Bij meer dan de helft van de patiënten die in aanmerking komen voor een hartoperatie, blijkt bij nader onderzoek meer aan hun gezondheid te mankeren. Denk hierbij aan spierzwakte, ondervoeding of chronische ziekten die zich nog niet duidelijke openbaren zoals diabetes of nierfalen. Anesthesiologen en Intensivisten Peter Noordzij en Thijs Rettig zoeken via biomarkers naar de verborgen kwetsbaarheden van patiënten. Zo kunnen mensen worden geopereerd zonder de kans op complicaties.
Onder het motto BIGPROMISE hebben anesthesioloog - intensivist Peter Noordzij en zijn collega Thijs Rettig van het Amphia Ziekenhuis in Breda recent een platform gelanceerd. Volgens beide artsen zijn aan de hand van onder meer bloedonderzoek veel meer kwetsbaarheden bij patiënten te vinden dan nu gangbaar is. Met die kennis, en biomarkers, zijn bij zware operaties mogelijk veel complicaties te voorkomen.
“Het gaat erom naast de kalenderleeftijd ook de biologische leeftijd van patiënten aan te tonen en hun verborgen kwetsbaarheden te vinden. Dit kan aanknopingspunten bieden om complicaties te voorkomen, bijvoorbeeld door het risico van de operatie aan te passen aan het herstelvermogen van de patiënt”, zegt Noordzij.
Biomarkers
Tot dusver was het opsporen van mensen waarbij lichamelijk meer aan de hand was dan op het eerste oog zichtbaar een uitdaging. Het vergt verschillende, uitgebreide onderzoek. Maar Noordzij en Rettig zijn van mening dat het opsporen sneller en completer kan aan de hand van biomarkers. Ze hebben er vijftig op het oog, stofjes in het bloed die verraden of de op het oog vitale patiënt toch ergens wat mankeert. In 2020 ontstond bij Noordzij en Rettig na succesvol onderzoek naar biomarkers het idee dit grootschaliger aan te pakken. Dat resulteerde in BIGPROMISE wat een afkorting is van ‘Biomarkers to guide perioperative management and improve outcome after high-risk surgery’.
Gegevensverzameling
Na enkele jaren voorbereiding is het platform nu officieel naar buiten getreden. BIGPROMISE legt een biobank aan met inmiddels materiaal en data van ruim 1200 patiënten. Dat aantal moet in 2025 zijn opgelopen tot 3000 patiënten. In de verzamelde gegevens testen onderzoekers vijftig biomarkers. Daarnaast worden andere methoden onderzocht om verborgen kwetsbaarheden op te sporen, bijvoorbeeld door met Uv-licht de veroudering van patiënten in de huid vast te stellen. Zijn er kwetsbaarheden gevonden, dan is het vaak mogelijk om patiënten met voedings-en leefstijladviezen, training of medicatie beter voor te bereiden op hun ingreep.
Ook kan tijdens de operatie of daarna bij de behandeling rekening gehouden worden met de kans op complicaties. Daarbij kan de patiënt zelf een beter gefundeerde afweging maken over het al dan niet ondergaan van de ingreep. Steeds vaker wordt techniek in gezet om de kans op complicaties te verkleinen. Het Catharina Ziekenhuis (Eindhoven) ontwikkelde samen met de TU/e een camera die patiënten continu en automatisch monitort na een operatie. Met behulp van de 'slimme' camera moet sneller duidelijk worden of subtiele veranderingen in het gezicht of borst een mogelijke complicatie aankondigen.
Samenwerking
BIGPROMISE is een samenwerking van het St. Antonius en het Amphia Ziekenhuis. Behalve de twee initiatiefnemers zijn er meer anesthesiologen, intensivisten, klinisch chemici en diverse arts-onderzoekers betrokken bij het project. Noordzij wil de samenwerking graag uitbreiden naar andere ziekenhuizen. Gesprekken daarover lopen onder meer met het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven.
