Minister Kuipers gaat vol inzetten op een landelijk dekkend netwerk van infrastructuren. Doel: het verbeteren van de databeschikbaarheid. Dit schrijft hij in een brief die hij medio april 2023 aan de Tweede Kamer voorlegde. Een landelijk dekkend netwerk is nodig om data voor alle vormen van gebruik, waar nodig, beschikbaar te kunnen maken voor zorgprofessionals
René Meijer, beleidsadviseur directie informatiebeleid/CIO van VWS, vindt het realiseren van een landelijk dekkend datanetwerk essentieel voor landelijke gegevensuitwisseling zoals die is vastgelegd in de Wegiz. Vervolgens kan dit door worden ontwikkeld naar ‘databeschikbaarheid’, zoals omschreven staat in de Nationale Visie en Strategie op het gezondheidsinformatiestelsel (NVS). Kuipers: “We kunnen daarmee het zorgproces voor burgers en zorgverleners beter ondersteunen. En we zetten een belangrijke stap om de zorg toekomstbestendig te maken.”
Nieuwe Kamerbrief sluit aan op NVS
Het voorstel gepresenteerd in de Kamerbrief duidelijk in lijn met de NVS die op donderdag 6 april 2023 werd gepresenteerd. De NVS biedt volgens Kuipers een kapstok om de komende jaren besluiten te nemen over hoe het informatiestelsel de veranderingen in de zorg kan ondersteunen en faciliteren. Het gaat dan over besluiten die betrekking hebben op bijvoorbeeld de infrastructuur, het secundair gebruik van gegevens of de grondslagen voor elektronische gegevensuitwisseling. De visie is opgesteld in nauw overleg met het zorgveld.
Datanetwerk maakt databeschikbaarheid mogelijk
Ook volgt de nieuwe Kamerbrief over een landelijk dekkend datanetwerk de afspraken zoals die gemaakt zijn in het IZA en bouwt deze voort op het Wetsvoorstel elektronische gegevensuitwisseling dat op 18 april 2023 nog definitief is aangenomen door de Eerste Kamer. Zo blijft de minister expliciet inzetten op de standaardisatie van taal en techniek. Standaardisatie maakt het namelijk mogelijk om de huidige infrastructuren te verbinden waardoor een landelijk dekkend netwerk ontstaat.
Met landelijke netwerken komt dus databeschikbaarheid daadwerkelijk in zicht. Databeschikbaarheid zorgt er voor dat burgers en zorgverleners in de zorgketen direct kunnen beschikken over relevante zorggegevens. Zorgverleners registreren straks eenmalig medische voor meervoudig gebruik. Dat scheelt hen veel extra administratieve lasten. Een goede databeschikbaarheid is belangrijk voor zorgverleners, burgers, onderzoekers en beleidsmakers.
Toegankelijkheid van medische gegevens voor zorgverleners zorgt voor meer informatie op de juiste plek en een betere en veiligere zorg. Voor burgers is de juiste info op de juiste plek, bijvoorbeeld in een PGO, van belang zodat ze mee kunnen beslissen over voor hen passende zorg. Onderzoekers en beleidsmakers kunnen bijvoorbeeld als ze op een veilige en geanonimiseerde gebruik kunnen maken van (secundaire) data hun kennis vergroten en beter onderzoek doen.
Zes scenario’s datanetwerk
Voor die beoogde databeschikbaarheid is een landelijk dekkend netwerk van infrastructuren nodig. Op verzoek van de minister heeft D&A Medical Group de mogelijkheden onderzocht voor een toekomstbestending landelijk dekkend netwerk van infrastructuren die aansluit op het huidige beleid. Er staan in de brief zes scenario's genoemd. Verdere uitwerking van meerdere scenario's moet duidelijk maken wat de consequenties zijn op én tussen de lagen van het intra- en interoperabiliteitsmodel van Nictiz.
Kuipers: “Deze uitwerking van de scenario’s maakt duidelijk wat de impact is om van de huidige koers over te gaan op de geadviseerde richting, op welke termijn dit mogelijk is en wat de financiële gevolgen zijn. De uitwerking van de scenario’s voldoet uiteraard aan strenge voorschriften rondom veiligheid, betrouwbaarheid en privacy. Het belang van genoemde voorschriften wordt altijd meegewogen en ik blijf inzetten op een passend juridisch kader en het bevorderen van informatieveilig gedrag in de zorg. Het inzichtelijk maken van de consequenties leidt ook tot herijking van de argumentatie of alle gestelde voordelen overeind blijven.”
Advies: omarm dubbele beweging
Naar aanleiding van onderzoek en aanbevelingen van een adviesbureau werkt VWS nu twee scenario’s in combinatie met elkaar uit. Het bureau adviseert in de brief namelijk om gelijktijdig een dubbele beweging te omarmen en te stimuleren. Ten eerste een data-centrisch netwerk met een optimale databeschikbaarheid dat tegemoetkomt aan de huidige en toekomstige behoeften van zorgverleners, burgers en onderzoek. Het gaat dan om een infrastructuur opgebouwd uit één of meerdere gekoppelde dataplatformen (scenario C) dat voor de korte termijn haalbaar wordt geacht.
Ten tweede is hiernaast een veilige, verbindende communicatie-infrastructuur nodig voor de directe gegevensuitwisseling tussen zorgaanbieders en voor het verbinden van platformen. Een gedistribueerd model (scenario F) maakt het makkelijker en sneller mogelijk door met onderlinge afspraken te innoveren en nieuwe processen en toepassingen te realiseren.
