Ongeveer 10 procent van de Nederlandse bevolking lijdt aan chronische slapeloosheid. De gebruikelijke behandeling hiervan is cognitieve gedragstherapie voor insomnie, deze bestaat onder meer uit slaaprestrictie en ontspanningsoefeningen. De therapie is echter beperkt toegankelijk omdat er te weinig slaaptherapeuten zijn voor het grote aantal mensen met slaapproblemen. Verder hebben patiënten moeite om de therapie vol te houden, bijvoorbeeld omdat zij het lastig vinden om zich aan de voorgeschreven slaaptijden te houden.
Virtuele slaapcoach
Onderzoekers van de TU Delft, Universiteit Utrecht en de Universiteit van Amsterdam onderzochten of de door hen ontwikkelde virtuele slaapcoach ‘SleepCare’, een app op de smartphone van de slechte slaper, een effectieve oplossing is. De door de TU Delft, Universiteit Utrecht en Universiteit van Amsterdam ontwikkelde interactieve app om mensen met chronische slapeloosheid een beter slaapritme aan te leren blijkt inderdaad effectief. Slaapproblemen verminderden bij gebruik van deze virtuele coach, stelt promovenda Corine Horsch. Zij promoveert op woensdag 23 november aan de TU Delft op dit onderwerp.
‘Structureel slecht slapen kan negatieve gevolgen hebben op de gezondheid en de kwaliteit van leven, aldus Corine Horsch. ‘Daarom wilden wij meer inzicht verkrijgen in gepersonaliseerde zelfhulptherapie bij slaapproblemen en het effect van virtuele coaching op een duurzame gedragsverandering.’ De wetenschappers hebben in een gecontroleerd onderzoek gekeken naar de effectiviteit van de app.
Duidelijke afname slaapproblemen
In het kader van de studie zijn 151 mensen met chronische slapeloosheid opgedeeld in twee groepen. Hiervan kregen 74 personen zes weken lang direct toegang tot de app ‘SleepCare’ en 77 mensen werden eerst op een wachtlijst geplaatst. Bij de deelnemers die de app gebruikten was een duidelijke afname van de slaapproblemen te zien; mensen vielen sneller in slaap en werden minder vaak wakker. Drie maanden later waren de effecten nog steeds zichtbaar.
‘SleepCare’ is gebaseerd op bestaande cognitieve gedragstherapie voor insomnie die wordt gegeven door psychologen. ‘De app doet meer dan alleen het slaappatroon bijhouden: gebruikers gingen ook aan de slag met slaaprestrictie, ontspanningsoefeningen en slaaphygiëne, allemaal afgestemd op het dagelijks leven van de gebruiker’, aldus Horsch.
Eerder al bevestigde een gezamenlijke studie de verwachte positieve relatie tussen therapietrouw en effectiviteit van de therapie al. Horsch ontdekte daarnaast onlangs dat een app met computer gegenereerde herinnering, de zogenoemde reminders, therapietrouw kan verhogen. Volgens Horsch is dit inzicht belangrijk voor de ontwikkeling van toekomstige effectieve innovaties op het gebied van e-health.
Kracht in combinatie
De onderzoekster benadrukt de kracht van de combinatie van gedragswetenschappen en technologisch onderzoek in dit domein. ‘Als je wil dat mensen nieuwe technologieën gaan gebruiken zal je moeten blijven onderzoeken hoe ze met deze nieuwe technologie omgaan.’
De app is op dit moment alleen als Android-versie beschikbaar voor de onderzoeksgroep. De onderzoekers hopen dat de app in de toekomst toegankelijk kan worden gemaakt voor de markt.
Het werk van Horsch heeft in ieder geval een aantal inzichten opgeleverd die (e-health) app ontwerpers en ontwikkelaars in de toekomst in gedachten kunnen houden. Zo blijken bijvoorbeeld het geloof in het eigen doorzettingsvermogen van mensen en de timing en inhoud van reminders een belangrijke rol te spelen bij het wel of niet gebruiken van een app. Therapietrouw is een onderwerp dat nog grondiger bestudeerd moet worden, meent Horsch.
Kijk hier voor het proefschrift ‘A virtual sleepcoach for people suffering from insomnia’ van Corine Horsch in de TU Delft repository.
