Het zal zo’n 35 jaar geleden zijn dat in de zorg de grote omslag begon van herbruikbare middelen naar disposables. De groene jassen, groene OK-lakens en mutsen werden aan de kapstok gehangen en vervangen door veelal blauw wegwerpmateriaal. Het wassen was vervuilend, chemische reinigingsmiddelen kwamen in het afvalwater.
Niet alleen het katoen werd vervangen. De herbruikbare transducers voor het invasief meten van bloeddruk werden op grote schaal vervangen door disposable transducers. En die bevatten componenten zoals koper en silicium, gevat in een plastic behuizing.
Ondanks berekeningen die aantoonden dat de kosten voor herbruikbare systemen lager waren was de omslag niet tegen te houden. Gebruiksgemak ging boven kosten. En milieuaspecten speelden nog geen rol.
Verschillen in benadering
Nu, 35 jaar later, ziet het er naar uit dat we weer terug gaan naar ‘af’. Wat betreft de kleding zijn er al de eerste initiatieven om het oude katoen in ere te herstellen, al begint het soms slechts met de muts. Maar wat is er op tegen om ook wegwerpjassen en het afdekmateriaal weer terug te brengen naar het oude ‘vertrouwde’ katoen.
Wat betreft de medische elektronica is het een ander verhaal. De ontwikkeling van zorgtechnologie heeft niet stil gestaan. Vele nieuwe sensoren zijn in gebruik genomen en er komen nog steeds nieuwe sensoren bij.
De verwachting is dat in 2028 het volume van elektronica en plastics jaarlijks met respectievelijk 4,3 procent en 3,4 procent zal groeien. Minder dan 40 procent van alle e-waste en 9 procent van alle plastics vindt in Europa op dit moment een weg naar de recycling. Dit vraagt dus om een volledig andere aanpak.
Tegenstrijdigheden
Uit onderzoek is gebleken dat de zorg op afstand (telemonitoring), gestimuleerd onder de Covid-19 crisis, heeft geresulteerd in een halvering van de CO2-uitstoot in de VS. De verklaring daarvan is eenvoudig, gewoon minder gebruik van transportmiddelen naar en van het ziekenhuis.
Maar juist bij telemonitoring wordt veel gebruik gemaakt van sensoren om op afstand fysiologische parameters te registeren. Wat weer bijdraagt aan de eerdergenoemde groei van elektronica en plastics. Het gebruik daarvan zal zeker de berekende halvering van CO2-uitstoot ten dele of mogelijk volledig teniet doen. Laten we daarom niet te vroeg juichen.
Gedragsaanpassing eerste vereiste
Oude gewoontes belemmeren transitie, zo ook in de zorg. Zonder de juiste gedragsaanpassing(en) verander je de wereld niet. En dan kom ik weer op het stokpaardje, hoe bereik je nu het meest effectief, efficiënt en snel die gewenste gedragsaanpassing?
Mijns inziens, u raadt het al, met spelmatige intelligentie, die de intrinsieke en extrinsieke motivatie om duurzaam te veranderen stimuleert. Gelukkig heeft de gamesector hier zelf het initiatief genomen. In 2018 begon Games4Sustainability. Inmiddels zijn er meer dan 100 games en simulaties die de transitie naar een circulaire economie en ‘groene samenleving’ bevorderen. Het betreft een breed scala aan klimaatonderwerpen.
Aan zorg gerelateerde serious games ontbreekt het (helaas) nog enigszins. Daarom mijn oproep aan alle organisaties, die zich met de transitie naar groene zorg bezighouden, inclusief de overheid, om verder te kijken dan ‘hun neus lang is’. Betrek de game-sector om het transitieproces te versnellen.
Meer weten over het transitieproces? Lees dan het hele artikel van René René Luigies in de volgende editie van het vakblad ICT&health die op 17 juni uitkomt.
