Gaan de psychiater, psycholoog en POH GGZ straks hun cliënten deels met met een VR-applicatie behandelen?
In een eerdere blog schonk ICT & Health al aandacht aan de opkomst van Virtual en Augmented Reality bij de GGZ en preventie op het gebied van Gezondheid Welzijn en Leefstijl. De ontwikkelingen bij de GGZ zijn echter het afgelopen kwartaal en recentelijk op de Consumer Electronics beurs (CES in Las Vegas) in een ware stroomsvernelling gekomen.Geen cardboard-GGZ
NEE, de GGZ wordt niet van karton met cardboard Google-brillen en gaat ook geen samenwerkingsverband met optometristen aan. Ook gaat het niet om een verschraling van de dienstverlening en therapie onder het motto geef ze maar een VR/AR-brilletje mee voor thuistherapie en zelfmanagement. Het gaat wel degelijk om nieuwe veelbelovende therapeutische gereedschappen met een hoog commitment (op maat van de zelf ook verantwoordelijkheid nemende cliënt), kosteneffectiviteit en een behoorlijk goed resultaat.VRET
Het principe achter de toepassing van VR of AR-brillen binnen de GGZ is op de keper beschouwd niet anders dan in de wereld van gaming en persoonlijke educatie. Zelf beleven, ervaren, stimulerende trial and error plus coaching in realistische situaties vormen de sleutel tot succes. Je zit midden in de spel-, leer- of therapeutische omgeving, treedt daar mee in een realistische interactie en hebt zelf grip op de gebeurtenissen. Behalve het leuke van het gamen kan je er tevens van leren (ervaringen en kennis mee opdoen), en zelfs een gedragsverandering mee aanbrengen. Gezondheid is gedrag en gedragsveranderingen zijn daarom therapeutisch gezien heel interessant. In het bijzonder voor de GGZ. Ervaren en leren welke gebeurtenissen gevoelens opwekken en hoe je daar met gedrag op reageert. Angstproblemen, PTTS. Anorexia nervosa, paniekstoornissen, het moeilijk contact maken, pleinvrees, agressieregulatie noem maar op en het valt wel in een therapeutische VR-setting te behandelen. De GGZ spreekt in deze van VRET, Virual Reality Exposure Therapie.Hoe te realiseren
Wat is er nu nodig om VR / AR in een GGZ-behandeling te realiseren? Technisch gezien gaat het om de combinatie van de bril met 360 graden beleving via de ingebouwde beeldschermen (Dat kan ook een ingestoken smartphone zijn) en een app die de virtuele wereld creëert en de interactie afhandelt. Het concept achter de therapie dient uiteraard wel een bewezen behandelmethode vertaalt naar een plan van aanpak voor de cliënt te zijn. De input van de cliënt zelf is cruciaal. Die moet er mee aan de slag kunnen, de positieve effecten leren inbouwen en kunnen terugkoppelen naar de therapeut (op afstand). Steeds meer GGZ-instellingen en ehealth-labs betrekken daartoe de cliënten zelf bij het ontwikkelen van therapeutische modules.Psychologie on demand
Veelal gaat het daarbij om een vorm van blended care. Een mix van fysieke contacten en klanten die thuis, al of niet online, oefenen met de VR-bril. De cliënt kan thuis zo veel, op verschillende plaatsen en eigen tijden oefenen als zij / hij wil. Eigenlijke psychologie en psychiatrie on demand. Een laste angel kan de vergoeding zijn bij blended en virtual care: Worden de niet fysieke contacten van het DBC straks wel vergoed?Wie even googelt ziet dat de VR(Exposure)-therapieën als paddenstoelen uit de grondschieten. En de techniek, bijvoorbeeld de Oculus Rift, laat zich eveneens niet onbetuigd.
Voorbeelden
Er zijn zoals gezegd in Nederland nogal wat ontwikkelingen bij VRET. Wij noemen als voorbeelden:- Denk, generalistische basis-GGZ.(GGZ Friesland). www.denk.nl
- UMC Utrecht, neuropsychologie en revalidatie. Behalve het behandelen van angst ook het beoordelen van de cognitieve functies met VR (virtueel boodschappen doen na een hersenbeschadiging)
- Het UMC Groningen onderzoekt psychosen m.b.v. VR.
- Stichting Human Concern Eindhoven is bezig met VR-therapie voor anorexia nervosa. Het voor de cliënt invoelbaar en inzichtelijk maken. https://www.humanconcern.nl/nieuws/human-concern-zet-virtual-reality-in-bij-eetstoornissen
- GGZ Delfland. Ontwikkelt mede VRET. http://www.ggz-delfland.nl/onze-virtuele-therapie.html
- Emblematic Group doet in Traumaverwerking met VR. Zie o.a. hun poject Syria, One Dark Night, Use of Force en de presentatie op TED. Goede educatieve VR-staaltjes van onderdompeling (immersive) in de realiteit. http://www.emblematicgroup.com
In ieder geval lijkt de psychotherapie met VR en AR-brillen in de aanvang goed onderbouwd en veelbelovend. Over de resultaten op langere termijn valt nu nog niet veel te zeggen. En dan heb je natuurlijk ook de cardboard psychiatrie voor de consument. Die krijgt op korte termijn groeiend aantal apps voor doet het zelf psychologie met VR aangereikt.
Door: Ulco Schuurmans | Arts Maatschappij & Gezondheid | GGD Hart voor Brabant
