ZonMw heeft vanuit het ‘Onderzoeksprogramma ggz’ 2,5 miljoen euro beschikbaar gesteld om hybride zorg in de geestelijke gezondheid te stimuleren. Het gaat dan met name over de inzet van slimme combinaties van digitale zorg en fysieke zorg. De deadline voor het indienen van subsidieaanvragen is 27 februari 2024. Het maximaal aan te vragen bedrag per subsidieaanvraag is € 500.000,-. Op 14 december 2023 wordt een digitale informatiebijeenkomst gehouden om de subsidieoproep verder toe te lichten en vragen te beantwoorden.
Overal in de zorg wordt ingezet op hybride zorg. In ziekenhuizen, huisartsenpraktijken maar ook in de wijkverpleging, ouderenzorg en in de ggz. Het Integraal Zorg Akkoord (IZA) zet namelijk expliciet in op die transformatie naar hybride zorg, teneinde de geestelijke gezondheidszorg toegankelijk, kwalitatief hoogwaardig en betaalbaar te houden. ZonMW stimuleert met haar nieuwe subsidieprogramma daarom doelbewust hybride onderzoek waarbij, indien nodig en mogelijk, gedurende het volledige zorgtraject combinaties van digitale en fysieke zorg worden ingezet. De praktijkonderzoeken, die eventueel worden gehonoreerd, moeten zich expliciet richten op een aanpak die goed past bij de specifieke behoeften van personen met een hulpvraag in de ggz.
Voetangels
De gehele zorg digitaliseert om tal van reden steeds sneller. In de ggz zat men daar in eerste instantie echter nog niet zo op te wachten. In 2020 had bijvoorbeeld volgens NRC slechts 1 op de honderd behandelaren liever videocontact dan een fysiek consult en werd digitaal contact eigenlijk nog niet als volwaardige optie gezien. Nog steeds is er enige weerstand in de sector, die vanouds natuurlijk is gebouwd op face-to-face gesprekken, maar digitale consulten en tools hebben anno 2023 wel een groot draagvlak en worden ook steeds vaker ingezet.
Er liggen echter wel nog enkele andere voetangels en klemmen op de weg naar verdere digitalisering en hybride werken in de ggz. Uit onderzoek blijkt dat, ondanks de digitale vooruitgang, de gegevensuitwisseling in de ggz een bottleneck blijft. Met name data-analyse, snellere diagnostiek en preventie met behulp van kunstmatige intelligentie vereisen verbeterde gegevensuitwisseling en -beheer. Geestelijke gezondheidsinstellingen en zorgverleners hebben trouwens wel degelijk stappen gezet in digitale gegevensuitwisseling, maar er is nog werk aan de winkel. Zeker is wel dat nieuwe technologieën, zoals e-health, digitale platforms, AI en zorg op afstand de nodige potentie hebben.
Hybride zorg geeft kansen
Pure digitale zorg ligt in de ggz vaak nog niet voor de hand. Veel psychische aandoeningen zijn bijvoorbeeld complex en vereisen een persoonlijke benadering. Face-to-face interacties geven zorgverleners de kans om non-verbale signalen te observeren en een dieper inzicht te krijgen in de emotionele toestand van een patiënt. Maar hybride zorg in de geestelijke gezondheidszorg is daarentegen wel degelijk kansrijk. Het gaat hier om zorg die traditionele face-to-face therapie op slimme wijze combineert met digitale opties zoals digitale consulten of de inzet van ondersteunende apps.
Flexibele psychische zorg
Een hybride aanpak biedt een flexibele en geïntegreerde manier om psychische zorg te leveren. Goed werkende voorbeelden van hybride, of zelfs al volledig digitale ggz-zorg, zijn er in Nederland al. Te denken valt dan aan PsyQ Online, Youz Online en Indigo Online, stuk voor stuk ggz-organisaties die zelfs 100% online behandelingen aanbieden, variërend van volwassenen met depressieve stoornissen tot kinderen en jeugdigen met diverse behoeften. Ze richten zich op basiszorg en bieden zelfs blended behandelingen aan, afhankelijk van de voorkeur van de cliënten. Er gebeurt kortom al veel in de wereld van de geestelijke gezondheidszorg met betrekking tot het ontwikkelen van hybride opties en de praktijkonderzoeken die ZonMw gaat honoreren, zullen zeker helpen om deze te verbeteren en uit te breiden.
