De Europese dataverordening EHDS kent veel positieve elementen, maar kent zeker ook nog verbeterpunten. Alle lidstaten van de EU kunnen dergelijke verbeterpunten aanvoeren om zo het eerste ontwerp te vernieuwen, stelde Theo Hooghiemstra, expert-bestuurder van MedMij en directeur/partner van Hooghiemstra & Partners, tijdens het ICT&health-congres op maandag 30 januari in het Scheveningse Circustheater. “De prioritaire gegevensuitwisseling in onze eigen Wegiz en in de EHDS komen grotendeels overeen. Dat betekent dat we op dit punt vanuit Nederland invloed op de verordening kunnen uitoefenen.”
De Europese dataverordening EHDS kent veel positieve elementen, maar kent zeker ook nog verbeterpunten. Alle lidstaten van de EU kunnen dergelijke verbeterpunten aanvoeren om zo het eerste ontwerp te vernieuwen, stelde Theo Hooghiemstra, expert-bestuurder van MedMij en directeur/partner van Hooghiemstra & Partners, tijdens het ICT&health-congres op maandag 30 januari in het Scheveningse Circustheater. “De prioritaire gegevensuitwisseling in onze eigen Wegiz en in de EHDS komen grotendeels overeen. Dat betekent dat we op dit punt vanuit Nederland invloed op de verordening kunnen uitoefenen.”
Europa werkt aan diverse Data Spaces, schetste Hooghiemstra, maar die voor de zorg- en medische sector stond met stip bovenaan om het spits af te bijten. Dat zegt toch wel wat over het belang dat de Europese Commissie hecht aan het stimuleren van veilige, grensoverschrijdende uitwisseling van medische gegevens. “Het centrale doel van de EHDS komt opmerkelijk overeen met dat van ons MedMij Afsprakenstelsel voor gegevensuitwisseling tussen zorgaanbieder en patiënt: mensen volledige zeggenschap geven over hun medische gegevens. Zowel voor primair als secundair gebruik en combinaties ervan. Dat matcht dus mooi.”
Match EHDS en Wegiz
Die match is er deels ook tussen ons Nederlandse wetsvoorstel Wegiz, die momenteel in de Eerste Kamer behandeld wordt (de stemming erover wordt op 14 februari verwacht). Minister Ernst Kuipers van VWS onderschreef dat ook al in een recente Kamerbrief, waarin hij onder meer duidelijk maakte dat de komst van de EHDS de Wegiz zeker niet overbodig maakt.
Hooghiemstra hierover: “De EHDS gaat wel verder dan de Wegiz, die zich alleen richt op primair gebruik van data – dus voor behandelingen. De EHDS moet ook het secundair gebruik van medische data – zoals voor onderzoek – vereenvoudigen. Maar het is wel goed dat we In Nederland er al mee begonnen zijn.” Niet voor de tijd ook, stelt Hooghiemstra, gezien de ramp van het afschieten van een Landelijk EPD in alweer 2011.
Volgens Hooghiemstra kan Nederland dan ook veel bieden aan verbeterpunten, maar ook een en ander halen. “Nederland kan bijvoorbeeld de ervaringen uit een programma zoals PIEZO-PS-A voor EU-wijde uitwisseling van patiëntsamenvattingen inbrengen. We lopen achter door het EPD-LSP drama uit 2011. Dat geldt onder meer op gebieden zoals governance en toezicht. Daarin kan de EHDS goede handvatten bieden. Denk aan het inzetten van een toezichthoudende en handhavende data-autoriteit, zoals in Scandinavische landen al bestaat. Door hier vaart achter te zetten op basis van wat de EHDS aan randvoorwaarden schetst, kunnen we onze achterstand versneld inlopen.”
Verbeterpunten
Maar er zijn dus ook verbeterpunten voor de EHDS, zoals:
- Meer duidelijkheid over het medische beroepsgeheim inzake EPD’s. Als mensen geen vertrouwen hebben in EHDS, gaan zij mogelijk zorg mijden.
- Voor apps en PGO’s geldt het medische beroepsgeheim niet. Onder meer Hooghiemstra suggereerde jaren terug al een patiëntgeheim als alternatief. Dat is er nog altijd niet, maar het EHDS kan hier verandering in brengen.
- Noch de AVG, noch de EHDS hebben een verbod op het verhandelen van persoonsgegevens van patiënten, zoals er wel een wet is die het verhandelen van organen verbiedt.
- Er is een duidelijker uitwerking nodig van het in de EHDS voorgestelde federatieve stelsel in relatie tot AVG functies en dataprotectie by design. Dus onder meer meer duidelijkheid over wie welke verantwoordelijkheid heeft inzake gegevens.
- Er moet een duidelijke groeipad komen in de richting van Europese certificering als het gaat om gebruik van internationale standaarden voor gegevensuitwisseling.
Gelukkig, zo concludeert Hooghiemstra, zijn er nog genoeg mogelijkheden om dergelijke verbeterpunten in de EHDS aan te brengen. De Europese Raad (van alle EU-bewindslieden die over de zorgsector gaan) en het Europees Parlement moeten de verordening nog behandelen. “Nu is dus de tijd om vanuit onze sector druk uit te oefenen op onze regering om datgene dat wij belangrijk vinden, in de EHDS verankerd te krijgen.”
