Verduurzaming is ook in de zorg een belangrijk item. Daarom hebben onderzoekers van het Radboudumc de impact van een hartoperatie en de bijbehorende intensive care-opname in kaart gebracht. Uit de analyse door de onderzoekers blijkt dat er wel mogelijkheden zijn om de ecologische voetafdruk van de zorg te verkleinen. Denk bijvoorbeeld aan het verminderen van het gebruik van wegwerpmateriaal of het verminder van het energieverbruik.
Onder leiding van arts-onderzoeker Egid van Bree hebben onderzoekers het zorgpad voor een patiënt gedetailleerd onderzocht. “Het is als een grote legpuzzel. We kijken naar elk afzonderlijk element van het zorgproces en onderzoeken de milieueffecten, van de materialen die worden gebruikt tot de energie die nodig is”, legt Van Bree uit. De levenscyclusanalyse laat zien dat de zorg voor één patiënt laat zien dat het een CO2-uitstoot van 414 kg kan betekenen. Die uitstoot is volgens de onderzoekers te vergelijken met een autorit van ongeveer drieduizend kilometer. De resultaten zijn gepubliceerd in het European Journal of Cardio-thoracic Surgery.
In Nederland ondergaan jaarlijks 7.000 tot 8.000 mensen in een bypassoperatie, waaronder in het Radboudumc. Het is een ingrijpende operatie waarbij bloedvaten van andere delen van het lichaam worden gebruikt om omleidingen voor de bloedvaten van het hart te maken. Intensieve nazorg op de intensive care is na een dergelijke operatie een logisch gevolg. Dat betekent ook dat die zorg een aanzienlijke impact op het milieu heeft omdat er relatief veel wegwerpmaterialen worden gebruikt. Ook wordt er tijdens de operatie en de opname veel energie verbruikt.
Duurzame alternatieven
De onderzoekers zochten naar impactvolle aandachtspunten om de milieu-impact van bypassoperaties te verlagen en ontdekten daarvoor verschillende mogelijkheden. Wegwerpmaterialen, zoals afdekdoeken, chirurgische jassen, katoenen gazen en handschoenen, dragen juists bij aan de afvalberg en aan de CO2-uitstoot. Duurzamere alternatieven, zoals wasbare afdekdoeken en andere chirurgische jassen, kunnen de ecologische voetafdruk verkleinen.
Ook blijkt dat er besparingen mogelijk zijn in het energieverbruik. Dit zit hem vooral in de optimalisatie van luchtbehandelingsinstallaties en voordelen door duurzame energie te gebruiken. Verder heeft de wegwerpset voor de hartlongmachine, die ongeveer zes kilo plastic bevat, een grote milieubelasting. Hoewel er momenteel geen alternatief is, is dit een belangrijk onderzoeksgebied voor innovatie om de ecologische impact te verminderen. Vorig jaar november liet de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) nog weten dat de verduurzaming in de zorgsector in gevaar komt omdat het elektriciteitsnet overvol is.
Andere zorgpaden in kaart
De studie van het Radboudumc biedt handvatten voor duurzamere hartoperaties en intensive care-opnames, waarbij de kwaliteit van zorg hetzelfde blijft. Een direct resultaat is dat nu in het Radboudumc wordt gekeken hoe de luchtbehandelingsinstallatie kan worden geoptimaliseerd en hoe het aantal wegwerpmaterialen kan worden verminderd.
Tim Stobernack, duurzaamheidsonderzoeker aan het Radboudumc, benadrukt de uitdaging om deze veranderingen breder in de zorgsector door te voeren. “Stap voor stap brengen we meer zorgpaden in kaart. We hopen binnenkort ook onze resultaten voor oogoperaties, een opvang op de spoedeisende hulp en de opname van andere patiënten op de intensive care naar buiten te kunnen brengen.”
