Er wordt al jaren onderzoek gedaan naar nieuwe methoden, anders dan de gangbare screeningstechnieken, om de diagnose kanker in een zo vroeg mogelijk stadium te kunnen vaststellen. Een tijdige diagnose is ook van belang bij borstkanker. Het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) startte tien jaar geleden de TESTBREAST studie. Hierbij wordt onderzocht of door middel van bloedtests te aanwezigheid van borstkanker sneller kan worden gevonden dan bijvoorbeeld met een mammografie.
Voor het LUMC onderzoek werden vrouwen die via de reguliere methoden gescreend werden op borstkanker gevraagd om ook een bloedmonster afgestaan. Met een bloedtest werd gezocht naar aanwijzingen die in een vroeg stadium het ontstaan of de aanwezigheid van borstkanker kan 'verklikken'. De eerste resultaten van de TESTBREAST studie waren veelbelovend en trokken internationale belangstelling, met name na de presentatie van die resultaten op een borstkankercongres. “Het is toen echt ontploft. Van Brazilië tot Amerika, we stonden overal in de krant”, vertelt Wilma Mesker, onderzoeksleider bij de afdeling Heelkunde.
Bloedtest screening
De bloedtest heeft, naast een snellere diagnose, nog een voordeel. Veel vrouwen die erfelijk belast zijn met het zogenoemde 'borstkankergen' worden elk jaar gescreend. Dat gebeurt met een mammografie of een MRI-scan. Beide methoden hebben ook hun nadelen. Zo wordt een mammografie wel eens overgeslagen omdat de straling ook kwaad kan. En een MRI is een relatief dure en tijdrovende methode. Screening door middel van een relatief eenvoudige bloedtest, zou betekenen dat de borstkanker risicogroepen nog laagdrempeliger, en indien nodig ook vaker, gescreend kunnen worden.
Onderzoeksleider Wilma Mesker heeft samen met PhD-student Sophie Hagenaars al zes eiwitten gevonden die mogelijk wijzen op vroege ontwikkeling van borstkanker. “Door eiwitniveaus op verschillende momenten te meten kunnen we kleine veranderingen in deze niveaus per individu identificeren die 1 tot 2 jaar voor de diagnose optraden”, aldus Mesker.
De zes eiwitten die tot nu toe gevonden zijn, worden in de komende periode verder geëvalueerd en gevalideerd in een grotere groep deelnemers. Daaruit moet dan hopelijk blijken die eiwitten, en dan met name de verandering van de bloedwaardes ervan, voorspellend zijn voor borstkanker.
Gemotiveerde deelnemers
In de 35 jaar dat Wilma Mesker onderzoek naar kanker heeft zij nog maar zelden zo'n gemotiveerde patiëntengroep gezien als voor de TESTBREAST-studie. “De vrouwen die wij benaderen zijn heel welwillend. Ze zijn erg gedreven om het onderzoek naar borstkanker vooruit te helpen, ook al zullen ze misschien zelf niet meer van het resultaat profiteren, ze doen het voor hun kinderen”, vertelt Mesker.
Het LUMC is niet de enige zorginstelling waar onderzoekers werken aan nieuwe methoden om de diagnose borstkanker sneller te kunnen stellen met behulp van een bloedtest. In het VK loopt een vergelijkbaar onderzoek, met vergelijkbare hoopgevende resultaten. De 'Britse bloedtest' bleek vijf procent meer gevallen van borstkanker te kunnen detecteren dan via de beproefde mammogram methode.