Ieder project en iedere onderneming of activiteit is anders, maar toch zien we vaak gelijksoortige patronen die leiden tot een onverwachte uitkomst, het ‘mislukken’. We hebben bij het Instituut voor Briljante Mislukkingen hierin ongeveer twintig archetypes weten te onderscheiden. Een van deze archetypes heet ‘De Verslaving’. Bij dit archetype zien we dat een project of activiteit is gestart met goede bedoelingen en voorbereiding. Gaandeweg wordt echter steeds duidelijker dat de doelstellingen niet volledig behaald kunnen worden. De beoogde resultaten blijven buiten bereik, het budget wordt overschreden en deadlines worden gemist.
En toch gaan we maar door, we zijn verslaafd aan het project. Waarom is het zo moeilijk om te stoppen? Daarvoor zijn diverse redenen op te sommen, die meestal vallen in de categorie drogredeneringen. Denk bijvoorbeeld aan “we hebben al zo veel geïnvesteerd (‘sunk costs’)”. Totaal irrelevant. Het gaat er immers om hoeveel nog geïnvesteerd moet worden en of dat het waard is. Andere veelgehoorde redenen zijn: “het zou gezichtsverlies zijn als we nu stoppen”, “zolang we doorgaan hebben we in ieder geval werk” en ‘’we zien geen alternatief”. Stuk voor stuk redeneringen die een zeer beperkte geldigheid hebben. Van een echt Briljante Mislukking is pas sprake wanneer men in staat is de signalen op tijd op te pikken en daarop actie te ondernemen. Een mogelijke actie is het project stopzetten. Ook daar kan men lessen uithalen, waar bij andere activiteiten van te profiteren valt (double-loop learning). Bovendien kunnen de vrijgekomen resources —mensen, geld en middelen— ingezet worden op andere zaken.