De Innovatie-impuls Gehandicaptenzorg (IIG-1) heeft deelnemende aanbieders in de gehandicaptenzorg waardevolle kennis opgeleverd over hoe zij hun cliënten meer zelfredzaam kunnen maken met ondersteuning van zorgtechnologie die aansluit bij hun behoeften. Als vervolg is er nu IIG-2, waarin naast 24 zorgaanbieders die zorgtechnologie gaan implementeren, ook zeven zorgaanbieders werk gaan maken met het opschalen hiervan. De hiervoor ontwikkelde Innovatie-Route biedt deze 31 aanbieders praktische ondersteuning. De Innovatie-impuls is een programma van Vilans in samenwerking met Academy Het Dorp. Adviseurs van beide partijen ondersteunen de zorgaanbieders in de uitvoering.
Mensen met een beperking ervaren meer eigen regie en zelfredzaamheid als ze gebruik kunnen maken van zorgtechnologie die hen hiervoor gerichte ondersteuning biedt. Het heeft dus enorme meerwaarde voor organisaties in de gehandicaptenzorg om zorgtechnologie in te zetten als vanzelfsprekend onderdeel van de zorg. Maar dit komt niet vanzelf tot stand. De technologie moet echt een antwoord geven op de vraag van de cliënt. En medewerkers moeten goed kunnen werken met de technologie en die als waardevol ervaren.
Het goede nieuws is dat organisaties die hiervan werk willen maken hierin niet alleen staan. De Innovatie-impuls Gehandicaptenzorg (IIG) biedt hiervoor met de Innovatie-Route gerichte ondersteuning met praktische stappen, tools en voorbeelden.
Geleerde lessen
In de eerste fase van de IIG (IIG-1) zijn 26 organisaties in 28 projecten door Vilans en Academy Het Dorp geïnspireerd en ondersteund om zelf aan de slag te gaan met zorgtechnologie. Dit heeft belangrijke lessen opgeleverd waarvan deze organisaties – en hun cliënten – nu de vruchten plukken, en waarmee volgende organisaties hun voordeel kunnen doen. Het heeft de kennis opgeleverd om organisaties inzicht te geven in de vraag welke acties ze kunnen uitvoeren om de basis op orde te krijgen voor de implementatie van zorgtechnologie.
Dit is deels een vraagstuk van digitalisering waarbij de ICT-infrastructuur op orde moet zijn. Denk hierbij bijvoorbeeld aan je WIFI-netwerk. De meeste zorgtechnologieën hebben WIFI nodig (of maken hier gebruik van). Is op de plekken waar je nieuwe zorgtechnologie wil gaan gebruiken ook al WIFI beschikbaar en is dit dus ook overal waar het nodig is het geval? Voor je de zorgtechnologie kunt testen en gebruiken, zal eerst je WIFI-netwerk op orde moeten zijn.
“Maar als het gaat om ‘de basis op orde’ is het ook belangrijk of de nieuwe manier van werken is geborgd in de werkprocessen, en in de rollen en verantwoordelijkheden”, zegt Simone Heilijgers, adviseur bij de Innovatie-impuls. “Neem bijvoorbeeld het implementeren van beeldbelzorgtechnologie. Het is een andere manier van zorg bieden, en dat vraagt iets van de organisatie en van de medewerkers. Denk aan digivaardigheid, of als iets niet werkt waar kun je dan als medewerker terecht?”
Daarnaast betekent de basis op orde brengen ook cliënten, naasten en medewerkers laten meepraten over zorgtechnologie en over de vraag waar die een oplossing kan zijn.
Innovatie-Route
Samen vonden deze organisaties uit hoe je technologie succesvol inzet in de praktijk. De geleerde lessen, handige hulpmiddelen en kennis uit de praktijk komen samen in de Innovatie-Route. Deze is opgebouwd uit een intro en vier fasen: verkennen en plannen, kleinschalig uitproberen, voorbereiding in gebruik en in gebruik voor iedereen.
De Innovatie-Route is gebaseerd op het ZonMw implementatie model en aangevuld met bevindingen uit de praktijk en wetenschap. Het is een praktische routekaart om zorgtechnologie binnen de organisatie te implementeren en op te schalen. De adviseurs van de Innovatie-impuls bieden waar nodig ondersteuning op maat. Veel meer hierover is hier te vinden.
Middin is een goed voorbeeld van een organisatie die hiermee succesvol aan de slag is gegaan (Middin vergroot met zorgtechnologie eigen regie van cliënten - kennispleingehandicaptensector.nl). Dit betekent voor cliënten van Middin dat zij van betekenis kunnen zijn en zoveel mogelijk eigen regie hebben over hun leven. De app Mijn Eigen Plan heeft hierbij geholpen. Een ander goed voorbeeld is nachtdomotica bij Koraal.
Congres toekomstgerichte zorg
De geleerde lessen uit IIG-1 delen we graag met de hele sector. Tijdens het congres Toekomstagenda Zorg voor mensen met een beperking vertelden Andrea Nijhuis en Odile Smeets, adviseurs bij de Innovatie-impuls, over de geleerde lessen uit IIG-1. Zij legden uit hoe werken met de Innovatie-Route voorkomt dat technologie in de kast belandt. Ook gingen ze in op verschillende vragen uit de praktijk waar de Innovatie-Route bij kan helpen, zoals hoe en waar begin je en hoe kom je met de juiste technologie tot het antwoord op de zorgvraag van de cliënt.
Andrea Nijhuis (senior adviseur bij Vilans) vertelt: “Een veelgestelde vraag van deelnemers aan de workshop was ‘Hoe neem ik medewerkers tijdig mee?’ We hebben de deelnemers wegwijs gemaakt in de route. Het in gesprek gaan met de teams over hun ervaringen met technologie en veranderingen, ophalen wat zij nodig hebben om aan de slag te kunnen, het samen uitwerken van de nieuwe werkprocessen, het inzetten van ervaren collega’s als ambassadeur, een scholingsplan, een stevig communicatieplan om alle betrokkenen mee te nemen, de rol van de bestuurder daarbij. Allemaal belangrijke elementen die je als tools en ervaringsverhalen in de route vindt. De persona puzzel geeft bijvoorbeeld inzicht in wie je nodig hebt in je project en wat zij belangrijk vinden.”
De vervolgstap
De volgende stap die nu wordt gezet in het programma Innovatie-impuls 2 (IIG-2) is: technologie als vanzelfsprekend in gaan zetten. IIG-2 kent nu 31 deelnemers. 24 daarvan gaan zorgtechnologie implementeren, zeven organisaties gaan de inzet van zorgtechnologie opschalen. Ook in deze fase vormt de Innovatie-Route weer de praktische leidraad. Die helpt de aanbieders ook weer met onderbouwde kennis, praktische toepassingen, inzichten en ervaringen uit de praktijk.
IIG-2 genereert ook nieuwe kennis. Bijvoorbeeld door bij gehandicaptenorganisaties te inventariseren welke technologieën in de dagelijkse praktijk worden gebruikt bij de zorg en ondersteuning. Lees er hier meer over.
Ondersteuning van Innovatie-impuls 2
Het programma Innovatie-impuls 2 biedt zorgorganisaties ondersteuning op maat bij de implementatie en opschaling van zorgtechnologie. Deze ondersteuning biedt IIG-2 op de volgende vier manieren aan:
- We delen kennis en ervaringen omtrent het duurzaam implementeren van zorgtechnologie en resultaten van onderzoek naar onder andere belemmerende en bevorderende factoren via de Innovatie-Route.
- We beantwoorden via de Hulplijn vragen van organisaties die de Innovatie-Route gebruiken om zorgtechnologie duurzaam te implementeren.
- We bieden zorgorganisaties ondersteuning op maat bij het duurzaam implementeren van zorgtechnologie.
- We bieden zorgorganisaties ondersteuning op maat bij het opschalen van zorgtechnologie.
Kennis delen
Net als in IIG-1 is het ook in IIG-2 weer het uitgangpunt om de kennis die wordt opgedaan breder te delen. De nieuwe kennis en ervaring uit de implementatie- en opschalingsprojecten in IIG-2 wordt toegevoegd aan de Innovatie-Route. Zo kunnen andere organisaties deze kennis benutten wanneer zij zelf de inzet van technologie gaan opschalen.
Odile Smeets, coördinator opschaling IIG-2: “Het opschalen van één of meerdere zorgtechnologieën is een stap naar de vanzelfsprekende inzetbaarheid van technologie bij de zorg en ondersteuning in de gehandicaptenzorg. Organisaties lopen hierbij tegen dezelfde vraagstukken aan zoals hoe zorgen we voor digitaal leiderschap en eigenaarschap, voor structurele bekostiging en hoe borgen we het goed in alle werkprocessen? Met de aanpak en antwoorden die we daar op ontwikkelen, vullen we de Innovatie-Route weer aan.”
Over Innovatie-impuls 2
De Innovatie-impuls is een programma van Vilans in samenwerking met Academy Het Dorp, in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport als onderdeel van de Toekomstagenda: Zorg en ondersteuning voor mensen met een beperking.
