Psychiater Iris Sommer gaat onderzoeken of verandering in spraak een voorspeller is van een psychose. Mensen die last hebben van een psychose hebben een bepaalde manier van denken en praten. Sommer gaat bekijken of de manier van spreken kan worden gevangen in een model waarmee kan worden voorspeld of iemand opnieuw te maken gaat krijgen met een psychose. Samen met een Europees team van hersenwetenschappers, linguïsten en experts in kunstmatige intelligentie (AI) doet Sommer onderzoek.
Voor dit onderzoek ontving het team een Synergy subsidie van bijna 10 miljoen van de European Research Council. In Europa hebben ongeveer 22 miljoen mensen psychoses. Mensen die al een keer een psychose hebben gehad, hebben een grotere kans om dat later in hun leven nogmaals te krijgen. Dat is ook de reden waarom die mensen vaak langduri antipsychotica krijgen voorgeschreven. Het verkleint de kans op een terugval maar het langdurig medicijngebruik heeft volgens Sommers ook nadelen.
Software voorspelt psychose
Dat is ook de reden waarom alleen patiënten worden behandeld waarbij de verschijnselen van een psychose terug lijken te komen. “Dat noemen we targeted treatment. Maar daarvoor hebben we goede voorspellers van zo'n terugval nodig”, legt Sommers uit. Aan de hand van een app die spraak vastlegt gaat het team van Sommer software ontwikkelen die veranderingen in spraak van mensen kan herkennen.
Dit gaan ze onderzoeken bij mensen die al eerder een psychose hebben gehad. De mensen krijgen via de app wekelijks een afbeelding of een verhaal te zien en spreken daarop hun reactie in. Vervolgens wordt die reactie geanalyseerd en er wordt bekeken of er bepaalde kenmerken in die reactie zitten. Met de opnames wordt een persoonlijk taalmodel met kunstmatige intelligentie getraind.
Beeldvormende techniek
Hoe de spraak verandert bij mensen met psychose is afhankelijk van de ernst van de aandoening. Psychotische stoornissen worden onderverdeeld in verschillende fasen: acuut, remissie en terugval. Daarom onderzoekt Sommer met haar team de spraakveranderingen in verschillende fasen van de psychose.
In deze studie gebruiken de onderzoekers ook beeldvormende technieken om de hersenactiviteit van mensen met psychose te meten. Zo kijken zij of er een verband is tussen spraakveranderingen en hersenactiviteit bij psychose.
Bredere toepassing methode
Als blijkt dat spraakveranderingen een goede voorspeller zijn van psychoses, willen de onderzoekers deze methode breder toepassen. Volgens Sommer heeft spraak een schat aan gegevens om iets te weten te komen over het mentale welzijn van de spreker. Dit kan van grote waarde zijn, ook buiten de geneeskunde. Denk bijvoorbeeld aan het besturen van treinen, vliegtuigen of het bedienen van grote apparaten.
Volgens Sommer allemaal werkzaamheden waarbij het van zeer grote waarde is om iemands gemoedstoestand betrouwbaar te kunnen voorspellen. Naast deze voorspellende modellen wordt er ook hard gewerkt aan zogeheten emotioneel-intelligente robots. Deze sociale robots kunnen bijvoorbeeld stress detecteren en behulpzaam zijn in de ouderenzorg.
