Leo Oudshoorn - Associate Partner Eraneos - is adviseur bij zorgorganisaties in het IZA-werkveld. Leo heeft lange ervaring op het gebied van regiosamenwerking, (digitale & data) strategie en (enterprise & ICT) architectuur. Deze ervaring, in combinatie met zijn visie en resultaat- en mensgerichte aanpak, stellen hem in staat om bruggen te slaan. Dat helpt om zorgorganisaties bij elkaar te brengen en transformaties te versnellen. In deze blog neemt Leo ons mee in zijn visie op het Regiozorg Business Model als basis voor regionale samenwerking en het Integraal Zorg Akkoord (IZA).
Het Integraal Zorg Akkoord richt zich op het behouden van de toegankelijkheid, kwaliteit en betaalbaarheid van de zorg. Het oplossen van de zorgkloof (zie afbeelding hieronder) is een essentiële uitdaging om de zorg in de toekomst toegankelijk, kwalitatief en betaalbaar te houden. Om dit te bereiken, zet het IZA in op het verbeteren van digitalisering, gegevensuitwisseling en databeschikbaarheid als middel.
Eraneos heeft een Regiozorg Business Model ontwikkeld waarmee intensievere samenwerking in de regio kan worden opgezocht en in samenwerking tussen zorgorganisaties en zorgverzekeraars zorg voorkomen, verplaatsen, verbeteren en versnellen. Hierin wordt invulling gegeven aan concrete oplossingen, die aansluiten op de regionale problematieken van de huidige naar de nieuwe situatie, over de as van:
- Mensen, processen en organisatie;
- Digitalisering en automatisering;
- Databeschikbaarheid en informatie-uitwisseling.
Uitdagende transformatie
Waarom kan deze transformatie uitdagend zijn voor regio’s? Wat we in de praktijk nog veel zien, is dat er gewerkt wordt aan integraties en koppelingen tussen de verschillende processen van de afzonderlijke zorgorganisaties in een regio en dat digitalisering wordt ingezet om afzonderlijke processtappen te optimaliseren en hiermee de efficiëntie te vergroten.
Dit levert zeker oplossingen voor de bestaande issues op en verkleint hiermee ook de zorgkloof. Om echter echt grote stappen te zetten is een meer integrale regionale benadering noodzakelijk waarbij de benodigde zorgtransformatie vorm wordt gegeven door de processen in een regio echt anders te organiseren met de beschikbare data, ICT en technologie (digitalisering). Dit vraagt een gezamenlijke benadering door de betrokken zorgorganisaties en de belangrijkste zorgverzekeraar in de regio waarbij de zorg op basis van 4 V’s wordt ingericht:
- Voorkomen van zorg door preventie: door te investeren in preventieve maatregelen zoals gezonde levensstijlprogramma's, vaccinatiecampagnes en screeningsprogramma's kunnen veel ziekten worden voorkomen of in een vroeg stadium worden opgespoord. Dit vermindert niet alleen de behoefte aan dure en intensieve behandelingen op lange termijn, maar verbetert ook de algehele gezondheid en welzijn van de bevolking.
- (Ver)plaatsen van zorg zodat de cliënt/patiënt direct de zorg op de juiste plek ontvangt (meestal verplaatsing vanuit de 2e lijn naar de 1e lijn of zelfs thuis). Het verplaatsen van zorg naar de juiste plek is een andere cruciale strategie om de efficiëntie van de gezondheidszorg te verbeteren. Dit betekent dat patiënten de juiste zorg op de juiste plaats en op het juiste moment ontvangen. Het kan inhouden dat bepaalde diensten worden verplaatst van ziekenhuizen naar de huisartspraktijken, het gebruik van telemedicine om virtuele consulten mogelijk te maken. Door de zorg dichter bij huis te brengen en te decentraliseren, kunnen patiënten sneller toegang krijgen tot de zorg die ze nodig hebben, terwijl onnodige ziekenhuisopnames worden voorkomen.
- Verbeteren van zorg door de effectiviteit en efficiëntie te vergroten. Het streven naar continue verbetering van de zorgkwaliteit is een fundamenteel principe van de moderne gezondheidszorg. Dit omvat onder andere het bevorderen van patiëntgerichte zorg, en het gebruik van technologieën om de veiligheid en efficiëntie te verbeteren.
Versnellen van zorg zodat de door- en uitstroom versneld wordt. Het versnellen van de doorstroom en uitstroom van patiënten is een belangrijke focus in het streven naar een efficiëntere gezondheidszorg. Dit kan worden bereikt door het verminderen van wachttijden, het implementeren van efficiënte ontslagplanning en zorgcoördinatie, en het bevorderen van naadloze overgangen tussen verschillende zorginstellingen en niveaus van zorg. Door de doorstroom en uitstroom te versnellen, kunnen ziekenhuizen en andere zorginstellingen meer patiënten behandelen en de capaciteit beter benutten.
Samenhangende onderdelen
Om deze zorgtransformatie te realiseren zijn drie samenhangende onderdelen van belang:
1. Mensen, processen en organisatie.
Een grote uitdaging bij regionale samenwerking is het transformeren van de bestaande complexe processen. Door met de betrokken regionale zorgorganisaties de processen kritisch tegen het licht te houden en deze (deels) opnieuw in te richten vanuit de cliënten en patiënten kunnen de benodigde veranderingen geïdentificeerd worden en de verschillende processtappen opnieuw verdeeld worden over de verschillende zorgorganisaties. Hierbij kan ook vanuit efficiency- en effectiviteitsoverwegingen een medisch servicecentrum of telezorg ingericht of ingezet worden. Daarnaast is het essentieel dat de verschillende partijen die om de cliënt/ patiënt opereren de zorgcoördinatie zodanig organiseren dat de zorg dat de benodigde zorg direct op de juiste plek kan plaatsvinden en dat de door- en uitstroom wordt versneld.
2. Digitalisering en automatisering
Moderne ICT en technologieën bieden enorme mogelijkheden om de kwaliteit en efficiëntie van zorg te verbeteren. Voorbeelden hiervan zijn telemedicine, dat zorg op afstand mogelijk maakt, geavanceerde data-analysetools die helpen bij het identificeren van trends en risicopatiënten, en wearable devices die patiënten in staat stellen om hun gezondheid beter te beheren en zorgverleners te voorzien van real-time gegevens. Het blijft echter lastig om te komen tot een effectieve en efficiënte inzet ICT en technologie binnen de zorg.
Door in samenhang en samenspel met de inrichting van de processen de mogelijkheden hiervan optimaal te benutten kan dit potentieel beter benut worden. Een belangrijk aandachtspunt is hierbij om met de betrokken zorgorganisaties gezamenlijk naar de inzet van ICT en technologie te kijken, dit voorkomt versnippering en extra werk en creëert mogelijkheden om de oplossingen van de verschillende zorgorganisaties met elkaar te integreren. Daarnaast biedt de gezamenlijke aanpak en een gezamenlijke financiering van ICT en technologie ook meer financiële ruimte en mogelijkheden om na aanschaf en implementatie ook het beheer en de support gezamenlijk te organiseren. Hierin kunnen al bestaande verbanden zoals RSO’s een belangrijke rol spelen.
3. Databeschikbaarheid en informatie-uitwisseling
Een laatste essentieel onderdeel van samenwerking tussen zorgorganisaties is het verbeteren van de toegang tot en het delen van patiëntgegevens. Het delen van gegevens tussen zorginstellingen maakt een meer geïntegreerde en samenhangende benadering van zorg mogelijk, waarbij elke zorgverlener toegang heeft tot volledige en actuele informatie over de patiënt. Dit kan de zorgcoördinatie verbeteren, dubbele tests verminderen en de veiligheid van patiënten vergroten.
Dit onderdeel staat al lange tijd in de belangstelling en ook in het IZA wordt hier aandacht aan besteed maar een concrete en snelle oplossing van dit issue blijft lastig. Er zijn op dit moment al verschillende landelijke voorzieningen (zoals LSP, TWIIN) die ingezet kunnen worden voor data-uitwisseling en diverse leveranciers bieden integratie-oplossingen om data uit te wisselen. VWS zet op dit moment in op het versnellen van de landelijke infrastructuur op basis van Cumuluz. Dit vereist voor de zorgorganisaties in de regio dat ze de zorgdata (logisch en technisch) gestandaardiseerd beschikbaar moeten hebben zodat deze (her)gebruikt kan worden binnen deze landelijke infrastructuur. Door binnen de regio hier gezamenlijk in op te trekken en een keuze te maken kan de integratie van de verschillende bestaande oplossingen op bestaande landelijke voorzieningen en Cumuluz in samenhang gemaakt worden en wordt geborgd dat alle betrokken zorgorganisaties hiervan kunnen profiteren.
Conclusie
Samenwerking tussen zorgorganisaties met een focus op het optimaliseren van processen, databeschikbaarheid en de optimale inzet van ICT en technologie is van vitaal belang voor de toekomst van de gezondheidszorg. Door gezamenlijke inspanningen kunnen zorgverleners efficiënter werken, beter samenwerken en uiteindelijk een hogere kwaliteit van zorg bieden aan patiënten. Het is essentieel dat zorgorganisaties blijven investeren in deze samenwerkingsinitiatieven en blijven streven naar innovatie om de gezondheidsresultaten voor alle patiënten te verbeteren. Met behulp van het Regiozorg Business Model helpen we organisaties in de regio met het formuleren van een strategie en de vertaling naar een concreet plan.
