Kankergerelateerde vermoeidheid is een van de meest voorkomende en ingrijpende bijwerkingen van behandelingen zoals chemotherapie en bestraling. Traditionele methoden, zoals medicatie en lichaamsbeweging, blijken niet voor iedereen effectief. Onderzoekers van het Rogel Cancer Center, in samenwerking met de Universiteit van Michigan-start-up Arcascope, hebben een innovatieve oplossing ontwikkeld: een AI-gestuurde app die op basis van het circadiane ritme – een biologisch ritme met een cyclus van ongeveer één dag - gepersonaliseerde aanbevelingen doet om vermoeidheid te verminderen.
De app, Arcasync, monitort slaap-waakpatronen via gegevens van de hartslag en activiteit = en adviseert gebruikers bijvoorbeeld om op specifieke momenten fel licht op te zoeken. Uit een klinische studie met 138 patiënten met borst-, prostaat- en bloedkanker bleek dat deelnemers die de app gebruikten, een significante afname van dagelijkse en wekelijkse vermoeidheid ervoeren. Het onderzoek wijst uit dat digitale gezondheidstechnologieën zoals Arcasync een waardevolle aanvulling kunnen zijn op bestaande behandelmethoden.
Verstoring van het circadiane ritme
Het menselijk lichaam heeft een interne klok die de slaap-waakcyclus regelt. Deze volgt een 24-uurspatroon en beïnvloedt verschillende processen, zoals de spijsvertering en de lichaamstemperatuur. Het is aangetoond dat verstoringen in dit systeem vermoeidheid en levenskwaliteit bij kankerpatiënten verergeren. Gelukkig kunnen externe factoren zoals licht helpen om het circadiane ritme te veranderen.
“Hoewel behandelingen die verlichting bieden nuttig kunnen zijn, hadden eerdere onderzoeken een one-size-fits-all benadering waarbij de patiënten op een specifiek moment van de dag aan licht werden blootgesteld, zonder rekening te houden met hun individuele circadiane ritmes,” aldus Caleb Mayer, afgestudeerd student wiskunde en eerste auteur van het onderzoek.
Gepersonaliseerd advies via een app
Om deze behandelingen te verbeteren, ontwikkelde het team de Arcasync app. Die houdt de slaap-waakpatronen van gebruikers bij op basis van hun hartslag en fysieke activiteitspatronen. Vervolgens kon de app met behulp van wiskundige modellen aanbevelingen doen zoals ‘Zoek fel licht op’, op bepaalde momenten van de dag.
De 138 deelnemers aan het onderzoek, gepubliceerd in Cell Reports Medicine, werden verdeeld in een controlegroep en een interventiegroep. Onder de deelnemers zaten patiënten met borst-, prostaatkanker en leukemie. Gedurende 12 weken werd alle deelnemers gevraagd om hun vermoeidheidsniveau, slaapstoornissen, angst, depressie en algemene gezondheid te rapporteren.
De deelnemers die in de interventiegroep zaten, rapporteerden een verminderde dagelijkse en wekelijkse vermoeidheid. Daarmee is aangetoond dat gepersonaliseerde aanbevelingen de levenskwaliteit kunnen verbeteren. “We hebben laten zien dat je een apparaat dat naadloos in je leven is geïntegreerd, de smartphone, kunt gebruiken om je circadiane ritme te sturen. En we denken dat het bereik van deze app veel groter kan zijn dan traditionele medicijnen of oefenprogramma's, ongeacht het type kanker”, vertelt zegt Sung Won Choi, hoogleraar kinderhematologie-oncologie en lid van het Institute for Healthcare Policy and Innovation.
De volgende stap is het opschalen van de studie en het onderzoeken van bredere toepassingen, zoals het optimaliseren van medicatietiming en infuusbehandelingen. Deze innovatie benadrukt het potentieel van AI en gepersonaliseerde digitale zorg in de oncologie.
E-health interventies
Er is in het verleden al vaker onderzoek gedaan naar digitale interventies voor chronische vermoeidheidklachten na kanker. Zo onderzocht promovenda Lian Beenhakker van de Universiteit Twente drie jaar geleden 35 e-health interventies om deze klachten te verminderen.
Dat onderzoek leidde tot de samenstelling van een overzicht van de bestaande e-health interventies voor het behandelen van (chronische) vermoeidheid. Bij het samenstellen van die lijst werd rekening gehouden met een aantal onderscheidende zaken die voor patiënten belangrijk zijn. Denk bijvoorbeeld aan de duur en intensiteit van de interventie, maar ook de kosten en het feit of een interventie al dan niet voorziet in persoonlijk contact met een arts en/of lotgenoten.
