Een gepersonaliseerde patiëntenkamer met op de muur een omgeving geprojecteerd waar de patiënt zich prettig bij voelt en dito geluiden? Dit was één van de uitgangspunten van het project Room with a view van het Radboudumc van hoogleraar chirurgie Harry van Goor - ook één van de initiatiefnemers van het project met continue monitoring (zie ICT&health 6, 2019). Duidelijk is nu al dat de technologie impact heeft op de zorgprocessen en dat verpleegkundigen een net zo belangrijke doelgroep zijn om mee te nemen als de patiënt zelf.
Het in 2017 opgestarte project Room with a view ligt aan de basis van herstelprogramma R4Heal, waarvoor een pilot loopt in het Nijmeegse universitair ziekenhuis. Het gaat om een met digitale technologie gepersonaliseerde, interactieve kamer, waarin ook games, beelden, geluiden en virtual reality-onderdelen zijn opgenomen. Dit moet het welzijn van een patiënt verbeteren en zo het herstel bevorderen, aldus Merlijn Smits, als ontwerpmanager bij R4heal betrokken.
Momenteel zijn er twee pilotkamers, waarvan er één door vrijwilligers wordt uitgetest en één door patiënten op de verpleegafdeling Neurologie. Het is de bedoeling om de voor de kamers noodzakelijke technologie - zoals sensors, videomuren en camera’s - uit te testen op een hele afdeling in het oude gebouw. Die ervaringen kunnen volgens Van Goor meegenomen worden naar de 150 eenpersoonskamers in de nieuwbouw (vanaf 2022 volgens planning).
Hij raakte in 2015 geïnspireerd door het concept van een ‘healing environment’. “Stress, pijn, beweging en slaap zijn belangrijke factoren bij herstel die je met een ziekenhuisomgeving – zoals verlichting en natuurbeelden - kunt beïnvloeden. Ik denk dat een bij iemand passende omgeving centraal staat om het herstel van patiënten na bijvoorbeeld een chirurgische ingreep een zet in de rug te geven. Ik heb als chirurg genoeg ervaring opgedaan om erachter te komen dat het ‘technische trucje’ van de chirurgie slechts voor een klein deel de uitkomst van een behandeling bepaalt. De chirurgische technologie is de afgelopen 30 jaar behoorlijk doorontwikkeld, de echte gezondheidswinst van de patiënt blijft achter.”
Wat zijn tot nu toe de lessons learned van R4Heal?
Harry van Goor: “Healing environment – audiovisuals op de muur, licht, etc. – is één element. De omgeving wordt echter net zo zeer gevormd door ziekenhuispersoneel en hun interactie met patiënten. Daarom hebben we een zijpad toegevoegd: hoe kunnen we zo goed mogelijk wat een patiënt ervaart, vastleggen – ‘sensen’ – en doorgeven aan hem zelf of het personeel. Een patiënt kan via de sensing-technologie bijvoorbeeld doorkrijgen dat hij gestrest is. Personeel kan eerder doorkrijgen dat er misschien valrisico is bij een patiënt.”
“Zeker in de Covid-19 periode hebben we gemerkt hoe belangrijk het is dat informatie in de juiste context vanuit de patiëntenkamer bij het personeel terecht komt. Je kunt nog zoveel leuke trucjes hebben met virtual reality en mooie muurprojecties: wanneer het voor het personeel niet duidelijk is om welke reden een patiënt op een knop drukt, verbetert diens welzijn niet.”
“Deze les maakte het ook nodig om anders naar de nieuwbouw te kijken. Want hoe zorg je ervoor dat alles dat je wilt met zoiets als intelligente sensing-technologie, goed wordt ondersteund door de IT-infrastructuur? Zo vroeg de IT-afdeling bij onze eerste pilots of we over bepaalde zaken hadden nagedacht. We bleken onderschat te hebben wat er op het gebied van connectiviteit nodig is om dit in de toekomst voor meer kamers toe te passen. We werken er nu hard aan om dat te verbeteren.”
Merlijn Smits: “Er is al veel onderzoek gedaan naar de fysieke omgeving van een healing environment. Zaken zoals meubels, kleuren. Maar hoe ervaart een patiënt de technologie? Kan hij of zij ermee omgaan? De technologie creëert zowel de mogelijkheid als de behoefte om te personaliseren, wat dus een belangrijk bijkomend element is geworden. De rol van de verpleegkundige verandert ook. Niet zozeer bij de fysieke omgeving, wel in de omgang met die technologie, begeleiding van patiënten en het doorgeven van relevante informatie. Het moet verpleegkundigen niet meer werk opleveren, maar hen juist ondersteunen.”
