Hoe ziet de wereld eruit als er zorgzame gemeenschappen zijn die wederkerig samenleven? En wat betekent dat dan voor de rol van de zorgverleners in de ouderenzorg? Deze vragen staan centraal in een ontwerpvraag die ActiZ-leden Archipel, Coloriet en CuraMare samen met ontwerpstudio morgenmakers sinds mei van dit jaar onderzoeken. Onlangs presenteerde ontwerpstudio morgenmakers hun eerste inzichten en een conceptrichting.
De resultaten van het concept geeft een beeld van hoe de zorg eruit zou kunnen zien wanneer er inderdaad zorgzame gemeenschappen ontstaan. Samen met de betrokken ActiZ-leden werd hierover het gesprek gevoerd. Inzichten worden meegenomen in de doorontwikkeling van de conceptrichting. In co-creatie met de ActiZ-leden heeft morgenmakers de conceptrichting gepresenteerd op 18 september. De vervolgstap wordt gepresenteerd tijdens Dutch Design Week ledendag van ActiZ, die op 25 oktober aanstaande plaatsvindt. Deze bijeenkomst is bedoeld voor bestuurders, directeuren en innovatiemanagers die zich nog kunnen aanmelden.
Werkwijze morgenmakers
Samen met de drie deelnemende zorgorganisaties is morgenmakers gestart met een zo geheten ontwerpend onderzoek. Hierin werd niet alleen gepraat en geobserveerd maar zijn er ook zaken ontworpen. Centraal bij deze methode staat het begrijpen van het vraagstuk en het verkennen van de oplossingsruimte. Er is afwisseling tussen onderzoeken en maken, actie en reflectie. Uitkomsten worden interactief getest in de context van het vraagstuk.
Hoewel morgenmakers als ontwerpstudio buiten de zorgsector staat, heeft de organisatie veel ervaring opgedaan in de ouderenzorg. Hierdoor kijken zij volgens ActiZ met een frisse blik naar de sector en ontstaan er nieuwe perspectieven. "Om te ontwerpen met en voor de zorg moet je iets weten, maar niet te veel", benadrukken Fiona Jongejans en Mieke Fiers van morgenmakers. Met onder meer werkbezoeken, workshops, interviews en werkboekjes werden veel inzichten opgehaald bij zorgmedewerkers.
Nieuwe rollen in zorg
Gezamenlijk hebben de partijen gewerkt aan een nieuwe conceptrichting. Naast gesprekken met zorgorganisaties en zorgverleners is er gekeken naar huidige zorgzame gemeenschappen. In het hele land vinden campagnes, programma’s en proefprojecten plaats. Er ontstaan zorgcoöperaties in dorpen en stadswijken. Ook ontstaan nieuwe rollen zoals dorpsondersteuner en thuiszorgcoach. Wat opvalt is dat actieve vrijwilligers zich meestal bezighouden met het organiseren van activiteiten en het bieden van mantelzorgondersteuning, maar zich nog nauwelijks bezighouden met zorg gerelateerde zaken.
VanThuisUit
Ook andere organisaties in het land denken regelmatig na over de herinrichting van ouderenzorg en maatschappij. Na een jaar van intensieve praktijkervaringen is in 2023 het vernieuwende ouderenzorgconcept VanThuisUit geëvalueerd in een rapport. TanteLouise en CZ-zorgkantoor alweer een tijdje bezig met deze nieuwe aanpak, waarbij onder meer positieve gezondheid een belangrijke rol speelt. Het concept heeft als doel om ouderen op een slimme wijze gericht te ondersteunen om zo lang mogelijk zelfstandig thuis te blijven wonen. Uit de rapportage wordt duidelijk dat alle betrokkenen tevreden zijn over dit ouderenconcept en dat ouderen dankzij dit initiatief gemiddeld langer thuis kunnen blijven wonen.
