Hoewel sommige van deze technologieën, zoals cloudcomputing en digitale therapeutica nog relatief beperkt ingezet worden, is hun potentie voor de geneeskunde enorm. Andere technologieën, zoals kunstmatige intelligentie en virtual reality, zijn al geruime tijd aan een succesvolle opmars binnen de gezondheidszorg bezig.
Data cloud
Een transitie van lokale servers naar de cloud is misschien wel een van de beste investeringen in kwaliteitsverbetering die een zorginstelling kan doen. De cloud maakt het mogelijk om de flexibiliteit van gegevensverzameling te vergroten, het niveau van cybersecurity te verbeteren en het probleem van onderhoud en ontwikkeling van server infrastructuur op te lossen.
Het grootste voordeel op de lange termijn is echter de flexibiliteit om gegevens uit verschillende bronnen te combineren en te delen binnen een lokaal gezondheidsecosysteem. De IT-infrastructuur van een zorginstelling is voortdurend in ontwikkeling en omvat nieuwe systemen en apparaten. Alleen de cloud kan zorgen voor eenvoudige schaalbaarheid van nieuwe digitale diensten. De cloud maakt het ook mogelijk om data te analyseren voor klinische, wetenschappelijke en administratieve doeleinden. Daarnaast helpt het bij het implementeren van nieuwe oplossingen, zoals kunstmatige intelligentiesystemen, applicaties, webportalen voor patiënten, enz.
Beslissingsondersteunende systemen (CDSS)
De kloof tussen beschikbare medische kennis en de toepassing ervan in de dagelijkse klinische praktijk wordt steeds groter. De reden is bekend: personeelstekorten en de almaar en steeds sneller groeiende medische wetenschap.
Naar schatting worden er elk jaar in honderden bronnen ongeveer 1 miljoen nieuwe wetenschappelijke publicaties over life sciences gepubliceerd. Geen enkele arts is, ongeacht de tijd die hij heeft, in staat om alle richtlijnen, aanbevelingen en nieuwe indicaties op te volgen, waardoor het onmogelijk is om het besluitvormingsproces voortdurend aan te passen aan de wetenschappelijke vooruitgang.
Klinische beslissingsondersteunende systemen (CDSS) stellen artsen in staat om snel te controleren of er nieuwe onderzoeksresultaten of aanbevelingen van toepassing zijn op een bepaalde ziekte-entiteit en of deze kunnen worden gebruikt om patiënten te behandelen. CDSS combineert inzichten en updates van toonaangevende wetenschappelijke tijdschriften op één plek, waarvan de content in veel gevallen door door artsen die als redacteuren werken, wordt gecontroleerd. Zo weet een arts zeker dat patiënten een behandeling en zorg van topkwaliteit krijgen volgens de principes van evidence-based medicine (EBM).
Kunstmatige intelligentie (AI)
De toepassing en meerwaarde van kunstmatige intelligentie (AI) in de zorg wordt veel besproken, maar in de praktijk is de toepassing ervan nog marginaal. Zelfs technisch goed onderlegde managers weten zelden waar ze moeten beginnen met het implementeren van AI. Experts adviseren om eerst de gebieden te identificeren waarin workflows met automatisering verbeterd kunnen worden. Het gebied waarin AI nog steeds het meest wordt gebruikt, is medische beeldvorming, waar AI de evaluatie van röntgenfoto’s en CT-scans ondersteunt. In de cardiologie zijn echter al high-end systemen beschikbaar die het ECG-signaal analyseren. In de eerste lijn helpen algoritmen al om zeldzame ziekten te identificeren op basis van niet-specifieke symptomen (symptoom-checkers).
Als een medische instelling de medische dossiers van patiënten al heeft gedigitaliseerd, is het mogelijk om een geavanceerdere tool te gebruiken om patiënten uit risicogroepen te identificeren. Denk aan systemen die het risico van aandoeningen zoals sepsis bij gehospitaliseerde patiënten beoordelen (population health management). Een kosteloze en weinig risicovolle optie is een pilot-implementatie van een van deze oplossingen in samenwerking met startups of volwassen IT-bedrijven. Dergelijke bedrijven zoeken vaak naar klinische partners die AI-algoritmen willen testen.
Virtual reality
Hoewel er nog steeds nieuwe mogelijkheden worden ontdekt om virtual reality (VR) in de geneeskunde in te zetten, zijn er al tientallen kant-en-klare oplossingen die zorginstellingen kunnen toepassen. Dergelijke oplossingen zijn onder meer systemen voor pijnverlichting, oplossingen voor jonge patiënten om hun angst voor medische procedures te verminderen, en trainingen voor gezondheidswerkers (bijvoorbeeld hoe om te gaan met moeilijke patiënten) en artsen (operatiesimulaties).
Daarnaast kan, en wordt, VR ook prima ingezet worden bij het informeren van patiënten. Zo spreekt een 3D-beeld van een ziek orgaan beter tot de verbeelding van de patiënt bij het bespreken van een geplande operatie. VR heeft de afgelopen jaren een indrukwekkende opmars gemaakt in klinische toepassingen, mede gedreven door onderzoek naar de effectiviteit ervan. Bovendien is VR relatief eenvoudig in gebruik – je hoeft alleen een redelijk goedkope VR-headset en een passend systeem aan te schaffen.
Digitale therapeutica (DTx)
De verwachtingen voor DTx zijn hooggespannen. Dat komt met name omdat DTx de kloof overbrugt bij de behandeling van ziekten waarbij factoren zoals gedragsverandering, betrokkenheid van de patiënt en het opvolgen van de instructies van de arts een therapeutische betekenis hebben. DTx kan worden gebruikt in combinatie met medicijnen (bijvoorbeeld bij hart- en vaatziekten waarbij medicatie wordt aangevuld met gedragsverandering) of als individuele therapieën (bijvoorbeeld voor de behandeling van rugpijn of lichte depressie).
DTx maakt ook gebruik van gamification, gedragseconomie (die de effecten van psychologische, sociale, cognitieve en emotionele factoren op het besluitvormingsproces bestudeert) en kunstmatige intelligentie. Hiermee kan het gedrag, de houding en de acties die nodig zijn voor de gezondheid of gezondheidspreventie van de patiënt te wijzigen, aangepast worden.
Een voordeel van dergelijke therapieën is dat ze de gebruikers in staat stellen de voortgang te volgen en direct kunnen worden aangepast aan de behaalde resultaten. Bovendien is de effectiviteit van digitale therapieën aangetoond in een groeiend aantal klinische onderzoeken, zodat artsen er zeker van kunnen zijn dat de toepassing van dergelijke therapieën veilig is en tastbare resultaten oplevert. Sommige landen beginnen zelfs DTx te vergoeden, die soms zelfs door artsen kan worden voorgeschreven.
