Toen zorgorganisatie Siza in 2022 startte met een project om de digitale vaardigheden van medewerkers te versterken, ontdekten de digicoaches dat sommige collega’s ook moeite hebben met lezen. Hoe herken je als organisatie dit gecombineerde probleem? En wat kun je eraan doen?
Siza ondersteunt ruim 3.500 mensen met een lichamelijke, verstandelijke of meervoudige beperking, niet-aangeboren hersenletsel of autisme. De organisatie heeft 150 locaties, vooral in Gelderland en Midden-Brabant, en circa 2500 medewerkers. In 2022 begonnen zes locaties van Siza met een digicoach-project, om de digitale vaardigheden van medewerkers te versterken. "Collega’s kunnen bij hen terecht met ‘digitaal gerelateerde’ vragen en begeleiding op de werkvloer", vertelt Ursula Olijslager, adviseur Leren en Ontwikkelen en zelf ook digicoach bij Siza
Verbetering vaardigheden
Digicoaches vragen medewerkers uit hun team eerst de Zelfscan in te vullen van Digivaardigindezorg.nl. De uitkomsten tonen welke digitale vaardigheden iemand zou kunnen versterken. Vervolgens spreekt de digicoach met iedere medewerker af welke vaardigheden deze concreet gaat verbeteren. Dit zijn altijd vaardigheden gerelateerd aan het dagelijks werk, legt Olijslager uit.
Al snel kreeg zij signalen dat de Zelfscan voor sommige medewerkers best hoog gegrepen was. “Ze hadden moeite met het begrijpen van de taal. “Zo kwamen we erachter dat sommige collega’s graag hun digitale vaardigheden willen vergroten, maar dat dit niet makkelijk is, omdat lezen moeizaam gaat.”
Moeite met basisvaardigheden
Ongeveer 1,3 miljoen mensen tussen de 16 en 65 jaar hebben moeite met taal (Buisman et al., 2013). Als je ook 65-plussers en mensen met alleen lage rekenvaardigheden meerekent, hebben maar liefst 2,5 miljoen volwassenen moeite hebben met lezen, schrijven en/of rekenen (Algemene Rekenkamer, 2016).
“Hun niveau is lager dan het eindniveau van vmbo-leerlingen”, zegt Tim Groenenboom, adviseur digitale inclusie bij Stichting Lezen en Schrijven. “Hierdoor hebben ze problemen met bijvoorbeeld het schrijven van sollicitatiebrieven, begrijpen van overheidsinformatie, lezen van bijsluiters van medicatie, invullen van belastingformulieren enzovoort.”
“Het is overigens niet zo dat laaggeletterden automatisch ook beperkte digitale vaardigheden hebben”, nuanceert Groenenboom. “Sommige laaggeletterden zijn digivaardiger dan andere. En bij velen is er sprake van ‘snippervaardigheden’. Zij beschikken bijvoorbeeld wel over ‘knoppenkennis’.
Signaleren en bespreekbaar maken
Hoe kom je er als digicoach of projectleider Digitale Vaardigheden achter of je collega’s laaggeletterd zijn en daardoor mogelijk extra moeite hebben met het versterken van hun digitale vaardigheden?
“Ontwijkend gedrag kan een signaal zijn”, zegt Olijslager. “Medewerkers die zeggen: ‘Dat zoek ik vanavond thuis wel op.’ Of: ‘Ik vraag het aan mijn collega, want ik heb zelf geen tijd.’
Uit zichzelf zullen mensen niet snel aangeven dat zij beperkte taal-, reken- of digivaardigheden hebben, weet Groenenboom. “De meesten schamen zich ervoor. Het is daarom belangrijk om aandacht te vragen voor dit thema - bijvoorbeeld tijdens teamoverleggen - en het bespreekbaar te maken binnen de organisatie.”
Lees het volledige artikel in ICT&health magazine nr.4, die op 24 augustus verschijnt.
