Digitalisering van en digitale innovatie in het bedrijfsleven en samenleving zetten onverminderd door, met een toenemend aantal toepassingen van technologieën als Virtual en Augmented Reality, kunstmatige intelligentie (AI) en blockchain. In de zorg geldt dit net zozeer, beschrijft in ICT&health 3 (publicatie 11 juni 2021) onder meer Michiel Tebbes. Samen met Robbert Brouwer (Health Entrepreneur SyncVR Medical) benadrukt de SEH-arts KNMG en Programmamanager Innovatie in het Slingeland Ziekenhuis dat VR in de zorg klaar is voor een doorbraak.
Digitale innovatie nodig
De verwachting is dat technologische toepassingen in de toekomst belangrijker gaan worden om de kwaliteit van zorg op peil te houden. Ook omdat digitale innovatie in zorg en welzijn nodig is om de uitdagingen in deze sector het hoofd te bieden. Met de toenemende zorgconsumptie en een slinkende groep professionals en mantelzorgers die de zorg moeten leveren, wordt er nadrukkelijk gekeken naar technologische mogelijkheden.
Van ’t Veer vindt het vooral een uitdaging om ervoor te zorgen dat technologische innovatie niet iets is wat ons overkomt, maar iets waar we weloverwogen voor kiezen. “We willen met ons lectoraat een bijdrage leveren aan een verantwoorde balans tussen zorg en ondersteuning aan kwetsbare doelgroepen en digitale vernieuwing. Aan innovatie die echt werkt.”
Het is volgens Van ’t Veer belangrijk dat we bij het bedenken van nieuwe digitale toepassingen de gebruikers meenemen in het denkproces. “Dus de cliënten en patiënten waar het om draait, maar ook de zorg- en welzijnsprofessionals die dagelijks met ze te maken hebben. Het belang om te ontwerpen vanuit de wensen en kenmerken van de gebruiker is iets wat veel gepredikt wordt, maar in de praktijk nog onvoldoende gebeurt.”
Gebruikers betrekken
Fokko-Jan van der Ploeg van MEE Noord – samen met Van ’t Veer initiatiefnemer van het MEE lab – onderschrijft de noodzaak gebruikers te betrekken. Het lab zoekt naar oplossingen voor complexe vraagstukken door mensgericht te ontwerpen. Eén vraagstuk is hoe recidive verminderd kan worden onder ex-gedetineerden met een licht verstandelijke beperking. Van der Ploeg: “Het werkveld heeft simpelweg ontzettend veel behoefte aan mensgerichte innovatie. Te vaak heeft traditioneel onderzoek weinig duurzame en positieve resultaten opgeleverd. Job van ’t Veer is een autoriteit op het gebied van mensgericht ontwerponderzoek en weet met deskundigheid en enthousiasme ook anderen mee te nemen.”
Ook de implementatie van een nieuwe tool vergt veel aandacht. Van ’t Veer hierover: “Ik denk dat iedere zorg- en welzijnsorganisatie wel de uitdagingen kent die komen kijken bij de implementatie van nieuwe digitale toepassingen. De innovatie veroorzaakt vaak veranderingen op meerdere vlakken, niet alleen technisch, maar ook bijvoorbeeld vakinhoudelijk en organisatorisch. Bovendien spelen er vaak meerdere, en soms ook tegenstrijdige belangen. De professionals die met die nieuwe toepassingen gaan werken, moeten weten hoe ze dat moeten doen. Daarvoor is training en scholing nodig. Die moet niet alleen gericht zijn op de vaardigheden van de professionals zelf maar ook op hun vaardigheden om patiënten, cliënten en burgers te adviseren en ondersteunen bij het gebruik van digitale toepassingen.”
Dr. Job van ’t Veer is sinds 2004 verbonden aan NHL Stenden, waar hij begon als docent. Van daaruit ontwikkelde hij zich tot associate lector en vervolgens lector. Ook als associate lector hield Van ’t Veer zich al bezig met digitale innovatie in zorg en welzijn en werkte hij met verschillende organisaties aan duurzame oplossingen in de praktijk.
