De consolidatie op de Nederlandse EPD-markt zet door met het verdwijnen van het EPD van SAP/Cerner van de Nederlandse markt. Met name het Nederlandse ChipSoft (HiX) heeft hiervan geprofiteerd. De Nijmeegse Sint Maartenskliniek leek tegen de trend in te gaan door te kiezen voor vervanging van HiX door het EPD van Nexus, maar meldde onlangs niet verder te gaan met deze aanbieder. Na een periode van consolidatie is het klantenbestand van Epic licht gegroeid met de toevoeging van Ziekenhuis Amstelland en het contract met MUMC+. Dat blijkt uit de ‘EPD-marktinventarisatie ziekenhuizen 2024’ van M&I/Partners. Deze organisatie heeft daarnaast een aparte inventarisatie gemaakt van Patiënt Data Management Systemen (PMDS).
De afgelopen jaren kwamen de meeste mutaties voort uit het geleidelijk verdwijnen van het EPD van SAP/Cerner van de Nederlandse markt. Met het tekenen van het contract voor de implementatie van HiX door Ziekenhuis Zuyderland (Zuid-Limburg) in 2023 nam het laatste SAP/Cerner-ziekenhuis afscheid van IS-H/i.s.h.med. Hoewel ChipSoft de meeste nieuwe klanten won, haalde het Amerikaanse Epic het enige academische SAP/Cerner ziekenhuis binnen: MUMC+.
Minder diversiteit in EPD
Met het verdwijnen van SAP/Cerner is de diversiteit op de Nederlandse EPD-markt verder afgenomen. Deze markt bestaat nu nog uit drie partijen: ChipSoft (72%) en op afstand Epic (14%) en Nexus (11%). Weliswaar koos de Sint Maartenskliniek als eerste ChipSoft-klant voor de vervanging van HiX door het EPD van Nexus, maar deze aanbieder verloor tegelijkertijd een van de oude CSC Care Solutions-klanten, het Oogziekenhuis, aan ChipSoft. Overigens liet de Sint Maartenskliniek onlangs weten dat het stopt met de implementatie van Nexus, omdat het de aanbieder niet zou lukken de uitrol tijdig en verantwoord te realiseren.
De komende jaren zal de markt voor EPD’s weinig bewegen. Gezien de enorme kosten van een EPD-vervanging voorziet de inventarisatie niet dat ziekenhuizen de komende jaren snel zullen overstappen naar een andere leverancier. Mutaties in de komende jaren zullen met name optreden door zoals fusies of (juist ontvlechtingen). In dat kader is met name de voorgenomen fusie tussen Ziekenhuis Tjongerschans en Medisch Centrum Leeuwarden één om in de gaten te houden. Als deze ziekenhuizen overgaan naar één EPD, zal dit de eerste directe ‘confrontatie’ zijn tussen ChipSoft en Epic.
Voortzetting consolidatieslag
Aansluitend op een eerder gesignaleerde trend uit 2021 ziet M&I/Partners voortzetting van de consolidatieslag op het gebied van deelsystemen, zoals het RIS, EVS en PDMS en specifieke dossiers zoals voor de obstetrie en dialyse. Steeds vaker worden deze onderdeel van de EPD-suite, waardoor er in toenemende mate sprake is van een ‘EPD, tenzij’ beleid.
Dit geldt met name voor ziekenhuizen met het EPD van ChipSoft of Epic. Dat blijkt ook uit de afzonderlijke 'PDMS-marktinventarisatie Ziekenhuizen'. Deze consolidatieslag heeft veelal tot doel: een betere integratie voor de eindgebruiker (minder applicaties), een beter totaaloverzicht over de gegevens en een lagere beheerlast.
Ontwikkelingen rondom kern-EPD
Daar waar het kern-EPD zich verbreedt, ontstaan aan de randen van het EPD juist steeds meer verschillende systemen, gericht op digitale samenwerking met de patiënt en netwerkpartners, zoals:
- Telemonitoring;
- Communicatie met patiënt;
- Communicatie met andere zorgverleners;
MDO; - Zelfmanagement voor patiënten.
Deze diversiteit leidt in toenemende mate tot een behoefte van ziekenhuizen om voor hun zorgverleners en patiënten één digitale werkplek te creëren. Initiatieven zoals dat van het Erasmus MC – Digizorg - waarop inmiddels ook de andere Rotterdamse zorgverleners zich hebben aangesloten, komt (mede) hieruit voort.
De Digizorg-app is één app waarmee een patiënt kan communiceren en samenwerken met het ziekenhuis én andere zorgverleners in regio Rijnmond: eén digitale, domeinoverstijgende toegangspoort. Dit is een ontwikkeling om in de gaten te houden, om te zien welk effect dit heeft op het kern-EPD.
Focus op kern-EPD blijft
Tot slot stelt het EPD-rapport dat de aandacht voor het IZA, de VIPP-trajecten en AI-ontwikkelingen minder focus op het kern-EPD meebrengt. De ontwikkeling van digitale strategieën door ziekenhuizen toont dat dit beeld onjuist is.
‘Wij zien in toenemende mate dat aandacht voor het beter faciliteren van de zorgverlener topprioriteit heeft in het ziekenhuis’, aldus de auteurs van het rapport. ‘Het goed gebruiken en uitnutten van het EPD past hierbij.’ Het kern-EPD blijft dus ook veel aandacht vragen.
Ziekenhuizen zetten in dit kader programma’s op, gericht op:
- Meer aandacht voor (continue) scholing, coaching en versteviging van de digitale vaardigheden van bestaande én nieuwe eindgebruikers;
- Betere werkafspraken over het gebruik van het EPD en monitoring hiervan;
- Finetuning van (delen van) de inrichting van het EPD;
- Versteviging van de rol en werkwijze van functioneel beheer.
Inventarisatie PMDS
Het bedrijf heeft zoals aangegeven ook een PDMS-marktinventarisatie gemaakt. Hieruit blijkt dat het PDMS op de Intensive Care in 71 procent en op de OK in 85 procent van de ziekenhuizen door dezelfde leverancier wordt geleverd als het ZIS/EPD. In de andere ziekenhuizen is het PDMS een zelfstandig klinisch informatiesysteem.
Een Patiënt Data Management Systeem (PDMS) wordt gebruikt bij patiënten die via een monitor bewaakt worden, zoals op de Intensive Care (IC) en Operatiekamers (OK). Vitale waarden van de patiënt, gemeten door medische apparatuur, worden automatisch doorgestuurd naar het PDMS en (na validatie) overzichtelijk weergegeven. Het overschrijven of overtypen van waarden is niet meer nodig. Dat beperkt de registratielast en geeft zorgverleners een compleet en actueel beeld van de situatie van de patiënt. Verder zorgt beslisondersteuning binnen de software voor advies bij specifieke situaties en omstandigheden, zoals de inzet of afwijking van protocollen of bijvoorbeeld met het voorspellen van het ontstaan van sepsis.
Lichte verschuiving
Ten opzichte van het vorige overzicht heeft een lichte verschuiving plaatsgevonden. De ziekenhuizen die zijn overgestapt naar een ander EPD (Ziekenhuis Amstelland, Gelre Ziekenhuizen, Flevoziekenhuis) kozen allemaal voor het PDMS van de EPD-leverancier. Daarnaast is bij zowel Epic als ChipSoft één ziekenhuis overgestapt van een separaat PDMS naar het PDMS binnen de EPD-suite. Dit ging met name ten koste van PMDS-leverancier Itémedical. Er zijn echter ook ziekenhuizen (zoals Amphia Ziekenhuis) die doorgaan met een apart PMDS.
Over het algemeen heeft elke afdeling waar patiënten aan bewakingsapparatuur liggen, baat bij de inzet van een PDMS, stelt M&I/Partners. Het wordt ook ingezet op de verkoever-afdeling en de spoedeisende hulp, al is daar in deze rapportage niet naar gekeken.
Meer kwaliteit, tijdswinst
De keuze om op meer afdelingen een PDMS in te zetten, is vaak een afweging van kosten voor het systeem en baten in het werkproces. De meerwaarde voor het werkproces ligt onder andere in meer kwaliteit (geen overschrijffouten, beter overzicht in trends en events, eenduidige werkprocessen over afdelingen heen) en tijdswinst (eenmalige registratie zonder handmatige tussenkomst).
Hoeveel meerwaarde een PDMS geeft, is onder meer afhankelijk van de complexiteit aan zorg die wordt geleverd, de hoeveelheid apparatuur die gekoppeld kan worden en de samenwerking met andere afdelingen die al dan niet een PDMS inzetten.
Versie van het PMDS
In Nederlandse ziekenhuizen zijn zeven leveranciers actief met acht verschillende informatiesystemen voor de IC of OK. Het PDMS is beschikbaar in grofweg twee varianten.
- ZIS/EPD-leveranciers die het PDMS leveren als uitbreiding van de functionaliteit van de ZIS/EPD-suite. Deze variant wordt onder meer gekozen vanwege het voordeel dat alle medische informatie aanwezig is in één organisatiebreed in-formatiesysteem. Een aandachtspunt is dat functionaliteiten zoals beslis- en workflow ondersteuning (meestal) minder goed zijn door-ontwikkeld.
- Leveranciers die het PDMS als zelfstandig klinisch informatiesysteem leveren. Deze variant is vaak gespecialiseerd in het ondersteunen van specialistische zorgprocessen zoals aanwezig op de IC en de OK. Dit systeem bevat ook de ondersteunende functionaliteiten zoals zorglogistiek en declaratie-mogelijkheden. Een aandachtspunt is dan het koppelen of eenvoudig beschikbaar maken van gegevens uit andere systemen, zoals ZIS/EPD.
