GGZ-instelling PsyQ heeft in de afgelopen jaren een digitaliseringslag gemaakt om een nieuwe vorm van behandelingen te kunnen aanbieden. Doel was om de wachtlijsten te verkorten, ruimte en tijd te bieden aan behandelaars en patiënten en de behandeling effectiever te maken. De eerste resultaten zijn bemoedigend. De onlinebehandeling wordt veelvuldig gebruikt en blijkt ook nog eens effectiever dan traditionele methoden.
De nieuwe vorm van behandelen was in eerste instantie gericht op depressies en angststoornissen, omdat hier lange wachtlijsten voor waren. Na een succesvolle kleinschalige pilot werd besloten om op te schalen en de behandeling beschikbaar te stellen aan mensen op de wachtlijst die hiervoor open stonden. Zo kwam er ook meer ruimte en tijd vrij voor behandelaars en patiënten die wat anders nodig hebben. Ook werd de behandeling verder verbeterd om de effectiviteit te vergroten. Dit alles werd mede mogelijk gemaakt door een SET-subsidie.
Annemiek van Dijke, PhD, klinisch neuropsycholoog en klinisch psycholoog-psychotherapeut bij PsyQ online, vertelt trots: “Doordat we tijdens de coronacrisis al veel ervaring hadden opgedaan met 100% online behandelen, konden we in no-time opschalen. We bouwden internetsites waar behandelaren konden zien hoe het moest. En we hadden al webinars gemaakt om elkaar te informeren over hoe je een angststoornis, trauma of depressie online kunt behandelen. Binnen ongeveer 14 dagen hebben we opgeschaald naar meer dan 1.000 accounts.”
Online behandeling effectiever
Uit onderzoek is inmiddels gebleken dat de 100% onlinebehandelingen effectiever zijn dan de behandelingen op locatie, in het geval van een depressie zelfs veel effectiever. Bij de behandeling wordt gebruikgemaakt van de e-healthtoepassing NiceDay, die de volledige digitale behandeling ondersteunt. Cliënten gebruiken een app en voor behandelaren is er een web-portal waarmee zij hun cliënten in realtime ondersteunen. Daarnaast zijn de wachtlijsten voor onlinebehandeling aanzienlijk korter dan voor een regulier traject, onder meer doordat er veel minder administratie bij komt kijken.
Van Dijke: “Na de coronamaatregelen dacht iedereen dat blended care (een combinatie van deels op locatie en deels beeldbellen) het beste van beide werelden combineerde, maar dat komt er in ons onderzoek vooralsnog niet uit. De functionaliteiten in de app leveren een belangrijke bijdrage aan de effectiviteit van de behandeling. Bovendien hebben behandelaren uit de reguliere teams de neiging om het beeldbellen als ‘extraatje’ of noodzaak te zien en niet als ‘echte therapiesessie’, waardoor er wel behandelminuten bij komen, maar de effectiviteit van de behandeling niet toeneemt.“
Ook blijkt dat met onlinebehandelingen op termijn 25% efficiënter kan worden gewerkt. Dat betekent dat eenzelfde aantal professionals meer cliënten kan helpen. Van Dijke: “De online poli telt inmiddels zeventig medewerkers, waaronder vijf online psychiaters. Ook hebben we projectleiders aangesteld die de focus konden houden op het opschalen en op de voorwaarden om 100% online te kunnen werken. Het product is gegroeid, het aantal behandelaren en patiënten is gestegen en de tevredenheid is groot.”
Behandelaren en zorgverzekeraars overtuigen
De behandelaren waren er niet meteen van overtuigd dat 100% online behandelen ook tot tevreden patiënten en een goed behandelresultaat leidt. Er waren veel vooroordelen. Mede om die reden is onderzoek gedaan (en wordt nog steeds onderzoek gedaan) naar de kwaliteit van de therapeutische relatie. Dat was belangrijk om therapeuten te overtuigen die denken dat een onlinebehandeling ‘niet echt’ is of niet kan werken bij te complexe problematieken. Volgens Van Dijke waren dit belangrijke hobbels die moesten worden genomen, maar is dat gelukt.
De grootste verzekeraars van PsyQ (VGZ en Zilveren Kruis) stonden er vanaf het begin positief tegenover toen PsyQ online de casus presenteerde en gunden de GGZ-instelling de tijd om de effectiviteit aan te tonen. Intussen is voor de bekostiging overgegaan van Diagnose Behandel Combinatie (DBC) naar Zorgprestatiemodel (ZPM), waarin alles wat directe tijd is, wordt gefinancierd, dus ook chatten.
Uitbreidingen
PsyQ is momenteel bezig om online behandelen uit te breiden naar trauma, onverklaarde klachten, ADHD en persoonlijksheidsproblematiek. Daarnaast zijn er verkenningen gaande richting co-behandelingen met afdelingen die op locatie werken en zijn de behandelvormen die worden aangeboden uitgebreid. Bovendien wordt tegenwoordig naast individuele therapie ook groepstherapie online aangeboden.
PsyQ Online wil in de komende vijf jaar met een factor tien groeien. Daartoe wordt de Superbrains-app, die op dit moment wordt gebruikt voor de behandeling van ADHD, aangepast naar een brede psychotherapie-ondersteuningstool voor individuele therapie, relatietherapie en groepstherapie. Voor het opschalen van blended behandelen en het vaker inzetten van digitale hulpmiddelen binnen de reguliere ggz, ontwikkelt PsyQ een apart plan.
Eerdere ervaringen
Online therapie wordt al langer ingezet voor diverse doeleinden. Al in 2017 bleek dat online cognitieve gedragstherapie een goed alternatief was voor face-to-face contact om vrouwen te helpen die na borstkanker te maken krijgen met ernstige seksuele problematiek. Ook bij mensen met diabetes type 1 die chronisch vermoeidheid zijn en bij mensen met een eetbuistoornis bleek online cognitieve gedragstherapie een uitkomst.
