartfalen bij Utrecht UMC. En nu laat dit nieuwe onderzoek van Erasmus MC, met als resultaat een halvering van het aantal ziekenhuisopnames, opnieuw zien hoe effectief dit kan zijn. Langzaam maar zeker lijkt het er dan ook op dat thuismonitoring bij hartfalen het nieuwe normaal wordt.
Hartfalen
In Nederland leven er zo’n 250.000 mensen met hartfalen. Hun hart pompt minder bloed rond dan normaal. Patiënten zijn daardoor snel moe en raken vaker buiten adem en benauwd. In de loop van tijd nemen de klachten vaak toe. Jaarlijks overlijden er 7.500 mensen aan hartfalen en daarmee staat de ziekte op de zesde plaats van doodsoorzaken.
Ieder jaar krijgen 38.000 mensen voor het eerst de diagnose hartfalen en worden 31.000 hartfalenpatiënten opgenomen in het ziekenhuis. Met al die opnames en controles leggen deze patiënten een groot beslag op de zorg. Maar ook voor de patiënten zijn de ziekenhuisbezoeken een last. ‘Daarom wilden wij onderzoeken of we patiënten ook konden monitoren op afstand’, zegt cardioloog dr. Jasper Brugts van het Erasmus MC Hart en Vaat Instituut op de website van het ziekenhuis.
44% minder ziekenhuisopnamen
In de praktijk bleek dit met inzet van de sensor uitstekend te lukken en werden zelfs indrukwekkende resultaten bereikt. De cardioloog kan dankzij de info van de sensor namelijk eerder zien wat er aan de hand is en daardoor eerder ingrijpen. Op die manier kunnen klachten van hartfalen én ziekenhuisopnamen worden voorkomen. Het aantal ziekenhuisopnamen nam gedurende het onderzoek zelfs af met 44 procent over een gemiddelde van 1,8 jaar. Dit is vrijwel een halvering van de opnames en mag gerust een klinkend resultaat worden genoemd. Een belangrijke bijvangst was dat ook aantoonbaar de kwaliteit van leven van patiënten verbeterde.
In de praktijk blijkt dat de patiënt het veilig en prettig vindt als hij op afstand door de dokter in de gaten wordt gehouden en dat is volgens de onderzoekers terecht. Mede-hoofdonderzoeker prof. dr. Rudolf de Boer ziet ook nog een ander groot voordeel: “Met aanvullende monitoring centreer je de zorg om de patiënt thuis in plaats van in het ziekenhuis. Dat is belangrijk voor de zorg van de toekomst en we zullen dit in de regio gaan uitrollen.’
Thuismonitoring & IZA
Deze slimme en effectieve vorm van thuiszorg past ook uitstekend bij de doelen van het Integrale Zorgakkoord. Daar wordt namelijk expliciet gepleit voor passende zorg ofwel de juiste zorg, op het juiste moment op de juiste plek. Daarbij is het belangrijk dat zorg, als dat kan, zoveel mogelijk buiten de muren van het ziekenhuis plaatsvindt. Deze verrassend werkzame vorm van thuismonitoring rond hartfalen past met de grote reductie van ziekenhuisopnames dus naadloos bij het principe van daadwerkelijk passende zorg.
Belangrijk om te weten is tot slot dat de sensor zelf alleen informatie verschaft en de dokters uiteindelijk beslissen om de behandeling wel of niet aan te passen. Als er teveel vocht wordt gesignaleerd kunnen er bijvoorbeeld meer plastabletten worden voorgeschreven en bij te weinig vocht juist minder. Brugts: “Patiënten hoeven niet steeds naar het ziekenhuis te reizen voor controle-afspraken en opnames. Dat vinden patiënten belangrijk en het verhoogt de kwaliteit van leven. Daarbij geldt: geen nieuws is goed nieuws, we grijpen pas in als het nodig is. En dan zijn we dus ook op tijd.”
