Sinds 27 januari 2025 staat NEN 7541, de norm voor beeldbeschikbaarheid van radiologische onderzoeken, open voor de openbare consultatieronde. Dit betekent dat iedereen die interesse heeft in deze norm tot 30 april 2025 met op- en aanmerkingen mag komen. Een belangrijk moment voor elke norm, maar binnen het NEN-EGIZ project nog net iets specialer. Elke nieuwe norm in dit project leidt namelijk tot een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) binnen de Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (Wegiz). NEN 7541 is, net als de andere EGIZ-normen, dus niet vrijblijvend, maar een wettelijke verplichting waar elke zorginstelling én softwareleverancier aan moet voldoen.
CV
Lysette Meuleman is consultant bij NEN.
Urlisa Kwidama is consultant Zorg bij NEN.
Referenties
Even een korte terugblik: sinds 1 juli 2023 geldt de Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (Wegiz). Dit betekent dat zorgaanbieders wettelijk verplicht worden om zorggegevens elektronisch en gestandaardiseerd uit te wisselen. Voor goede zorg is het essentieel dat de zorgverleners toegang hebben tot actuele en complete patiëntgegevens. Zowel de zorgverlener als de patiënt moet op het juiste moment de juiste informatie kunnen inzien. Als zorgverleners deze gegevens elektronisch opslaan en onderling kunnen uitwisselen komt dit de zorg voor en de behandeling van de patiënt aanzienlijk ten goede.
Wegiz is een kaderwet, wat betekent dat er gaandeweg AMvB’s aan worden toegevoegd. Deze AMvB’s verwijzen naar de bijbehorende NEN-normen. De eerste verplichte gegevensuitwisseling ‘elektronisch voorschrijven door huisartsen’ geldt sinds 1 januari 2024.
De rol van NEN
NEN (Nederlands Normalisatie Instituut) faciliteert als onafhankelijke stichting, in opdracht van het ministerie van VWS, de ontwikkeling van normen en certificatieschema’s voor EGIZ. De inhoud van een norm wordt niet door NEN bepaald, maar door de leden uit de werkgroepen. Deze leden komen uit verschillende organisaties: zorginstellingen en zorgprofessionals, zorgverzekeraars, ICT-leveranciers, adviesbureaus, certificerende instellingen en standaardisatieorganisaties.
Voor de ontwikkeling van normen binnen Wegiz is er een meerjarenagenda opgesteld. Inmiddels zijn de volgende normen gepubliceerd:
- NEN 7503 Voorschrijven en ter hand stellen medicatie;
- NEN 7512 Vertrouwensbasis gegevensuitwisseling;
- NEN 7513 Logging;
- NEN 7540 Basisgegevensset Zorg.
Daarnaast zijn er normen die in publieke consultatie zijn geweest: NEN 7519 Lokalisatie en NEN 7545 eOverdracht. En nu is het de beurt aan NEN 7541 Beeldbeschikbaarheid.
Vuurwerk na de publicatieronde
Lysette Meuleman en Urlisa Kwidama zijn als consultant bij NEN vanaf het begin verantwoordelijk voor NEN 7541. Zij faciliteren de werkgroep, begeleiden het proces en bewaken de voortgang van de ontwikkeling.
“Een consultant is de secretaris van een werkgroep,” vertelt Kwidama. “wij begeleiden het proces dat leidt tot een goede norm op basis van consensus. Consensus is key, het gaat er niet om dat de meerderheid beslist, maar dat er overeenstemming is over de inhoud. Het is natuurlijk wel de kunst om te zorgen dat er niet te veel water bij de wijn wordt gedaan.”
'Het hoogste doel is een duidelijk overzicht van alle beschikbare onderzoeken'
Meuleman vult aan: “Wat dat betreft kan de publicatieronde nog voor vuurwerk zorgen. Stel dat iemand over een bepaald onderwerp weinig bijval binnen de werkgroep heeft gekregen, maar uit de commentaren blijkt juist dat dit onderwerp wel erg leeft. Dan zal die persoon dat aangrijpen om zijn punt weer te maken en is het goed mogelijk dat ook daar over consensus wordt bereikt. De feedback en input van belanghebbenden zijn dus echt essentieel voor het ontwikkelen van een goede norm.”
Privacygevoelig
Wat doet NEN 7541 precies? Meuleman legt uit: “NEN 7541 is de norm die ervoor zorgt dat de beelden van radiologisch onderzoek, zoals MRI-scans en röntgenfoto’s, beschikbaar zijn zodra dat nodig is. Het hoogste doel daarbij is om een duidelijk overzicht te hebben van alle beschikbare onderzoeken (beelden én verslagen). Idealiter is het dan zo dat als jij een afspraak hebt bij een arts dat die meteen alle scans en foto’s die er ooit van jou zijn gemaakt kan vinden en kan inzien. Kort gezegd, dat het beeld beschikbaar is. Mits jij daarvoor uiteraard toestemming hebt gegeven.”
Als een patiënt om welke reden dan ook dit niet wil, moet hij of zij bijvoorbeeld aangeven waar er eerder een onderzoek is gedaan”, voegt Kwidama toe. “Dan kan het beeld alsnog worden opgevraagd. Daar wordt in de norm ook rekening mee gehouden. Dat is ook handig als een patiënt met spoed wordt doorverwezen naar een specialistisch ziekenhuis en men de net gemaakte beelden wil meesturen.”
Een uitdaging
Binnen de normcommissie zitten diverse stakeholders met soms tegenstrijdige belangen. Botst dit wel eens in de praktijk? Meuleman denkt even na en zegt dan, met een grote glimlach: “Dat was een uitdaging, omdat we een van de eerste normtrajecten binnen Wegiz waren. Verschillende processen liepen parallel. Zo was de informatiestandaard bijvoorbeeld nog niet klaar en was de kwaliteitstandaard nog niet ingeschreven bij het Zorginstituut. Radiologie heeft bovendien een lange geschiedenis van beelduitwisseling en veel partijen hebben hier een mening over. Daarom hebben we de werkgroep twee aparte subwerkgroepen ingesteld voor de technische aanbevelingen.”
Kennissessie
Kwidama: “Het belangrijkste is nu dat NEN 7541 openstaat voor publieke consultatie. We hopen daar echt veel reacties op te krijgen en dat mogen zowel inhoudelijke reacties zijn, als reacties op de schrijfstijl. Alle reacties worden in behandeling genomen en fair and square beoordeeld. Ook belangrijk is de online Kennissessie Beeldbeschikbaarheid die op 14 maart is georganiseerd. Daar gaven we toelichting op de norm. We raden geïnteresseerden zeker aan om dit webinar terug te kijken.”
Geef uw mening!
Wilt u een bijdrage leveren en commentaar geven op NEN 7541? Bekijk hier.
Wilt u de kennissessie Beeldbeschikbaarheid terugkijken? Bekijk hier.
