Tweede Kamer zet regering aan het werk bij gegevensproblematiek

15 juni 2018
2e-kamer
Overheid
Nieuws

Vier moties werden de afgelopen week aangenomen in de Tweede Kamer, in het kader van (digitale) uitwisseling van medische gegevens en aanpak van de administratieve lasten van werknemers in de zorg. Daarmee is er voor de regering, met name VWS, werk aan de winkel.

De Tweede Kamer heeft afgelopen dinsdag 12 juni unaniem ingestemd met een motie van de partij voor de Dieren en de SP waarin de overheid gevraagd wordt om een alternatief voor het Landelijk Schakelpunt (LSP) te vinden als basis voor het MedMij-raamwerk. Het moet mogelijk worden om Persoonlijke Gezondheidsomgevingen die werken op basis van de MedMij-standaarden direct aan te sluiten op gegevens- en uitwisselingssystemen van zorgverleners. De motie was op 7 juni ingediend door Tweede-Kamerlid Femke Merel Van Kooten-Arissen van de PvdD, ondersteund door SP-Tweede-Kamerlid Maarten Hijink. In de motie verzoeken Van Kooten-Arissen en Hijink om decentrale koppelvlakken in het MedMij-programma actief te bevorderen. Zo kunnen Persoonlijke Gezondheidsomgevingen (PGO’s) direct op systemen van zorgaanbieders aansluiten zonder gebruik te maken van het Landelijk Schakelpunt (LSP).

‘LSP onterecht monopolypositie’

De initiatiefnemers stellen dat het LSP onterecht een marktmonopolie heeft, omdat het als enige via zorgverzekeraars subsidie ontvangt. Bovendien hebben volgens de motie miljoenen Nederlanders geen toestemming gegeven aan zorgaanbieders voor gebruik van het LSP. Met behulp van decentrale koppelvlakken kunnen PGO's ook direct aansluiten op systemen van zorgaanbieders zonder gebruik van het LSP, zodat ook patiënten die geen toestemming aan het LSP hebben gegeven een PGO naar hun keuze kunnen gebruiken. De overheid heeft in 2012 het Landelijk Schakelpunt (LSP) ingevoerd. Dat kwam tot stand als alternatief voor het in 2011 in de eerste Kamer gesneuvelde landelijke EPD. Het LSP dient als platform waarmee zorgverleners, huisartsen, apotheken, huisartsenposten en ziekenhuizen patiëntendossiers kunnen uitwisselen. Het is verdeeld in een aantal regio’s. De Eerste Kamer heeft het wetsvoorstel dat voorzag in een verplichte aansluiting door zorgverleners bij de landelijke infrastructuur – het Landelijk Schakelpunt (LSP) – in april 2011 verworpen. Het beheer van het LSP is daarop overgenomen door de zorgpartijen zelf, verenigd in de Vereniging van Zorgaanbieders voor Zorgcommunicatie (VZVZ). Het platform is sinds 2015 operationeel. Vooralsnog is het de bedoeling dat de VZVZ het beheer voert over de uitwisseling van medische gegevens tussen informatiesystemen zoals een HIS of EPD en PGO's. Van Kooten-Arissen en Hijink wijzen op eerdere moties om hun vraag te onderbouwen. Daaronder de Eerste Kamermotie-Bredenoord (4 oktober 2016) die oproept tot dataprotectie-by-design en gebruik van decentrale systemen; de Eerste Kamermotie-Teunissen (25 oktober 2016) die de regering opdraagt dat toegang tot het medisch dossier decentraal via bij de zorgaanbieder vastgelegde toestemmingen en autorisaties mogelijk moet blijven.

Bredere toegang tot Informatieberaad

In een andere - eveneens unaniem aangenomen motie - vragen Van Kooten-Arissen en Hijink de regering om privacy- en burgerrechtenorganisaties toe te staan de vergaderingen van het Informatieberaad Zorg bij te wonen. Momenteel doen er alleen ICT- en zorgpartijen onder regie van VWS mee aan dit beraad. Beide Tweede Kamerleden willen dat ook privacy- en burgerrechtenorganisaties hier bij moeten zitten en actief moeten kunnen deelnemen aan discussies in de kerngroep en expertgroepen. Het Informatieberaad is een samenwerking van het ministerie van VWS en branche- of  koepelorganisaties van zorgpartijen om afspraken, standaarden en voorzieningen te maken voor het informatiestelsel in de zorg. Onder meer afsprakenstelsels zoals MedMij en Registratie aan de Bron zijn uit het Informatieberaad voortgekomen.

Regie voor uitwisseling gegevens

In nog een - in meerderheid aangenomen - motie afgelopen week vraagt GroenLinks-Kamerlid Corinne Ellemeet de regering om indien nodig de regie nemen zodat zorgverleners zoals huisartsen per 2020 in staat zijn om te voldoen aan de verplichting gegevens digitaal uit te wisselen. Ellemeet diende de motie in naar aanleiding van een Kamerdebat eind mei over administratielast in de zorg. De Federatie Medisch Specialisten (FMS) schrijft in een reactie op de motie heeft eerder al aangegeven te hebben dat de rol van VWS hierin steviger mag zijn. Volgens Ellemeet is de te hoge administratielast voor verpleegkundigen en medisch specialisten mede een gevolg van het feit dat ICT-systemen het niet mogelijk maken voor zorgverleners om medische informatie digitaal te delen. In de motie vraagt het Kamerlid de regering om de voortgang van het Informatieberaad Zorg nauwgezet te volgen.

Ambities Informatieberaad

De ambitie van het Informatieberaad is:
  • Dat zorgverleners per 2020 patiëntgegevens digitaal, beveiligd en gestandaardiseerd kunnen uitwisselen.
  • Dat de patiënt te allen tijde beschikt over zijn eigen gegevens uit al die verschillende systemen.
  • Dat de patiënt ook zelf kan bepalen met wie hij die gegevens deelt.
In de motie geeft Ellemeet aan dat ‘bij gebleken onvoldoende voortgang’ de regering zelf ‘de regie moet nemen om te zorgen dat de deadline van 1 januari 2020 wordt gehaald.’ Deze motie kreeg de steun van tien fracties. Alleen de SP, PVV en Partij van de Dieren ontzegden hun steun.

Stevige rol voor VWS

De FMS heeft naar aanleiding van het actieplan (Ont)Regel de Zorg, dat in het Kamerdebat eind mei werd besproken, aangegeven dat VWS niet alleen moet faciliteren en monitoren, maar juist een zichzelf stevige rol moet toedichten als het gaat om de EPD/ICT-problematiek. En daarmee ook de problemen rondom de digitale uitwisseling ofwel beschikbaarheid van het medisch dossier voor de patiënt. Er is nog andere een motie van GroenLinks en D66, over verbetermogelijkheden van de aanpak regeldruk, aangenomen door de Kamer. Een motie van VVD, D66 en CDA over elektronische gegevensuitwisseling tussen zorgaanbieders is aangehouden. Meer weten over de opschaling van de zorg met e-health en overige zinvolle zorginnovaties én de implementatie daarvan? Honderden zorgprofessionals krijgen tijdens de ICT&health World Conference op 22 juni inzichten, antwoorden, handvatten en de beste voorbeelden. Wilt u ook aanwezig zijn? Reserveer dan hier uw (voor de zorg gratis) toegangsticket! Want ook dit keer geldt, op is echt op.